Τετάρτη 19 Νοεμβρίου 2014

Είναι τελικά το Ποτάμι ένα δημοκρατικό κόμμα;

ΠΟΤΑΜΙ: Le parti c’est moi

του Γιώργου Παπασπυρόπουλου
από το tvxs.gr

Το Ποτάμι έκανε τον Ιούνιο το ιδρυτικό του συνέδριο και ψήφισε θέσεις και καταστατικό. Το παράδοξο αυτού του κόμματος δεν είναι τόσο η ασάφειες στην πολιτική του γραμμή (που διαμορφώνεται καθημερινά) αλλά ακριβώς η δομή και λειτουργία του. Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι η μεγάλη ευρύτητα του φάσματός του αφού αντλεί πολιτικά από τους χώρους του φιλελευθερισμού, της σοσιαλδημοκρατίας και της οικολογίας, κεντροαριστερούς και παλαίμαχους αριστερούς. Οργανωτικά όμως δεν θυμίζει ούτε φιλελευθερισμό, ούτε σοσιαλδημοκρατία πόσο μάλλον οικολογία..

Η προσεκτική ανάγνωση του καταστατικού του (topotami.gr/katastatiko) αποδεικνύεται εξόχως αποκαλυπτική..

Κατ΄ αρχήν το ΠΟΤΑΜΙ αυτοχαρακτηρίζεται στο καταστατικό ως «πολιτικό κίνημα» που «Σκοπός του είναι να ενεργοποιήσει τους πολίτες ώστε να αναδειχθούν στο προσκήνιο της πολιτικής ζωής». Με αρχές, που μεταξύ άλλων είναι «η δημοκρατία, η ελευθερία, η δικαιοσύνη, η ισονομία, η αξιοκρατία, η υπεράσπιση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων» και «η ανανέωση του πολιτικού προσωπικού».

Το Ποτάμι «λειτουργεί με δημοκρατικές διαδικασίες και διαφάνεια σε όλα τα επίπεδα της οργάνωσης και λειτουργίας του». Επίσης «Η αρχή της πλειοψηφίας είναι δεσμευτική για τους εθελοντές* κάθε οργάνου.» ενώ «Οι εθελοντές του Ποταμιού (…) εκλέγουν τους εκπροσώπους τους και εκλέγονται σε όλα τα όργανα, συμμετέχουν στη διαμόρφωση των θέσεων του Κινήματος καθώς και σε τοπικές, περιφερειακές και πανελλαδικές ψηφοφορίες ή διαβουλεύσεις που διεξάγονται είτε ηλεκτρονικά, είτε με φυσική παρουσία.»

Μέχρι εδώ όλα δείχνουν εντάξει.

Τα μέλη του Ποταμιού που αποκαλούνται εθελοντές, εκλέγουν και εκλέγονται, συμμετέχουν και ψηφίζουν αποφάσεις σε όλα τα όργανα με διαφάνεια και λογοδοσία. Μόνο που λίγο παρακάτω όλα αυτά ανατρέπονται!

Σ’ έχω κάνει Θεό..

Διαβάζουμε κατά σειρά:

«Οι επικεφαλής κάθε ομάδας Πολιτικής ορίζονται από τον Επικεφαλής (όπως αυτός ορίζεται στο άρθρο 5) μετά από πρόταση της κεντρικής Συντονιστικής Επιτροπής.»

«5.2 Αρμοδιότητες: Ο Επικεφαλής είναι το ανώτατο εκτελεστικό όργανο του Κινήματος.»

«Για τις υποψηφιότητες για το Εθνικό και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατατίθενται προτάσεις από τους εθελοντές, τους φίλους και τα όργανα του Ποταμιού, είτε ηλεκτρονικά είτε γραπτά, μέσα από διαδικασία που θα ανακοινωθεί εγκαίρως.

Η Επιτροπή Εκλογικού Αγώνα υποδέχεται, αξιολογεί και ιεραρχεί τις προτάσεις και τις παραδίδει στην Συντονιστική Επιτροπή, η οποία κάνει την τελική εισήγηση στον Επικεφαλής του Κινήματος.»

Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ο Επικεφαλής= ο Αρχηγός αποφασίζει μόνος του ποιους θα τοποθετήσει στην λίστα υποψηφίων βουλευτών. Κάτι που δημιουργεί φυσικά πλήρη εξάρτηση από τον Αρχηγό.

Παρακάτω βλέπουμε πως παρότι:

«7.2. Αρμοδιότητες: Η Πανελλήνια Επιτροπή είναι το ανώτατο συλλογικό όργανο του Κινήματος μεταξύ δύο Συνεδρίων.», όμως:

«Μετά από πρόσκληση του Επικεφαλής, στην κεντρική Συντονιστική Επιτροπή μετέχουν, με δικαίωμα ψήφου, ένας έως τέσσερις Περιφερειακοί Συντονιστές (από διαφορετικές περιφέρειες) με στόχο την εκ περιτροπής εκπροσώπηση όλων των περιφερειών, στην κεντρική Συντονιστική Επιτροπή.»

Κι εδώ λοιπόν ο Αρχηγός αποφασίζει..

Συντονιστική Επιτροπή ή Συμβουλευτική Επιτροπή;

«8.2. Αρμοδιότητες: Η Συντονιστική Επιτροπή είναι όργανο πολιτικού και οργανωτικού σχεδιασμού και λειτουργεί με ευθύνη του Επικεφαλής του Κινήματος, ο οποίος τη συγκαλεί και προεδρεύει στις συνεδριάσεις της.» Επίσης «Με απόφαση του Επικεφαλής μετά από εισήγηση της κεντρικής Συντονιστικής Επιτροπής, δημιουργούνται Επιτροπές που αναλαμβάνουν ειδικές δράσεις του Κινήματος…»

«15.4. Ειδικώς για το Ιδρυτικό Συνέδριο, αν δεν υπάρξει άλλη υποψηφιότητα για τη θέση του Επικεφαλής, Επικεφαλής παραμένει ο Ιδρυτής του Ποταμιού.»

Πώς σας φαίνονται όλα αυτά;

Παραπέμπουν ή όχι σε απόλυτη εξουσία ή έστω υπερεξουσίες του Επικεφαλής – που ταυτίζεται για την ώρα με τον Ιδρυτή – ως «ανωτάτου εκτελεστικού οργάνου» την ίδια στιγμή που τα υπόλοιπα όργανα υποβιβάζονται σε συμβουλευτικό ρόλο, σχεδιασμού, προτάσεων κλπ; Και δεν είναι προβληματικό ένα μονοπρόσωπο εκτελεστικό όργανο που δεν ελέγχεται από κανένα συλλογικό όργανο;

Με λίγα λόγια η δομή του Ποταμιού δείχνει να είναι η κλασσική δομή δημοκρατικού κόμματος μέχρι όμως λίγο κάτω από την κορυφή: εκεί η δημοκρατία αιφνιδίως σταματά.

Ούτε η συντονιστική επιτροπή ούτε η πανελλήνια έχουν …
αποφασιστικές αρμοδιότητες πέραν του σχεδιασμού και της διαμόρφωσης προτάσεων τις οποίες τελικά απλά υποβάλλουν στο ανώτατο μονοπρόσωπο εκτελεστικό όργανο δλδ εν προκειμένω στον Σταύρο Θεοδωράκη. Εκείνος μετά αποφασίζει ό,τι νομίζει χωρίς δυνατότητα ελέγχου και αναστροφής..

Δεν δεσμεύεται από πλειοψηφίες – απλά οι τελικές προτάσεις προς τον Επικεφαλής «αν χρειαστεί» παίρνονται με πλειοψηφία – κι εκείνος αποφασίζει μόνος του.

Η «συμβουλευτική» μάζωξη

Θάλεγε κανείς ότι στο ξεκίνημα ενός κόμματος, όλοι και όλες λογικά ακολουθούν εκείνον που πήρε την πρωτοβουλία για εύλογο χρονικό διάστημα μέχρι να στηθεί και σταθεί στα πόδια του. Αλλά απόφαση συνεδρίου σημαίνει ότι το ζήτημα κλείνει οριστικά – τουλάχιστον μέχρι το επόμενο συνέδριο.

Παρόλα αυτά υπήρχαν αμφιβολίες για το θέμα μέχρι και την προγραμματισμένη συνεδρίαση της Πανελλαδικής Επιτροπής στις 9 Νοεμβρίου που συμπύκνωνε και την ελπίδα πολλών μελών του Ποταμιού ότι οι «ασάφειες» και η «ενός ανδρός αρχή» ήταν απλά μια σύγχυση ή μια προσωρινή κατάσταση που θα διευκρινιζόταν θετικά – με διορθώσεις και αποκατάσταση δημοκρατικών διαδικασιών από την βάση έως την κορυφή.

Δυστυχώς, όμως, όλοι και όλες οι συμμετέχοντες βρέθηκαν προ εκπλήξεως. Η συνεδρίαση του «ανώτατου συλλογικού οργάνου του Κινήματος μεταξύ δύο Συνεδρίων» που περίμεναν υπομονετικά, τελικά υποβιβάστηκε σε μια συμβουλευτική «μάζωξη» όλων των οργάνων του κινήματος. Δηλαδή, της Πανελλήνιας Επιτροπής, της Συντονιστικής Επιτροπής και της Επιτροπής Διαλόγου (που δεν είναι καν μέλη του κόμματος), και μαζί των διορισμένων Επιτροπών Δια Ταύτα, Δεοντολογίας κλπ..

Κι αφού είπαν ότι είχαν να πουν οι εθελοντές και οι εθελόντριες των οργάνων, η συνεδρίαση έκλεισε με την ομιλία του Επικεφαλής χωρίς άλλες διαδικασίες αποφασιστικού χαρακτήρα.

Η συμμετοχή των μελών των εκλεγμένων οργάνων δεν διέφερε από εκείνη ενός κοινού λέσχης πουσυζητά, εισηγείται, προτείνει αλλά δεν αποφασίζει – άλλωστε τι όργανο αποτελεί η Πανελλήνια Συνεδρίαση των Εκλεγμένων Οργάνων(topotami.gr/nea/); Προβλέπεται πουθενά ή είναι απόφαση όπως όλα του Επικεφαλής να γίνει έτσι; Προφανώς το τελευταίο. Κι ένας ακόμη νεολογισμόςπροστέθηκε στο μη-κόμμα χωρίς μέλη αλλά με εθελοντές: η Πανελλήνια Συνεδρίαση των Εκλεγμένων Οργάνων…

Οι ελπίδες εκδημοκρατισμού του Ποταμιού μετά την 9 Νοεμβρίου (έξι μήνες μετά την προηγούμενη συνεδρίαση της ΠΕ) τελικά παραπέμφθηκαν στις καλένδες.Ο ΣΘ ακούει τους εθελοντές του και αποφασίζει μόνος του για όλα και η «αριστοκρατική» πρόβλεψη του καταστατικού ότι ο ίδιος είναι «όργανο» και μάλιστα το ανώτατο και εκτελεστικό του κόμματος παγιώνεται χωρίς (;) αντιδράσεις.

Είναι τελικά το Ποτάμι ένα δημοκρατικό κόμμα; Και προβλέπεται κάποτε κάποια αλλαγή στην λειτουργία του;

Ας απαντήσουν τα μέλη εθελοντές του.

Πάντως δεν είναι ΜΚΟ, προσωπικό πολιτικό γραφείο του ΣΘ ή εθελοντική οργάνωση – είναι «κόμμα», κι ας αυτοαποκαλείται κίνημα, κατεβαίνει στις εκλογές, έχει ευρωβουλευτές αύριο και βουλευτές ίσως, μπορεί να αποκτήσει και υπουργούς σε μετεκλογική συγκυβέρνηση. Όλοι και όλες αυτές πως θα αποφασίζουν τι θα κάνουν; Θα υπακούουν απλά στον Επικεφαλής; Ή σε γενικές αρχές κατά συνείδηση όπως σαφώς ορίζει το Σύνταγμα;

Στα σημαντικότατα εθνικά, οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα που θα κληθούν πιθανώς να αντιμετωπίζουν από θέσεις ευθύνης θα κάνουν ότι επιθυμούν ή ότι επιθυμεί ο Επικεφαλής, όταν συλλογικές δεσμευτικές αποφάσεις εκτελεστικών οργάνων δεν προβλέπονται;

Μοιάζει τόσο βολικά ασαφές όλο το σκηνικό ώστε όλα να περιστρέφονται γύρω από ένα άτομο, τον Ιδρυτή – που δεν θέλει να παραδώσει το κόμμα στις αποφάσεις της πλειοψηφίας.

Και εντάξει, ο ΣΘ έφτιαξε ένα κόμμα στα μέτρα του – οι εθελοντές και εθελόντριες ιδιαίτερα όσοι και όσες προέρχονται από άλλα κόμματα κι έχουν δώσει μάχες για δημοκρατικές διαδικασίες, για να αντιμετωπίσουν αρχηγισμούς και μικροεξουσίες ατόμων και μηχανισμών, πως δέχονται αυτόν τον υποβιβασμό σε απλούς συμβούλους, εθελοντές, ομάδες εργασίας αλλά όχι αποφάσεων;

Ας απαντήσουν και πάλι οι ίδιοι και οι ίδιες.

Ενός ανδρός αρχή

Σε κάθε περίπτωση πάντως η «ενός ανδρός αρχή» είναι ένα επικίνδυνο φαινόμενο. Μια οπισθοχώρηση σε ολιγαρχικές νοοτροπίες, σε αρχηγική κομματική δομή και στην παλαιοκομματική άποψη του κόμματος φέουδου του ιδρυτή – κάτι σαν την ΝΔ επί Κωνσταντίνου Καραμανλή…

Είναι ήττα των δημοκρατικών μεταρρυθμιστικών δυνάμεων, ήττα της συλλογικότητας και της συμμετοχής. Της δημοκρατικής συνδιαμόρφωσης των πολιτικών από την κοινωνία των Πολιτών. Και όλα όσα αναφέρονται στην εισαγωγή του καταστατικού του κόμματος αυτού ως δημοκρατικές συμμετοχικές αρχές αναιρούνται παρακάτω και κυρίως στην καθημερινή πράξη του Ποταμιού.

Κοινώς Σταύρος κερνάει, Σταύρος πίνει. Ο «πύρινος» λόγος του Σταύρου, η περιοδεία του Σταύρου, οι δηλώσεις του Σταύρου – κι όποιος όποια διαφωνεί κατεβαίνει από το τραίνο. Έτσι απλά.

Είναι αυτό δημοκρατία;