Τα… κλειδωμένα έγγραφα

\

ΤΗΣ ΦΑΝΟΥΛΑΣ ΑΡΓΥΡΟΥ

Ποιους προστατεύει η Βρετανία για να σφραγίσει έγγραφα μέχρι το 2080; 
Οι Βρετανοί δεν άνοιξαν τους φακέλους για το ΑΚΕΛ, όχι για λόγους εθνικής ασφάλειας, που χρησιμοποιούν συνήθως, αλλά για λόγους… υγείας

μέρος στ΄

Αποδεσμεύθηκε την Τρίτη 30 Αυγούστου 2013 και έκτη δόση των «ξεχασμένων εγγράφων» της αποικιοκρατίας, με έγγραφα που αναφέρονται σε διάφορα θέματα, τα πλείστα διαδικαστικά, που καλύπτουν φακέλους από το 1938 - 1966. Όμως, η είδηση αυτήν τη φορά δεν βρίσκεται τόσο στο περιεχόμενο των εγγράφων όσο στην ενημέρωση ότι συγκεκριμένος φάκελος με τίτλο «Κύπρος: Κομμουνισμός: σχέσεις μεταξύ ΑΚΕΛ (Ανορθωτικό Κόμμα Εργαζομένου Λαού) και ΕΟΚΑ» ξανάκλεισε πριν ανοίξει, μέχρι την 1 Ιανουαρίου 2080! Τα δε δικαιολογητικά για τη διατήρησή του: 
1. Υγεία και Ασφάλεια.
2. Προσωπικές πληροφορίες με εμπλοκή τρίτου προσώπου (ή τρίτων).

Γιατί το έκαναν;
Και διερωτόμαστε ποιον ή ποιους προστατεύει η Βρετανία για να αποφασίσουν κάποιοι στο Φόρεϊν Όφις το 2012/2013, και ενώ τα έγγραφα αυτά είχε αποφασιστεί να αποδεσμευθούν, να τα ξανα-αμπαρώσουν μέχρι το 2080; Τι περιέχει ο φάκελος αυτός που μπορεί να επηρεάσει την υγεία και την ασφάλειά μας και που σχετίζεται με τις σχέσεις ΑΚΕΛ και ΕΟΚΑ; Εδώ οι δικαιολογίες είναι ξεκάθαρες και δεν αναφέρονται π.χ. στην «Εθνική Ασφάλεια» (National Security) της Βρετανίας, η οποία συνήθως χρησιμοποιείται για πολλές κατακρατήσεις εγγράφων, και που θα το δεχόμασταν. Να προστεθεί ότι, παράλληλα, πάρα πολλές σελίδες σε φακέλους που άνοιξαν, έχουν και αυτά κρατηθεί απόρρητα με το ίδιο δικαιολογητικό, άλλα για 120 χρόνια, άλλα για 117 και άλλα για 80 χρόνια.

Παράλληλα, προσέξαμε ότι και σε φάκελο με τίτλο «Δραστηριότητες Αρχιεπισκόπου Μακαρίου από τις 2 Αυγούστου 1954 1954-56», ο οποίος είναι αποδεσμευμένος, πάρα πολλά έγγραφα είτε αφαιρέθηκαν με σημείωση ότι και αυτά παραμένουν απόρρητα για 120 χρόνια, δηλαδή μέχρι το 2080, είτε ότι απλά διατηρούνται απόρρητα είτε έχουν ορισμένες παραγράφους μαυρισμένες. 

Τα βασικά ζητήματα
Τα κυριότερα στοιχεία στα νέα «ξεχασμένα έγγραφα» είναι η στάση του Εζεκία Παπαϊωάννου και του ΑΚΕΛ έναντι του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου το 1954, οι ένοπλες ομάδες που είχε οργανώσει το ΑΚΕΛ, η συνεργασία του με το ΚΚ Αγγλίας, μια δημοσίευση για «μυστική συμφωνία» μεταξύ του Αρχ. Μακαρίου και του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Σπυρίδωνος το 1952, συνεντεύξεις του Μακαρίου, κατάλογος απωλειών μεταξύ 1 Απριλίου 1955 και 31 Δεκεμβρίου 1958, καταγγελίες εναντίον των βρετανικών σωμάτων ασφαλείας, ότι ο Μακάριος γνώριζε εκ των προτέρων για την εξορία του, δηλώσεις του για την ΕΟΚΑ, μια εντολή του Κυριάκου Μάτση, η ίδρυση των Κυπριακών Αερογραμμών, η ίδρυση της Κεντρικής Αρχής Ηλεκτρισμού, και πάρα πολλά άλλα θέματα τα οποία, όμως, καλύφθηκαν ήδη σε άλλες σειρές που ήδη αποδεσμεύθηκαν προ 20ετίας, γι΄ αυτό και τα παρακάμπτουμε προς το παρόν.

