Οσμή: κλειδί στη χημεία της επιθυμίας.

Όλοι το ζούμε χωρίς να του δίνουμε πραγματική σημασία. Στο πλησίασμα ενός σώματος, η μυρωδιά του άλλου ανοίγει ή κλείνει, συνειδητά ή ασυνείδητα, το παράθυρο της ερωτικής επιθυμίας. Γιατί; Τι συμβαίνει στην χημεία του σώματος και του μυαλού; Πόσο επηρεάζει μια σχέση ή μία ολόκληρη ερωτική ζωή; Ποια είναι η επιστημονική εξήγηση;

Ο έρωτας περνάει από τη μύτη!

Αν μας έλεγε κάποιος ότι επιλέγουμε τον ερωτικό μας σύντροφο με τη μύτη τι θα είχαμε να πούμε; Μια πρώτη μας αντίδραση θα ήταν ίσως να γελάσουμε, να το θεωρήσουμε αστείο. Είναι όμως πράγματι έτσι; Οι επιστήμονες λένε όχι.

Εν αρχή ην... τα μάτια και κανείς δεν θέτει υπό αμφισβήτηση ότι στο ερωτικό παιχνίδι η συγκίνηση μιας ματιάς έχει τον πρώτο αδιαμφισβήτητο, καθοριστικό λόγο στο πλησίασμα δύο ανθρώπων. Με τα μάτια επικοινωνούμε, γελάμε, χαιρόμαστε, επιθυμούμε, θυμώνουμε, συγχωρούμε, ερωτευόμαστε, αγαπάμε.

Εκφράζουμε δυσπιστία ή εγκατάλειψη, θάρρος ή δειλία. Από τα μάτια αρχίζει κάθε σχέση, από την καταγραφή λεπτομερειών που αποκτούν συγκινησιακή σημασία και ελκύουν ή απωθούν. Από τα μάτια αρχίζει αλλά .εξ αποστάσεως. 

Τί συμβαίνει στο πιο κοντά;

Στην απόσταση. αναπνοής αρχίζει να μπαίνει στο παιχνίδι η χημεία του σώματος με βασικό «εργαλείο» στον πλανήτη της σεξουαλικότητας τη μύτη: η μύτη φαίνεται να έχει τελικά τον τελευταίο λόγο στην επιλογή ερωτικού συντρόφου και ακόμη περισσότερο στην επιλογή του/της συντρόφου ζωής.

Η όσφρηση χημική αίσθηση στον έρωτα

Ψυχή και σώμα, όπως προκύπτει από επιστημονικές μελέτες, συνιστούν μία ενιαία και αδιαίρετη οντότητα που διέπεται από νευροφυσικούς μηχανισμούς οι οποίοι υπαγορεύουν πολλές ανθρώπινες συμπεριφορές. Η εξερεύνηση του εγκεφάλου από τους επιστήμονες, μελετάται πλέον ταυτόχρονα με την εξερεύνηση των νευροχημικών αντιδράσεων που εμπλέκουν ολόκληρο τον οργανισμό.

Η μυρωδιά που αναδύει το σώμα - μοναδική και αποκλειστική, ένα είδος προσωπικής ταυτότητας όπως τα δακτυλικά μας αποτυπώματα - είναι ένα από τα βασικά στοιχεία σεξουαλικής έλξης ή απώθησης. Διεισδύει μυστικά μέσα στον άλλο και έχει τη δύναμη να προκαλέσει είτε μία αχαλίνωτη επιθυμία είτε αυτό που κοινά θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε ως «ξενέρωμα».

Η όσφρηση μαζί με τη γεύση είναι δύο «χημικές αισθήσεις», καθώς χρησιμοποιούν ως πληροφοριοδότες συγκεκριμένες χημικές ουσίες βάσει ενός αρκετά πολύπλοκου μηχανισμού. Στον ιστό της όσφρησης υπάρχουν πολλά κέντρα (υποδοχείς των κυττάρων) που είναι εξαιρετικά ευαίσθητα σε ορισμένα χημικά ερεθίσματα. Όταν λοιπόν ένα από αυτά τα ερεθίσματα φθάνει στο κέντρο, αυτό ενεργοποιείται και μεταδίδει το μήνυμα στον εγκέφαλο, ο οποίος με τη σειρά του απαντά με ένα χείμαρρο οργανικών και συγκινησιακών αντιδράσεων.

Και μόνο να σκεφτούμε τη σημασία και τη δύναμη που έχει η οσμή στη μνήμη μας, στην ανάκληση σύνθετων σκηνών από το παρελθόν μας, μέσα από άμεσους συναισθηματικούς συνειρμούς, αντιλαμβανόμαστε τη στενή σχέση που έχουν οι δομές της οσμής με το μεταιχμιακό σύστημα, τη ζώνη δηλαδή του εγκεφάλου που ελέγχει κάθε συναισθηματική μας συμπεριφορά.

«Στρατηγοί» της σαγήνης οι φερομόνες

Ο σύντροφος, λοιπόν, επιλέγεται και με τη μύτη - και αυτό δεν είναι διόλου τυχαίο. Υπάρχουν στο σώμα μας αληθινοί «στρατηγοί» της επιθυμίας: οι φερομόνες, αρκετά γνωστές στο όνομα αλλά πολύ λιγότερο γνωστές στη «χάρη». Οι φερομόνες είναι ουσίες τις οποίες παράγει το σώμα από αδένες που βρίσκονται στο στόμα, τις μασχάλες το στήθος και τη ζώνη των γεννητικών οργάνων και είναι ικανές να καθορίσουν μια αντίδραση συμπεριφοράς.

Οι φερομόνες είναι δύο ειδών. Αυτές που χτυπούν το καμπανάκι της αντίδρασης γρήγορα και αυτές που είναι. βραδείας καύσης.

Γρήγορες και αργές αντιδράσεις

Οι ταχείας επίδρασης φερομόνες προκαλούν άμεσες αντίδρασεις και συμπεριφορές από το άτομο που τις δέχεται: έλξη, ερεθισμό, σήμα κινδύνου, φόβο, επιθετικότητα. Πέρα από τις διαπροσωπικές συμπεριφορές, όμως, καθορίζουν και τις αρχές της κοινωνικής συμπεριφοράς των ανθρώπων στο εσωτερικό μιας ομάδας. Συμβάλουν δηλαδή στην ικανότητα του ατόμου για σύνδεση και ένταξη, για ορισμό της θέσης του και για άμυνα.

Ο κύριος ρόλος των ταχείας επίδρασης φερομονών παίζεται κατ' εξοχήν στον πλανήτη της σεξουαλικότητας. Οι φερομόνες αρχίζουν να παράγονται στο ανθρώπινο σώμα από την εφηβεία, γεγονός που δεν είναι τυχαίο, αφού αυξάνουν την δυνατότητα ενός οργανισμού να αναπαραχθεί και κατά συνέπεια να μπει στην αλυσίδα της επιβίωσης του είδους του.

Φαίνεται μάλιστα, όπως λένε οι επιστήμονες, ότι η παραγωγή των φερομονών συνδέεται και με το ανοσιοποιητικό σύστημα που είναι και το φυσικό σύστημα άμυνας του οργανισμού. Έτσι η οσφρητική έλξη ανάμεσα σε δύο ανθρώπους, όσο ισχυρότερη είναι, μπορεί να κάνει και μεγαλύτερη την παραγωγική συμβατότητα των ανοσιοποιητικών τους συστημάτων. 

Από την άλλη πλευρά, οι βραδείας επίδρασης φερομόνες δρουν από την αρχή της βρεφικής ζωής αλλά καθορίζουν και την ενήλικη μέσα από την οσφρητική μνήμη, παίρνοντας μία θέση πυλώνα στην συμβατότητα, ερωτική και συναισθηματική, των ανθρώπων.

Η αναγνώριση μέσα από την όσφρηση

Από τις φερομόνες εξαρτάται η οσφρητική μνήμη η οποία γεννιέται από τη μοναδική σχέση του βρέφους με την μαμά του. Το μωρό μαθαίνει να αναγνωρίζει τη μητέρα του από την μυρωδιά πολύ πριν από το βλέμμα ή τη φωνή. Και είναι αυτή η ισχυρότατη οσφρητική επικοινωνία που δημιουργεί κατά κύριο λόγο το βαθύτερο ενστικτώδες δέσιμο: τνη αμοιβαία αναγνώριση της μυρωδιάς που δεν γελιέται ποτέ.

Βέβαια υπάρχει και ένα τίμημα. Εάν η μαμά είναι νευρική ή αγχωμένη, η μυρωδιά του σώματός της αλλάζει μεταδίδοντας έτσι στο μωρό ένα σήμα κινδύνου. Έτσι αν το μωρό κλαίει «χωρίς λόγο», ο λόγος μπορεί να είναι απλά .οι φερομόνες της μαμάς του!

Οι φερομόνες δεν επηρεάζουν μόνο την οσμή αλλά και τη γεύση. Έτσι όταν στον ερωτικό σύντροφο αρέσει η μυρωδιά του σώματος του άλλου, συνήθως του αρέσει και η γεύση των φιλιών του.

Η οσφρητική και η γευστική οικειότητα λέει πολλά ως προς τα «προγνωστικά» της σεξουαλικότητας του ζευγαριού: Αν τα «χνώτα» ταιριάζουν, ακόμη και με μύριους καυγάδες, το ζευγάρι είναι δεμένο αφού το «κρεβάτι» είναι καλό. Αν δεν ταιριάζουν, ακόμη και με την μεγαλύτερη πνευματική σύμπνοια, η σεξουαλική επιτυχία είναι αμφίβολη.

Η όσφρηση και ο εγκέφαλός μας

Τα οσφρητικά ερεθίσματα τα επεξεργάζεται άμεσα ο εγκέφαλός μας πριν ακόμη κωδικοποιηθούν με τη λογική. Αυτό συμβαίνει γιατί η βλέννα της μύτης συνδέεται με τις ζώνες του εγκεφάλου όπου αρχειοθετούνται τα συναισθήματα, γι' αυτό αρώματα και μυρωδιές ανακαλούν ευχάριστες ή δυσάρεστες αντιδράσεις που συνδέονται με το ασυνείδητο. Έτσι πριν ακόμη σκεφτούμε τι μπορεί να μας θυμίζει μία μυρωδιά το ασυνείδητο απαντά άμεσα με την αίσθηση που ήδη έχει καταγραφεί στη μνήμη.

Ο μηχανισμός αυτός είναι πιο σαφής και έντονος στις ενστικτώδεις αντιδράσεις των ζώων, που τον έχουν αναπτύξει περισσότερο - ιδιαίτερα τα θηλαστικά. Τα ζώα ζευγαρώνουν, αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο, αμύνονται και εντάσσονται σε αγέλη με γνώμονα την όσφρησή τους, δηλαδή τις φερομόνες.

Οι επιστημονικές μελέτες γύρω από την επιρροή των φερομονών στην σεξουαλική και αναπαραγωγική ζωή του ανθρώπου είναι σχετικά πρόσφατες.

Από το 1998 έχουμε τις πρώτες επαληθεύσεις από έρευνες αμερικανικών πανεπιστημίων, όπως αυτό του Σικάγου.

Από μία πιο πρόσφατη μελέτη (έγινε το 2001 στη Σουηδία) που διεξήχθηκε με τη βοήθεια τομογράφου, φωτογραφίζοντας συγκεκριμένες ζώνες του εγκεφάλου, παρατηρήθηκε - σε άνδρες και γυναίκες που μύρισαν αντίθετες με το φύλο τους φερομόνες - ότι ενεργοποιήθηκε ο υποθάλαμος και μάλιστα στο ανάλογο σημείο όπου τα ζώα μεταφράζουν το ερέθισμα σε διάφορες σεξουαλικές συμπεριφορές. 

Οι φερομόνες, τέλος, δεν έχουν αφήσει «ασυγκίνητη» τα τελευταία χρόνια την βιομηχανία των αρωμάτων που στόχος της είναι, πουλώντας ένα προϊόν που «κάνει» τον άλλον «ακαταμάχητο» - όπως ισχυρίζονται πολλές διαφημίσεις- να μας σέρνει από τη... μύτη.

Πηγή :  sxeseis.gr