Jobs: Ο CEO που λατρεύτηκε σαν είδωλο της pop
Ο Steve Jobs, μέσω μιας πορείας 35 ετών, που ξεκίνησε από το ατελές αλλά πρωτοποριακό Apple II και κατέληξε στην απόλυτη κομψότητα του iPad, σφράγισε την Ιστορία των προσωπικών υπολογιστών. Σε όλη αυτήν την πορεία, βοήθησε μία ολόκληρη γενιά να διαμορφώσει τις ψηφιακές της αντιλήψεις και έπαιξε θεμελιώδη ρόλο στην αναμόρφωση των ψηφιακών media.
Τον αποκαλούν οραματιστή του τεχνολογικού κλάδου. Ο Jobs, όμως, υπήρξε επίσης ένα νέο φαινόμενο: ο επιχειρηματίας, που ήταν όμως και ήρωας της pop κουλτούρας, είναι τόσο δημοφιλής όσο και οι αστέρες του κινηματογράφου. Σχεδόν από την ίδρυση της Apple, από τα 21 του χρόνια, το κοινό τον έβλεπε ως τον αντάρτη που έρχεται να απελευθερώσει μία νέα κουλτούρα για τον κλάδο της τεχνολογίας.
Ο Jobs ήταν εφευρέτης με την κλασική έννοια και δανείστηκε, αγόρασε ή απλώς εκλαΐκευσε πολλές από τις ιδέες που σχετίζονται με την επιτυχία της εταιρίας του. Η ευφυΐα του στο να προβλέπει αυτό που θα θελήσουν εκατομμύρια καταναλωτές από τις ψηφιακές τους συσκευές είναι άνευ προηγουμένου.
Από τα πιο πρωτοποριακά προϊόντα ήταν το Apple II, πρακτικά ο πρώτος προσωπικός υπολογιστής με περισσότερο από 1 εκατ. πωλήσεις και το Apple Macintosh, το πνευματικό παιδί του έτερου συνιδρυτή της Apple, του Steve Wozniak, που εισήγαγε την έννοια των εικονιδίων στην εικονική επιφάνεια εργασίας, η οποία ελέγχεται από ένα… ποντίκι. Ακολούθησε μπαράζ επιτυχιών όπου περιλαμβάνονται τα iMac, iPod, iPhone και iPad.
Ο Steven Paul Jobs γεννήθηκε στο Los Altos της Καλιφόρνιας το 1955. Ήταν το νόθο παιδί ενός Σύριου καθηγητή πολιτικών επιστημών και μιας Αμερικανίδας λογοθεραπεύτριας. Υιοθετήθηκε από τον Paul και την Clara Jobs, ένα σκληρά εργαζόμενο ζευγάρι, που ακολουθούσε μάλλον μετρημένη ζωή.
Ο Jobs, αν και ήταν πάντα αφοσιωμένος στους θετούς του γονείς, έκρυβε πάντα μία οργή για την εγκατάλειψή του από τους βιολογικούς του γονείς, όπως λένε τουλάχιστον οι φίλοι του. Όσοι εργάστηκαν στενά μαζί του λένε ότι ήταν ένας εμπνευσμένος, αλλά σκληρός ηγέτης, που θα μπορούσε να μιλήσει υποτιμητικά και με περιφρονητική οργή στους υφισταμένους που δεν ανταποκρίνονταν στα δικά του απαιτητικά κριτήρια. Τελειομανής για τα προϊόντα της εταιρίας του, επέμενε να έχει πάντα τον τελευταίο λόγο ως προς την τεχνολογία, το design και το marketing σε οτιδήποτε είχε το λογότυπο της Apple.
Το ταξίδι του στην κορυφή ξεκίνησε από το σχολείο. Τα καλοκαίρια δούλευε στη Hewlett-Packard, όπου γνώρισε τον Wozniak, ο οποίος δούλευε εκεί ως τεχνικός.
Αργότερα εγκατέλειψε το κολλέγιο και το 1974 πήγε στην Ινδία σε αναζήτηση πνευματικής φώτισης. Κάποτε δήλωσε ότι ο βασικός του ανταγωνιστής, ο πρόεδρος της Microsoft Bill Gates, θα είχε ευνοηθεί σημαντικά αν είχε ζήσει μία αντίστοιχη εμπειρία.
Στο σπίτι του, και συγκεκριμένα, στην κρεβατοκάμαρά του, σχεδίασε μαζί με τον Wozniak έναν απλό υπολογιστή, τον Apple I. Τον πούλησαν έναντι 666 δολαρίων και αποκόμισαν συνολικά 774.000. Το 1977 ακολούθησε ο Apple II, ο οποίος στόχευε στον καθημερινό καταναλωτή και πρόβαλλε το σχέδιο κυκλώματος σε μία έγχρωμη οθόνη. Ήταν μία εντυπωσιακή καινοτομία για εκείνη την εποχή.
