Εις την «θεοφύλακτον τῶν Θεσσαλονικέων μητρόπολιν», «ὑπερβαλλόντως ὑπερέχουσαν πλούτῳ τε καὶ ποικίλῳ καὶ ἀνθρώποις συνετοῖς καὶ χριστιανικωτάτοις», εγεννήθη και εμεγάλωσεν ο ωραιότερός της καρπός, «ὁ χαρίεις τὴν μορφήν, ψυχὴν δὲ χαριέστατος, ἡδὺς τὸ φθέγμα, τὸν τρόπον ἡδύτερος, γλυκὺς τὸν λόγον, τὸ ἦθος δὲ γλυκύτερος».
Ο
Μεγαλομάρτυς του Χριστού Δημήτριος κατά τους χρόνους της βασιλείας του
Διοκλητιανού και Μαξιμιανού Ερκουλίου (284-305 μ. Χ.) έχοντας ορίσει
Καίσαρα Αχαΐας και Μακεδονίας τον Μαξιμιανό Γαλέριο. Ο Ρωμαίος
Αυτοκράτορας Διοκλητιανός παρακινούμενος από τον Καίσαρα Γαλέριο, μέλος
της «Τετραρχίας», εξαπέλυσε αληθινό πόλεμο εναντίον των χριστιανών. Ο
χριστιανισμός που είχε εξαπλωθεί από την Παλαιστίνην έως τον Πόντο και
από την Μικρά Ασία έως την κυρίως Ελλάδα και την Ιταλίαν, έχει να
επιδείξει τη εποχή αυτή αναρίθμητες θυσίες και μαρτυρικούς θανάτους σε
πόλεις όπως η Αλεξάνδρεια, η Σμύρνη, η Αντιόχεια, η Θεσσαλονίκη, αλλά
και σε περιοχές όπως η Κρήτη και η Κύπρος, με αποτέλεσμα η εποχή αυτή να
μείνει γνωστή στην ιστορία ως «εποχή μαρτύρων» του χριστιανισμού.
Με
τον ερχομό του 4ου αι. ο χριστιανισμός είχε ήδη εδραιωθεί στην πόλη της
Θεσσαλονίκης με πολυάριθμους χριστιανούς και Εκκλησίες οργανωμένες κατά
τα πρότυπα της διδασκαλίας των Αγίων Αποστόλων. Εκλεκτό
μέλος της των Θεσσαλονικέων Εκκλησίας ήτο και ο Άγιος Δημήτριος, ο
οποίος προήρχετο από ευσεβείς γονείς, από τους πλέον επισήμους «ἄρχοντας τῶν Μακεδόνων», «πατέρας θαυμαστῷ τῷ γένει, πολύ δὲ τῇ ψυχῇ
θαυμαστότερος». Είχε δε προικιστεί παρά του Δωρεοδότου παντός αγαθού με
πλήθος σωματικών και πνευματικών χαρισμάτων. «Γένους σεμνότητος, οὐσίας ἀφθόνου, ἰσχύος σώματος, κάλλους ἰσότης, ἠθῶν εὐγένεια καὶ ἡ διὰ πάντων τούτων ἁρμονία καὶ σύμβασις». Στα χαρίσματα αυτά προσετέθη η μόρφωση και η παιδεία, «ἡ τῶν λόγων ἄσκησις ἐγγὺς συνέφου».
Με
την πνευματικήν του υπεροχή, την ωραία εμφάνιση, την ευσέβεια και την
ηθική του γενναιότητα ο Δημήτριος έγινε πολύ γρήγορα γνωστός σε ολόκληρη
την πόλη, «ἀντὶ ψυχῆς τῇ
πόλει καθίσταται» και προεβλήθη ως ιδεώδες τελείου ανθρώπου.
Καταγινόταν δε κυρίως εις το να μαθαίνει το καλό και να γυμνάζεται στην
πολεμική τέχνη, διότι αυτό συνδυάζει άριστα τη φρόνηση και την ανδρεία
με τη στρατηγική πείρα. Η φήμη του έφθασε και μέχρι τον βασιλιά
Μαξιμιανό Γαλέριο, ο οποίος εκτιμώντας τις αρετές του τον προσέλαβε
αρχικά ως μέλος της συγκλήτου της πόλεως και στη συνέχεια τον τίμησε με
το αξίωμα του Δούκα, διορίζοντάς τον στρατηγό όλης της Θεσσαλίας.
Ως
χριστιανός ο Δημήτριος δεν περιορίστηκε μόνον στη λατρεία του μόνου και
αληθινού Θεού, αλλά προχώρησε με ζέση και ζήλο στο ιεραποστολικό του
έργο φωτίζοντας και διδάσκοντας τόσο με τη φωτεινή παρουσία του, όσο και
με τους «θείας εμπνεύσεως» ηρτυμένους κατηχητικούς λόγους του,
σπείροντας τον λόγο του Ευαγγελίου στην αγαθή των Θεσσαλονικέων γη, για
να προσφέρει μέχρι σήμερα η Θεσσαλονίκη ευχύμους τους καρπούς της
πίστεως.
Ο Ναός του Αγίου Δημητρίου στην Θεσσαλονίκη, του 7ου αι. |
Ο Άγιος Δημήτριος με ένα Διάκονο, ψηφιδωτό του 7ου αι. |
Ο
Μαξιμιανός, αφού υπέταξε τους Σκύθες και τους Σαυρομάτες, επέστρεψε
νικητής και τροπαιούχος θυσιάζοντας στα είδωλα από όσες πόλεις διέβαινε.
Ήλθε και στη Θεσσαλονίκη και μερικοί από τους ειδωλολάτρες της πόλης,
έχοντας στην καρδιά τους τον Πονηρό και επιθυμώντας να τιμηθούν από τον
βασιλιά τού είπαν: «Μεγαλειώτατε, σε παρακαλούμεν να μας ακούσεις, διότι
επιθυμούμε το συμφέρον της βασιλείας σου. Γνώρισε λοιπόν πως ο
Δημήτριος, ο οποίος ετιμήθη με το βαθμό του ηγεμόνος της Θεσσαλίας,
αρνήθηκε την παραδοσιακή θρησκεία και πιστεύει εις τον Χριστόν, εκείνον
τον οποίον εσταύρωσαν οι Εβραίοι. Επιπλέον κηρύττει φανερά αυτόν τον
Χριστόν ως Θεόν αληθινόν. Και καθημερινώς ακούνε τους πλανεμένους λόγους
του οι άνθρωποι, αφήνουν τη θρησκεία τους και γίνονται Χριστιανοί».
Ο Άγιος Δημήτριος με τους κτίτορες του ναού, ψηφιδωτό του 7ου αι. |
Ο Άγιος Δημήτριος του Εμ. Πανσέληνου τοιχογραφία Πρωτάτου Αγίου Όρους (περ. 1320 μ. Χ.) |
Ο
παράνομος βασιλιάς έχαιρε να βλέπει στις θυσίες των ειδώλων
αιματοχυσίες και φόνους ανθρώπων. Πρόσταξε τότε να εκτελέσουν τον αγώνα
του πεντάθλου, διότι οι βασιλείς των Ελλήνων είχαν αυτή τη συνήθεια. Σε
όποια πόλη πήγαιναν για πρώτη φορά έβαζαν τους ανθρώπους και έτρεχαν,
πάλευαν, έριχναν τον λίθο, πηδούσαν και σκόπευαν με τα δόρατα
συγκεκριμένους στόχους. Αυτά τα πέντε αγωνίσματα τα ονόμαζαν πένταθλον
και όποιος νικούσε σε ένα από αυτά τον τιμούσαν οι βασιλείς και του
πρόσφεραν δώρα. Ο βασιλιάς κάθισε σε τόπο υψηλό, για να βλέπει τα
αγωνίσματα. Ένας από αυτούς που πάλευαν ήταν άνθρωπος του βασιλιά και
ονομαζόταν Λυαίος και ήταν από την πόλη Ουάνδηλα της Σκυθίας. Ήταν ψηλός
και δυνατός και ο βασιλιάς τον είχε μαζί του, για να του προξενεί τιμή
και έπαινο. Επιπλέον δε ο βασιλιάς για τις νίκες του του χάριζε πλούσια
δώρα.