«Είμαι εναντίον της βίας, αλλά...»
Σε έγγραφο με τίτλο «Περίληψη του Κυπριακού Τύπου ημερ. 11 Σεπτεμβρίου 1955», σημειώνεται ότι στην εφημερίδα της Κύπρου «Ελευθερία», σύμφωνα με τον εν Λονδίνω ανταποκριτή της, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος δήλωσε τα εξής στον ειδικό ανταποκριτή της Daily Express στην Κύπρο: «Δεν μπορώ να σταματήσω τη βία. Δεν μπορώ να αποκηρύξω την ΕΟΚΑ από τον άμβωνα. Την υποστηρίζουν οι περισσότεροι Κύπριοι. Είμαι εναντίον της βίας, έστω και αν δεν μπορώ να τη σταματήσω».

Δημοσίευμα ημερ. 27 Μαΐου 1955 φέρει τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο -καθώς βρισκόταν στο Κάιρο επιστρέφοντας από το Bandung όπου είδε τον πρωθυπουργό της Αιγύπτου Abdel Nasser και άλλους ηγέτες της Αιγύπτου- να δήλωσε σε δημοσιογράφους ότι «καταδικάζω τη βία με οποιαδήποτε μορφή» και ότι είχε σκοπό να επαναφέρει το Κυπριακό στα Ηνωμένα Έθνη ως το μόνο μέσο για λύση του κυπριακού προβλήματος. 

Αναμένοντας την εξορία 
Αναφορά των μυστικών υπηρεσιών των Βρετανών στην Κύπρο ημερ. 26 Οκτωβρίου, 1955 γράφει για τους φόβους του Αρχιεπισκόπου για το μέλλον του. Πηγή πλησίον του Αρχιεπισκόπου ανέφερε ότι ο Αρχιεπίσκοπος αναμένει ότι θα σταλεί σε εξορία ανά πάσα στιγμή και ανησυχεί για την προοπτική. Σημειώνεται ότι το Λονδίνο είχε, τουλάχιστον από τον Σεπτέμβριο του 1955, αρχίσει προετοιμασία για εξορία του Μακάριου και βρισκόταν σε αλληλογραφία με τον Κυβερνήτη των Σεϋχελλών. 

«Ανυποχώρητος Αρχιεπίσκοπος»
Στις 18 Ιανουαρίου 1955 η Cyprus Mail, με τίτλο «Uncompromising Prelate», αναφέρθηκε σε δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου με επίκεντρο κυριακάτικο κήρυγμα του Αρχ. Μακαρίου, γράφοντας ότι ο Αρχιεπίσκοπος δεν μάσησε τα λόγια του όταν ξεκάθαρα δήλωσε ότι όποιος Ελληνοκύπριος πιστεύει ότι ένα σύνταγμα δεν θα ήταν και κακό πράγμα για την Κύπρο, θα θεωρηθεί ως προδότης και θα υπόκειται στη δημόσια περιφρόνηση και ύβριν. Η εφημερίδα ήταν επικριτική των δηλώσεων Μακαρίου.

Σε άλλη ομιλία του, ο Αρχ. Μακάριος, στις 8.9.1955 στο μοναστήρι του Κύκκου, είπε μεταξύ άλλων τα ακόλουθα, γράφει άλλη αναφορά, καθώς αναφέρθηκε στην αυτοδιάθεση: «... Άγγλοι, να το έχετε υπόψη. Δεν θα παραμείνουμε σκλάβοι. Θα συνεχίσουμε τον αγώνα αλύγιστοι παρ΄ όλες τις δυσκολίες... Ίσως να μας επιβάλετε και πιο σκληρούς νόμους για να μας καταπιέσετε τη θέλησή μας. Όμως δεν φοβόμαστε τις φυλακές και τις εξορίες, γιατί η ελευθερία δεν φυλακίζεται ούτε εξορίζεται. Ο θάνατος δεν μας φοβίζει, γιατί η λευτεριά δεν πεθαίνει. Θα συνεχίσουμε τον αγώνα μέχρι που η ελληνική σημαία να κυματίζει στην Ελληνική Κύπρο».

ΦΑΝΟΥΛΑ ΑΡΓΥΡΟΥ
Ερευνήτρια/δημοσιογράφος, Λονδίνο