Η επιτυχία του Apple II έκανε τον Jobs πλούσιο. Όταν η Apple προχώρησε σε δημόσια εγγραφή το 1980, η χρηματιστηριακή της αξία ξεπέρασε το 1 δισ. δολ. Το 1983, πάντως, η ΙΒΜ, η μεγαλύτερη τότε κατασκευάστρια εταιρία ηλεκτρονικών υπολογιστών, παρουσίασε τον δικό της προσωπικό υπολογιστή. Η ΙΒΜ επικράτησε στον χώρο των προσωπικών υπολογιστών και υιοθέτησε το λογισμικό σύστημα της Microsoft.
Εκείνη τη χρονιά, ο Jobs ζήτησε από τον πρόεδρο της PepsiCo, τον John Sculley, ο οποίος είχε τη φήμη της ευφυΐας στον χώρο του marketing, να γίνει πρόεδρος της Apple και να τον βοηθήσει να αντιμετωπίσει την πρόκληση της ΙΒΜ. Επιδεικνύοντας τρομερή πειθώ, που έμεινε στην Ιστορία, ο Jobs του είπε: «Εάν μείνεις στην Pepsi, σε πέντε χρόνια από τώρα το μόνο που θα έχεις καταφέρει θα είναι να πουλάς περισσότερο ζαχαρούχο νερό σε παιδιά. Εάν έρθεις στην Apple θα αλλάξεις τον κόσμο».
Το Apple Macintosh παρουσιάστηκε το 1984, φέρνοντας τα εικονίδια και το ποντίκι στο ευρύ κοινό. Μικρό, ελαφρύ και οικονομικά προσιτό, χαρακτηρίστηκε έως και «αξιαγάπητο». Η Microsoft, όμως, ανταγωνιζόταν ευθέως τις επιτυχίες του Mac, αποτρέποντας την κυριαρχία της Apple στην αγορά.
Καθώς εντεινόταν η μάχη, ο Sculley θεώρησε ότι ο Jobs λειτουργούσε αποτρεπτικά και τον οδήγησε σε μία διαμάχη εξουσίας, που κατέληξε σε παραίτηση του Jobs. Ούτε η Apple ούτε ο Jobs τα κατάφεραν καλά χωριστά.
Ο νέα εταιρία του Jobs, η NeXT, ανέπτυξε ένα ακριβό και υψηλής ισχύος υπολογιστή για τον κλάδο εκπαίδευσης, που όμως δεν πέτυχε. Τα κατάφερε καλύτερα με μία παράπλευρη απασχόληση: μια εταιρία ψηφιακής κινηματογραφικής παραγωγής, την Pixar, την οποία αγόρασε το 1986. Η πρώτη της επιτυχία ήταν το Toy Story. Η εταιρία εξαγοράστηκε τελικά από τη Walt Disney και ο Jobs έγινε το φυσικό πρόσωπο με τις περισσότερες μετοχές σε αυτόν τον κολοσσό του κλάδου της ψυχαγωγίας.
Η Apple, εν τω μεταξύ, αφού άλλαξε αρκετούς CEOs, δεν κατάφερε να ανατρέψει την πτωτική πορεία. Το τέλος ήταν κοντά, όταν το 1997 η εταιρία αποφάσισε να αγοράσει τη NeXT,επαναφέροντας τον Jobs ως «άτυπο» σύμβουλο. Το λογισμικό της NeXT χρησιμοποιήθηκε ως βάση για να δημιουργηθεί το λογισμικό του Mac OS X.
Αργότερα τον ίδιο χρόνο, ο Jobs έγινε προσωρινός διευθύνων σύμβουλος και σύντομα... μόνιμος.
Τον επόμενο Μάιο παρουσιάστηκε το νέο προϊόν που σηματοδότησε την επιστροφή της εταιρίας σε τροχιά λαμπερής ανάπτυξης: τον iMac, έναν υπολογιστή που αποτελούνταν από ένα μόνο εξάρτημα, με έντονα χρώματα, σε ένα πλαστικό κουτί. Ήταν ο οιωνός για τον τρόπο με τον οποίο ο Jobs θα ξανάχτιζε την εταιρία του, βασιζόμενος στο ελκυστικό design και την προηγμένη τεχνολογία. Μέχρι τα τέλη Ιουλίου, η Apple είχε πουλήσει περισσότερους από 300.000 υπολογιστές.