Κάποιος
νέος από τη Θεσσαλονίκη, ωραίος στην όψη, ο Άγιος Νέστορας, ο οποίος
ήταν κρυφός χριστιανός και μαθητής του Αγίου Δημητρίου, βλέποντας τον
Λυαίο να φονεύει τους ανθρώπους και ο βασιλιάς να ευχαριστείται για τις
νίκες του, αλλά και θέλοντας να δει τη δύναμη του αληθινού Χριστού του
Θεού, πήγε στο λουτρό που ήταν φυλακισμένος ο Άγιος Δημήτριος και του
είπε: «Δούλε του Θεού, του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, και αυθέντα μου, ο
μιαρός βασιλιάς χαίρεται με τις πράξεις του Λυαίου. Η ψυχή μου επιθυμεί
να παλέψει μαζί του, μόνον ευλόγησόν με και ενδυνάμωσόν με να υπάγω να
τον νικήσω». Τότε ο Άγιος Δημήτριος εποίησε το σημείο του Σταυρού στο
μέτωπο του Νέστορος και του είπε: «Ύπαγε και τον Λυαίο θα νικήσεις και
υπέρ του Χριστού θα μαρτυρήσεις». Ανεχώρησε λοιπόν ο Νέστορας και πήγε
στον τόπο όπου γινόταν ο αγώνας της πάλης και αμέσως φώναξε: «Ω Λυαίε,
έλα να παλέψουμε οι δύο». Ο βασιλιάς, ο οποίος καθόταν σε ψηλότερο
μέρος, μόλις είδε τον Νέστορα, νέο στην ηλικία, είκοσι περίπου ετών,
μήνυσε σε αυτόν να πάει μπροστά του και του είπε: «Νεανία, δεν λυπήθηκες
την ζωή σου, αλλά ήλθες να παλέψεις με τον Λυαίο; Δεν βλέπεις πόσους
νίκησε; Δεν βλέπεις πόσα αίματα έχυσε; Δεν λυπάσαι την ομορφιά και τα
νιάτα σου; Μήπως αναγκάζεσαι από την πτωχεία να επιθυμείς τον θάνατό
σου; Δεν πρέπει όμως να συμπλακείς με τον Λυαίο, για να μη θανατωθείς.
Αν δε είσαι πτωχός, να σε πλουτίσω εγώ, μόνο να μην απολέσεις τη ζωή
σου».
Ο Άγιος Νέστορας |
Ο Άγιος Λούπος |
Κάποιος
άλλος μαθητής του Αγίου, ο Λούπος, ο οποίος βρισκόταν εκεί κατά την ώρα
του μαρτυρίου, έβγαλε το δαχτυλίδι του Αγίου από το δεξί του δάχτυλο
και πήρε το μανδήλιο του και το επανωφόριο του από τους ώμους του και τα
έβαψε στο αίμα του Μεγαλομάρτυρος και με αυτά ενεργούσε θαύματα πολλά.
Αρρώστους ιάτρευε και δαιμονισμένους εθεράπευε. Ο βασιλιάς, μόλις τα
έμαθε αυτά, έστειλε στρατιώτες και αποκεφάλισαν τον Λούπο σε κάποιον
τόπο ονομαζόμενο Τριβουάλιον.
Το μαρτύριο και ο θάνατος του Αγίου Δημητρίου |
Μπροστά λοιπόν σε μια τέτοια αγάπη και στις τόσες δωρεές του Μάρτυρα «τίς ἡμῖν ἰσχὺς πρὸς ἀνταπόδοσιν πολλαπλασιάζομεν αὐτῷ τὴν
πανήγυριν»,ώστε το Μαρτύριο του Αγίου να μην σταματά τον θαυμασμό και
μόνον των πιστών εγκωμιαστών του, αλλά και να ενεργεί μυστικώς στην
καρδιά του κάθε χριστιανού, ούτως ώστε ο πιστός να μιμείται έργῳ πλέον τον Άγιον, διότι κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας «τιμὴ Μάρτυρος, μίμησις αὐτοῦ».
Ταις αυτού αγίαις πρεσβείαις ο Θεός ελέησον και σώσον ημάς
Ἀπολυτίκιον Ἦχος γ’.
Μέγαν
εὕρατο ἐv τοῖς κιvδύvοις, σὲ ὑπέρμαχοv, ἡ οἰκουμένη, Ἀθλοφόρε τὰ ἔθνη
τροπούμενον. Ὡς οὖν Λυαίου καθεῖλες τὴν ἔπαρσιν, ἐν τῷ σταδίῳ θαῤῥύvας
τὸν Νέστορα,
οὕτως Ἅγιε, Μεγαλομάρτυς Δημήτριε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου