Συρία: Απαρχή Διοικητικής Αυτονομίας για τους Κούρδους

ΤΡΊΤΗ, 8 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ 2011

Συρία: Απαρχή Διοικητικής Αυτονομίας για τους Κούρδους

του Pierre Prier      λε Φιγκαρό

 Απομονωμένος μέσα και έξω από τα σύνορα της χώρας του, ο δικτάτορας ενθαρρύνει το πιο ριζοσπαστικό κουρδικό κόμμα, με κίνδυνο να προκαλέσει την Τουρκία. 

Τι παίζει ο Άσαντ με τον κουρδικό πληθυσμό του; Όλοι οι παρατηρητές το επισήμαναν: στις περιοχές όπου διαμένει η πλειοψηφία των περίπου 1,9 εκατομμυρίων Κούρδων της Συρίας, κυρίως στα βόρεια της χώρας, η καταστολή δεν έχει καμία σχέση με τις σφαγές που γίνονται αλλού. Σε αυτές τις περιοχές, οι αρχές χρησιμοποιούν περισσότερο δακρυγόνα παρά τεθωρακισμένα και ελεύθερους σκοπευτές, ακόμη και αν μετριούνται νεκροί.

Αυτή η σχετική ηρεμία αντικατοπτρίζεται και στην πολιτική, με μια λεπτότητα που αξίζει τον καλύτερο συνδυασμό της «περίπλοκης Ανατολής». Η Δαμασκός άφησε να επιστρέψει από την εξορία, τον Απρίλιο, τον Κούρδο ηγέτη Μοχάμεντ Σαλέχ Μουσλίμ, ηγέτη του Κόμματος της Δημοκρατικής Ένωσης (PYD). Η παράταξη αυτή είναι όμως η συριακή έκδοση του απαγορευμένου ΡΚΚ στην Τουρκία, καταδικασμένη από τη διεθνή κοινότητα για τρομοκρατία.

Το 1998, η Δαμασκός έδιωξε και «παρέδωσε» στους Τούρκους τον Αμπντουλάχ Οτσαλάν , τον ηγέτη του ΡΚΚ, ο οποίος χρησιμοποιούσε το συριακό έδαφος ως βάση για επιθέσεις στην Τουρκία. Πρέπει όμως να πούμε ότι ο τουρκικός στρατός απείλουσε να εισβάλει στη Συρία ...

Τιμωρία του Ερντογάν 

Σήμερα, η συριακή κυβέρνηση αφήνει το λουρί στο λαιμό του PYD, επιτρέποντας τον να οργανωθεί στις κουρδικές περιοχές. Με την ελπίδα να κερδίσει στον πλευρό της αυτό το έθνος με τη τόσο ιδιαίτερη ιστορία, η Δαμασκός αναζωπυρώνει το κουρδικό ζήτημα, το οποίο εξακολουθεί να στοιχειώνει την ιστορία και τη γεωγραφία της Μέσης Ανατολής. 

Έθνος χωρίς κράτος, οι περίπου 30 εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν καβάλα μεταξύ του Ιράκ, του Ιράν, της Συρίας και της Τουρκίας, είναι οι μεγάλοι χαμένοι του μοιράσματος μετα το πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. 

Μη Άραβες, αυτοί οι Ινδο-Ευρωπαίοι έλπιζαν να πάρουν το μερίδιό τους από το διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αλλά το Σύμφωνο της Λωζάννης το 1923, δεν τους παρείχε τίποτα. Από τότε, αγωνίζονται στη κάθε μία από τις χώρες υποδοχής τους να διατηρήσουν τη γλώσσα τους και τον πολιτισμό τους, χωρίς να εγκαταλείψουμε το όνειρο κάποια μέρα να ιδρύσουν το δικό τους κράτος.

Καμία από τις χώρες που τους «φιλοξενούν», είναι έτοιμη να ακρωτηριάσει ένα τμήμα του εδάφους της. Η απάντηση των Κούρδων ποικίλλει, από την πολιτιστική και πολιτική διέγερση έως τη τρομοκρατία. 
Με την προώθηση του PYD, υπέρ μιας σκληρής γραμμής, ο Μπασάρ αλ-Άσαντ πήρε τον ρίσκο να ανάψει το σπίρτο που μπορεί να κάψει όλη την περιοχή. Το μήνυμα προς την Τουρκία είναι σαφές.  Ο Άσαντ επιδιώκει, προφανώς, να τιμωρήσει τον Πρωθυπουργό Ερντογάν, ο οποίος υιοθέτησε σκληρή γραμμή για την καταδίκη της καταστολής στη Συρία. Και η απάντηση: ο τουρκικός στρατός πάλι κινείται προς τα σύνορα με τη Συρία, όπως και το 1998.

Μέσα, όμως, η χειραγώγηση δεν φαίνεται να πιάσει προς το παρόν, εκτιμά ο πρώην διπλωμάτης Ιγνάτιος Leverrier, συγγραφέας του blog "Μάτι στη Συρία" που γράφει: «Η πλειοψηφία των Κούρδων δεν ήθελαν να χωρίσουν τον εαυτό τους από τους Άραβες συμπατριώτες τους». Σε αντίποινα, η εξουσία δολοφονήσε στις 7 Οκτωβρίου τον Μασχάαλ Τάμο, επικεφαλής του Ρεύματος του Μέλλοντος των Κούρδων στη Συρία, ένα από τα μικρότερα κόμματα που έχουν ενταχθεί στην αντίσταση.

Δημιουργία μιας αυτόνομης οντότητας;

Το μήνυμα, πάλι, ήταν σαφές: ο «καλός» ο Κούρδος είναι αυτός που προσκολλείται στην επίσημη αντιπολίτευση που ενθαρρύνεται από το καθεστώς, την Εθνική Συντονιστική Επιτροπή των δυνάμεων της δημοκρατικής αλλαγής. Ο ηγέτης του PYD Μοχάμεντ Σαλέχ Μουσλίμ, την υιοθέτησε μόλις μετά την επιστροφή του, πριν να γίνει γρήγορα ο αντιπρόεδρος της ...

Το PYD έχει τους λόγους του: δυσπιστεί όσον αφορά τους αντιστασιακούς του Συριακού Εθνικού Συμβουλίου (ΣΕΣ), που θεωρεί αδιάφορους για την δυστυχία των Κούρδων.  Ειδικότερα, σημειώνει ο Ιγνάτιος Leverrier, το ΣΕΣ ιδρύθηκε στην Κωνσταντινούπολη, τον κληρονομικό εχθρό που εξακολουθεί να φυλακίσει τον χαρισματικό ηγέτη του ΡΚΚ Αμπντουλάχ Οτσαλάν. 

Πίσω από τον συνασπισμό της συριακής αντιπολίτευσης, το PYD βλέπει το χέρι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, η οποία δεν μετριέται στους φίλους του, και δυτικές χώρες που κατατάσσουν το ΡΚΚ στον κατάλογο των τρομοκρατικών κινημάτων. 

Βέβαια, το PYD μισεί επίσης το συριακό καθεστώς, αλλά φαίνεται να χρησιμοποιεί την κρίση για να εφαρμόσει τη δική του ατζέντα: τη δημιουργία αυτόνομες οντότητες σε όλες τις κουρδικές περιοχές της Συρίας. Περισσότερο από μισή ντουζίνα κουρδικά σχολεία άνοιξαν το Σεπτέμβριο 2011, με διδασκαλία στα κουρδικά, ύψωση της κουρδικής σημαίας και κουρδικό ύμνο, πράξεις που μέχρι πρόσφατα τιμωρούνταν με φυλάκιση. 

Αλλά τα πράγματα πάνε μακρύτερα ακόμη. «Τις τελευταίες εβδομάδες, γράφει ο πρώην διπλωμάτης, το PYD άρχισε να οργανώσει τοπικές εκλογές για την δημιουργία επιτροπών των πολιτών».

Εξελέγη επίσης τον Οκτώβριο ένα «Συμβούλιο του Δυτικού Κουρδιστάν» (Συριακό Κουρδιστάν). 

Εάν πέσει το καθεστώς, το έμβρυο ενός αυτόνομου Κουρδιστάν θα είναι ήδη σε ισχύ. 

Αυτή η προοπτική δεν χαροποίει κατ 'ανάγκην την πλειοψηφία των Σύρων Κούρδων, οι οποίοι δεν επιθυμούν να βρίσκονται κάτω από την σκυτάλη ενός βίαιου κόμματος με αντιδημοκρατικές πρακτικές.

Αυτός ο διαχωρισμός εκδηλώνεται ήδη στο έδαφος. Συγκρούσεις έλαβαν χώρα την περασμένη Παρασκευή στο Καμισλί μεταξύ κούρδων διαδηλωτών των τοπικών Επιτροπών Αντίστασης και αυτών του PYD. 

Απαρχή μιας νέας φωτιάς στη Συρία;