Ήταν η αρχή του πιο εντυπωσιακού comeback στην Ιστορία του επιχειρείν. Φέτος, η Apple έγινε προσωρινά η εταιρία με τη μεγαλύτερη χρηματιστηριακή αξία ανά τον κόσμο. Ο Jobs άλλαξε τον κλάδο των προσωπικών υπολογιστών δημιουργώντας σειρά νέων φορητών συσκευών, ενώ παράλληλα αναστάτωσε και άλλους κλάδους, όπως την κινητή τηλεφωνία, και δημιούργησε νέες αγορές για τα ψηφιακά media.
Το Apple Mac και το λογισμικό της Apple, σε συνδυασμό με τον τελευταίο εκτυπωτή laser, ήταν τα βασικά εργαλεία για την επανάσταση του εκδοτικού κλάδου κατά τη δεκαετία του 1980. Τα πιο ισχυρά Macintosh, με τις μεγάλες οθόνες, έγιναν το βασικότερο εργαλείο για τους γραφίστες και επικράτησαν στον κλάδο του design. Παρ' όλα αυτά, η Apple είχε μόνο το 3% της παγκόσμιας αγοράς προσωπικών υπολογιστών.
Στις αρχές του νέου αιώνα, ο Jobs είδε μία νέα ευκαιρία. Αν και πολλές υπηρεσίες μουσικής προσπάθησαν να πείσουν τις δισκογραφικές να τους δώσουν ψηφιακά δικαιώματα για πώληση της μουσικής online, ο Jobs ήταν εκείνος που κατάφερε να τους πείσει ότι η τεχνολογία της Appleθα προστάτευε τη μουσική βιομηχανία από τον κίνδυνο της πειρατείας. Το μικρό και κομψό iPod γρήγορα επικράτησε στην αγορά φορητών συσκευών μουσικής, ενώ τα iTunes έγιναν σύντομα η μεγαλύτερη πλατφόρμα πώλησης ψηφιακής μουσικής.
Το iPhone και το iPad ακολούθησαν την επιτυχία του iPod, συνδυάζοντας το απαράμιλλο στιλ της Apple και τη φιλική προς τον χρήστη τεχνολογία με διαδικτυακές υπηρεσίες, που σε αυτήν την περίπτωση προσφέρονταν από το App Store, ώστε να δημιουργηθεί μία ψηφιακή εμπειρία που δεν έχει αντίζηλο.
Ο Jobs διαγνώστηκε με παγκρεατικό καρκίνο το 2004. Τον επόμενο χρόνο, σε μία ομιλία στο πανεπιστήμιο του Stanford, δήλωσε πως όταν έμαθε ότι μπορεί να πεθάνει ενισχύθηκε η προσωπική φιλοσοφία που ακολουθούσε από τα 17 του. «Ο χρόνος σου είναι περιορισμένος. Μην τον σπαταλάς ζώντας τη ζωή κάποιου άλλου» είπε. «Μην αφήσεις τον θόρυβο που κάνουν οι άλλοι να σιγάσει τη δική σου εσωτερική φωνή. Και το πιο σημαντικό, να έχεις το κουράγιο να ακολουθείς την καρδιά και το ένστικτό σου».
Η ασθένεια επέστρεψε, αναγκάζοντάς τον να αποτραβηχτεί κατά το πρώτο εξάμηνο του 2009, ενώ υποβλήθηκε και σε μεταμόσχευση ήπατος. Νωρίτερα τον ίδιο χρόνο είχε ανακοινώσει ότι θα πάρει μία ακόμη παρατεταμένη άδεια για λόγους υγείας. Κράτησε τον τίτλο του διευθύνοντος συμβούλου μέχρι τον Αύγουστο του 2011, όταν παραιτήθηκε, διατηρώντας ωστόσο την προεδρία της εταιρίας.
Ο Jobs βρέθηκε τελικά με τη βιολογική του μητέρα Joanne και συνάντησε την αδερφή του, τη συγγραφέα Mona Simpson. Συνδέθηκε συναισθηματικά με αρκετές χαρισματικές γυναίκες, εκ των οποίων και η τραγουδίστρια Joan Baez, που κάποτε ήταν σύντροφος του Bob Dylan, του αγαπημένου καλλιτέχνη του Jobs. Είχε μία κόρη εκτός γάμου, τη Lisa, από την κοπέλα με την οποία είχε δεσμό στα σχολικά του χρόνια. Αρχικά αρνήθηκε να αναγνωρίσει το παιδί, αλλά τελικά την αποδέχθηκε και τη βοήθησε σημαντικά στην καριέρα της.
Το 1991 παντρεύτηκε τη Laurene Powell, μεταπτυχιακή φοιτήτρια στη διοίκηση επιχειρήσεων, την οποία γνώρισε ενώ δίδασκε στο Stanford Graduate Business School. Μαζί της έκανε 4 παιδιά.
ΠΗΓΗ: FT.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου