Φωτιά που ανάβει η ματιά σου κομαντάντε Τσε Γκεβάρα

Από δω και στο εξής, δε βλέπω το θάνατό μου ως μια αποτυχία, αλλά, όπως λέει και ο Χικμέτ: «Στον τάφο μου θα πάρω μόνο τη μετάνοια ενός ανολοκλήρωτου τραγουδιού»

Στις 9 Οκτώβρη του 1967 ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα εκτελείται με εννέα πυροβολισμούς από τον υπαξιωματικό του βολιβιανού στρατού Μάριο Τεράν. Αφήνοντας την τελευταία του πνοή στα βουνά της βολιβίας, το παιδί με το άσθμα που τον βασάνιζε, έμελε να γίνει σύμβολο του αγώνα όλων των καταπιεσμένων για μια άλλη κοινωνία. Ένα σύμβολο που επειδή δεν μπόρεσαν να το σβήσουν προσπάθισαν  να το ωραιοποιήσουν και να το πουλήσουν σε επετειακή συσκευασία.

Ο Ερνέστο «Τσε» Γκεβάρα (Ernesto «Che»  Guevara) γεννήθηκε στο Ροζάριο της Αργεντινής στις 14 Ιουνίου 1928.Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες και αποφοίτησε τον Μάρτιο του 1953.

Πρωτοσυνάντησε την φτώχεια και την κοινωνική αδικία στο ταξίδι του στη Λατινική Αμερική σε μια μοτοσικλέτα με τον φίλο του Αλμπέρτο Γρανάδο το 1952.

Σαν σήμερα το κινημα της 26ης Ιουλιου του Φιντελ Καστρο

Η γνωριμία του με τον Φιντέλ Κάστρο θα σηματοδοτήσει μια τομή στην ζωή του και στην ζωή του Κουβανέζικου λαού.

«Ήταν μια μέρα του Ιούλη ή του Αυγούστου του 1955 όταν πρωτογνωρίσαμε τον Τσε. Και μέσα σ’ ένα βράδυ- όπως ο ίδιος διηγείται στις εξιστορήσεις του- έγινε ένας από εκείνους που έμελλαν να συμμετάσχουν στην εκστρατεία του Γκράνμα, αν και εκείνη την εποχή δεν υπήρχε ούτε πλοίο, μήτε όπλα και στρατός για αυτή την εκστρατεία. Έτσι πάντως, μαζί με τον Ραούλ, ο Τσε έγινε ένας από τους δύο πρώτους στον κατάλογο των μελών του Γκράνμα.

   Δώδεκα χρόνια έχουν περάσει από τότε· δώδεκα χρόνια γεμάτα αγώνες και ιστορία. «

Επικήδειος Φιντέλ Κάστρο

Εγκατάλειπωντας το Μεξικό με το σκάφος Γκράνμα και με 82 συντρόφους του αποβιβάστηκε στις ακτές της επαρχίας Οριέντε της Κούβας. Εντοπίστηκαν, όμως, γρήγορα από τις αρχές και εξολοθρεύτηκαν σχεδόν όλοι. Οι λίγοι που επέζησαν μαζί με τον τραυματισμένο Τσε κατόρθωσαν να φτάσουν στον ορεινό όγκο Σιέρα Μαέστρα.

Όπως αναφέρει ο Πάμπλο Νερούσα στην συνάντηση που είχαν κάνει ο Τσε του είχε πει πως διάβαζε στους αντάρτες τουστη sierra Maestra το Canto general.

Στην Σιέρα Μαέστρα οργάνωσαν τον πρώτο αντάρτικο, το οποίο στην πορεία του χρόνου θα γιγαντωθεί και με επικεφαλής τον Φιντέλ Κάστρο θα ανατρέψει στις 2 Ιανουαρίου 1959 τη δικτατορία Μπατίστα.Ηταν 30 χρόνων όταν μπήκε νικητής στην Αβάνα. Εμπνευστής της ριζοσπαστικής πορείας της επανάστασης θα ζήσει από κοντά την Κρίση των Χοίρων και την ένταση των σχέσεων Κούβας – ΗΠΑ

Βολιβία

Η ιδιαίτερη αντίληψη του για την επαναστατική στρατηγική και τακτική τον οδηγάει στην Βολιβία το φθινόπωρο του 1966 για να ενισχύσει και να οργανώσει το αντάρτικο.Την πάμφτωχη Βολιβία κυβερνούσε εκείνη την εποχή η αμερικανοκίνητη χούντα του στρατηγού Ρενέ Μπαριέντος. Ο Τσε με πάσα μυστικότητα οργάνωσε στη ζούγκλα της Σάντα Κρους μία ομάδα από 50 αντάρτες, που αποτέλεσαν τον αρχικό πυρήνα του Βολιβιανού Απελευθερωτικού Στρατού.

Ο βολιβιανός στρατός θα ενισχυθεί με πράκτορες των ΗΠΑ για να απαλλαγούν από το σπίρτο που άναβε παντού φωτιές. Ηταν Κυριακή 8 Οκτωβρίου 1967 όταν τον συλαμβάνουν και τον μεταφέρνουν σε έαν σκοτεινό δωμάτιο για να τον εκτελέσουν την επόμενη μέρα.

Το 1997 το λείψανό του εντοπίστηκε και μεταφέρθηκε στην Κούβα σε ειδικό μαυσωλείο στη Σάντα Κλάρα

«Γι’ αυτό κι εμείς, μετά την αποψινή εντυπωσιακή εκδήλωση, μετά απ’ αυτή την απίστευτη – λόγω του όγκου, της πειθαρχίας και της αφοσίωσης της- μαζική έκφραση αναγνώρισης, που αποδείχνει πόσο ο λαός μας είναι ευαίσθητος, ευγνώμονας, και πόσο ξέρει να τιμά τη μνήμη των γενναίων που πέφτουν στη μάχη και να αναγνωρίζει όσους τον υπηρετούν που αποδείχνει πόσο ο λαός μας είναι αλληλέγγυος με την επαναστατική πάλη, πόσο υψώνει και θα κρατήσει πάντα ψηλά, ολοένα και πιο ψηλά τη σημαία της Επανάστασης. τις επαναστατικές αρχές. Σήμερα, λοιπόν, τούτες τις στιγμές της ανάμνησης, ας υψώσουμε τη σκέψη μας, και με αισιοδοξία στο μέλλον, με απόλυτη αισιοδοξία την τελική νίκη των λαών, ας πούμε στον Τσε, και στους ήρωες που αγωνίστηκαν και έπεσαν μαζί του:

Πάντοτε ως τη νίκη!

Πατρίδα ή θάνατος!

Θα νικήσουμε!»

Επικήδειος Φιντέλ Κάστρο στην πλατεία Επανάστασης το 1967

«Είμαι Κουβανός και Αργεντινός συγχρόνως, και, αν δεν προσβάλλονται οι λαμπρές εξοχότητες των Λατινοαμερικανών εκπροσώπων, νιώθω τόσο πατριώτης Λατινοαμερικάνος, από οποιαδήποτε χώρα της Λατινικής Αμερικής, όσο κανένας άλλος, και την ώρα που θα είναι αναγκαίο είμαι διατεθειμένος να δώσω τη ζωή μου για την απελευθέρωση οποιασδήποτε από τις χώρες της Λατινικής Αμερικής, χωρίς να ζητήσω τίποτα από κανέναν, χωρίς να απαιτήσω τίποτα, χωρίς να εκμεταλλευτώ κανέναν.» (Ομιλία στον ΟΗΕ, 1964)

Επικήδειος Κάστρο στην Πλατεία της Επανάστασης, στις 18 Οκτώβρη του 1967

[Οι φωτογραφίες του Τσε ανήκουν στη συλλογή του διάσημου φωτογράφου Alberto Diaz Gutierrez Korda]

» …Αφοσιώθηκα στη φυσική προετοιμασία των νεαρών ανταρτών που θα επέστρεφαν στην Κούβα, διατηρώντας την αίγλη της επαγγελματικής μου κατάρτισης, για τους λίγους μήνες που απέμεναν. Στις 21 Ιουλίου (ενώ έλειπα έναν ολόκληρο μήνα από το σπίτι μου, διότι βρισκόμουν σε ένα ράντσο έξω από την πόλη), ο Φιντέλ και μια ομάδα συντρόφων συνελήφθησαν.

Στο σπίτι του ανακάλυψαν κάποιο στοιχείο που πρόδιδε την ακριβή μας τοποθεσία, και έτσι κατάφεραν τελικά να μας συλλάβουν όλους μαζί. Είχα πάνω μου έγγραφα που αποδείκνυαν ότι ήμουν σπουδαστής στο Ινστιτούτο Πολιτιστικής Ανταλλαγής Μεξικού-Ρωσίας, στοιχείο που ήταν αρκετό ώστε να θεωρηθώ σημαντικός σύνδεσμος της οργάνωσης, ενώ πρακτορεία ειδήσεων, όπου είχε φίλους ο μπαμπάς, προκάλεσαν αναστάτωση σε όλο τον κόσμο. Όλα αυτά τα γεγονότα όμως συνθέτουν το παρελθόν.
Τα μελλοντικά γεγονότα διαιρούνται σε δύο κατηγορίες: στα μεσοπρόθεσμα και τα άμεσα. Στο μεσοπρόθεσμο μέλλον θα συνδέομαι με την απελευθέρωση της Κούβας. Και είτε θα θριαμβεύσω μαζί της είτε θα πεθάνω εκεί… Όσο για το άμεσο μέλλον, δεν μπορώ να πω και πολλά, καθώς δε γνωρίζω τι πρόκειται να μου συμβεί.
Βρίσκομαι στα xέρια των δικαστών, οι οποίοι θα μπορούσαν κάλλιστα να με απελάσουν και να με στείλουν στην Αργεντινή, αν δε μου δοθεί άσυλο από άλλη χώρα, γεγονός που θα βοηθούσε την πολιτική μου υγεία.
Ό,τι και να συμβεί, όμως, πρέπει να ακολουθήσω το νέο μου πεπρωμένο, είτε παραμείνω στη φυλακή είτε απελευθερωθώ…
Βρισκόμαστε πολύ κοντά σε κήρυξη απεργίας πείνας, σε ένδειξη διαμαρτυρίας ενάντια στις άδικες συλλήψεις και τα βασανιστήρια στα οποία υποβλήθηκαν ορισμένοι από τους συντρόφους μας. Το ηθικό της ομάδας είναι ακμαίο.
Αν για οποιονδήποτε λόγο (που δεν πιστεύω ότι θα γίνει) δεν μπορέσω να σας ξαναγράψω και αποτύχω, κρατήστε αυτά τα λόγια μου ως αποχαιρετισμό – δεν είναι βέβαια μεγαλοπρεπής, διέπεται όμως από ειλικρίνεια.
Έζησα τη ζωή μου αναζητώντας σπασμωδικά την αλήθεια μου, και τώρα έχοντας βρει το δρόμο μου και με μία κόρη που θα διαιωνίσει τη μνήμη μου, έχω ολοκληρωθεί ως άνθρωπος.
Από δω και στο εξής, δε βλέπω το θάνατό μου ως μια αποτυχία, αλλά, όπως λέει και ο Χικμέτ: «Στον τάφο μου θα πάρω μόνο τη μετάνοια ενός ανολοκλήρωτου τραγουδιού»

(Aπόσπασμα από το βιβλίο Ο Φιντέλ Κάστρο μιλάει για τον Τσε, μετάφραση: Νικόλας Φουφούτης, επιμέλεια: Λία Τσακτσίρα, Εκδόσεις Μαλλιάρης Παιδεία, Έθνος 2008)    Comandante Che Guevara

    Πυξίδα μέσα στον χρόνο
Κι ο μύθος να σου ανήκει
Είναι των ματιών σου οι κύκλοι
Που αγκαλιάσανε τον κόσμο
Εδώ θα μείνει για πάντα
Το ζεστό το πέρασμά σου
Φωτιά που ανάβει η ματιά σου
Κομαντάντε τσε γκεβάρα
Εσύ που ανάβεις τ’ αστέρια
Της μνήμης φτιάχνεις τον χάρτη
Και περνάς μέσα απ’ την στάχτη
Την ελπίδα σ’ άλλα χέρια
Εδώ θα μείνει για πάντα
Το ζεστό το πέρασμά σου
Φωτιά που ανάβει η ματιά σου
Κομαντάντε τσε γκεβάρα
Σα θρύλος γύρω καλπάζεις
Σαν ευχή και σαν κατάρα
Στα στενά της Σάντα Κλάρα
Το όνειρό σου δοκιμάζεις
Εδώ θα μείνει για πάντα
Το ζεστό το πέρασμά σου
Φωτιά που ανάβει η ματιά σου
Κομαντάντε τσε γκεβάρα
Μιλάς κοιτώντας μπροστά σου
Το ποτάμι της ευθύνης
Και στην ιστορία δίνεις
Τη φωνή και τ’ όνομά σου
Εδώ θα μείνει για πάντα
Το ζεστό το πέρασμά σου
Φωτιά που ανάβει η ματιά σου
Κομαντάντε τσε γκεβάρα
Γελάς και γίνεται μέρα
Η νύχτα σε συλλαβίζει
Μυστικά σου ψιθυρίζει
Hasta siempre(μέχρι το τέλος) κομαντάντε
Εδώ θα μείνει για πάντα
Το ζεστό το πέρασμά σου
Φωτιά που ανάβει η ματιά σου
Κομαντάντε τσε γκεβάρα
  Μουσική: Carlos Puebla

Επιμέλεια: Χρήστος Καλφαγιάννης (alfavita.gr)