Μιχάλης Κοσμόπουλος: Ο Αρχαιολόγος που διδάσκει τον ελληνικό πολιτισμό στις ΗΠΑ

Με δεκάδες ανασκαφές, εκατοντάδες μελέτες και δημοσιεύσεις, ο διακεκριμένος καθηγητής ευθύνεται για τον πολιτιστικό κόμβο που ενώνει την Ελλάδα με την Αμερική

 

Από την ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ ΚΟΛΟΒΟΥ

Καθηγητής Αρχαιολογίας και κάτοχος της Διακεκριμένης Εδρας Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Μιζούρι, ο Μιχάλης Κοσμόπουλος είναι ένας από τους ανθρώπους που δεν σταματούν ποτέ να εμπνέουν και να μεταλαμπαδεύουν κάθε μικρή ή μεγάλη γνώση για τον ελληνικό πολιτισμό. Με σπουδές στην αρχαιολογία, την ιστορία, και τη φιλολογία στα Πανεπιστήμια Αθηνών, Σορβόννης-Paris IV και Washington University in St. Louis με την υποστήριξη -μέσω υποτροφίας- του Ιδρύματος Ωνάση, σε ηλικία 25 ετών, ο Μιχάλης Κοσμόπουλος διορίσθηκε Επίκουρος Καθηγητής Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Manitoba του Καναδά. Το 1997 εξελέγη ομόφωνα Τακτικός Καθηγητής του ιδίου Πανεπιστημίου. Το 2001 δέχθηκε την πρόσκληση του Πανεπιστημίου Missouri στο St. Louis των Η.Π.Α. να αναλάβει τη θέση του Τακτικού Καθηγητή Ελληνικής Αρχαιολογίας και κατόχου της Διακεκριμένης Έδρας Ελληνικών Σπουδών, την οποία κατέχει μέχρι σήμερα. «Στο πανεπιστήμιο της Manitoba στον Καναδά και στο πανεπιστήμιο του Μιζούρι στις ΗΠΑ, ίδρυσα τα δύο κέντρα ελληνικού πολιτισμού, τα οποία είναι και για τους φοιτητές, αλλά και για τις ευρύτερες τοπικές κοινότητες. Αυτή τη στιγμή στο Μιζούρι έχουμε μια πολύ μεγάλη αύξηση φοιτητών –πάνω από 300 και όσο περνάει ο καιρός, ο αριθμός ανεβαίνει» Ως πανεπιστημιακός δάσκαλος έχει διδάξει και συνεχίζει να διδάσκει την ελληνική αρχαιολογία και τον ελληνικό πολιτισμό σε χιλιάδες φοιτητές, τόσο στις αίθουσες διδασκαλίας όσο και στις ανασκαφές. Για το διδακτικό του έργο έχει τιμηθεί επανειλημμένα και το 2004 του απονεμήθηκε το διεθνούς κύρους «Βραβείο Αριστείας στη Διδασκαλία της Αρχαιολογίας» του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Αμερικής.

 

 

Η πινακίδα με την πρωιμότερη Γραμμικής Β γραφή στην ηπειρωτική Ελλάδα

—Ποια θεωρείτε την πιο σημαντική ανασκαφή σας; Πρόκειται για την ανασκαφή στα Ίκλαινα Μεσσηνίας, στην οποία έχουμε ένα καινούργιο Μυκηναϊκό Ανάκτορο, εφάμιλλος αντίπαλος του λεγομένου «Ανακτόρου του Νέστορος» και η αποκάλυψη της πρωιμότερης Γραμμικής Β γραφής στην ηπειρωτική Ελλάδα έχει οδηγήσει σε αναθεώρηση της υπάρχουσας εικόνας για τις καταβολές της γραφής αυτής και της γένεσης και εξέλιξης του θεσμού του κράτους και της γραφειοκρατίας στην αρχαία Ελλάδα. Οι ανασκαφές συνεχίζονται και χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Πολιτισμού των Ηνωμένων Πολιτειών. —Στις ΗΠΑ και στον Καναδά έχετε δημιουργήσει ένα πολύ σημαντικό πολιτιστικό έργο, ιδρύσατε από το μηδέν τα ελληνικά κέντρα πολιτισμού.. Ναι, και στα δύο αυτά μέρη υπάρχει ελληνική παρουσία από τις κοινότητες, αλλά δεν υπήρχε κάποιος πολιτιστικός κόμβος, οπότε στο πανεπιστήμιο της Manitoba στον Καναδά και στο πανεπιστήμιο του Μιζούρι στις ΗΠΑ, ίδρυσα αυτά τα δύο κέντρα ελληνικού πολιτισμού, τα οποία είναι και για τους φοιτητές, αλλά και για τις ευρύτερες τοπικές κοινότητες. Αυτή τη στιγμή στο Μιζούρι έχουμε μια πολύ μεγάλη αύξηση φοιτητών –πάνω από 300 και όσο περνάει ο καιρός, ο αριθμός ανεβαίνει. Κάθε χρόνο φέρνουμε στην Ελλάδα από 30 έως 50 φοιτητές για να συμμετέχουν στις ανασκαφές. Και το ζητούμενο είναι να δημιουργήσουμε συνέργειες για να μην χαθεί ο ελληνικός πολιτισμός. —Ποιο κομμάτι της ελληνικής ιστορίας ενδιαφέρει περισσότερο τους Αμερικανούς φοιτητές; Οι περισσότεροι Αμερικανοί έχουν μεγαλώσει με την ελληνική μυθολογία, έχουν κάποια τριβή, κάποια βασική γνώση των μύθων και των θρύλων της Ελλάδας. Είναι ένα πολύ αγαπημένο μάθημα και στους φοιτητές. Από εκεί και πέρα γίνεται μια προσπάθεια από τα τμήματα των ελληνικών σπουδών στην Αμερική είναι να δείξουμε τη σχέση που έχει ο ελληνικός πολιτισμός με τη ζωή στις ΗΠΑ και την σύγχρονη αμερικανική κοινωνία, ξεκινώντας από τη Δημοκρατία και συνεχίζοντας με τις τέχνες, τις επιστήμες και τα γράμματα, αλλά και τη γνώση του ίδιου του ατόμου. Η σχέση των Αμερικανών με την Ελλάδα είναι πολυσχιδής. Είναι και πρακτική -σε ότι αφορά τις επιστήμες, αλλά είναι και θεωρητική –σε ότι αφορά τον ίδιο τον άνθρωπο. —Οι δημοσιεύσεις σας περιλαμβάνουν 15 βιβλία και 80 μελέτες. Ποιες ξεχωρίζετε; Ένα από τα βασικά μου έργα είναι η δημοσίευση των προϊστορικών ευρημάτων στην Ελευσίνα, από το Ιερό της Δήμητρας και της κόρης. Είναι μία από τις παλαιότερες ανασκαφές των αρχών του 20ου αιώνα και το άλλο μεγάλο έργο είναι στην Ίκλαινα. Από εκεί και πέρα, έχω κάνει και άλλες μελέτες και δημοσιεύσεις σε θέματα κλασικής τέχνης του Παρθενώνα. Σημαντικές είναι επίσης και οι εμπειρίες του πολέμου. Πώς συγκρίνονται δηλαδή οι εμπειρίες του πολέμου στη σύγχρονη κοινωνία και στην Αρχαία Ελλάδα. Η ψυχολογία του πολεμιστή αλλά και των αμάχων δεν έχει αλλάξει. Τα συναισθήματα του σημερινού στρατιώτη είναι τα ίδια με αυτά των αρχαίων πολεμιστών.

     —Ποια είναι η συμβολή της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, μέσω των χρηματοδοτήσεων και των υποτροφιών στην δική σας πορεία αλλά και γενικότερα στην εξάπλωση του ελληνικού πολιτισμού; Προσωπικά θεωρώ ότι έχω μεγάλο ηθικό χρέος προς το Ίδρυμα Ωνάση γιατί σε διάφορα στάδια της καριέρας μου η συμβολή του ιδρύματος ήταν καίρια. Η πρώτη υποτροφία που είχα ήταν το 1987 και μου επέτρεψε να ολοκληρώσω τις μεταπτυχιακές μου σπουδές. Από εκεί και πέρα, το Ίδρυμα Ωνάση μας βοήθησε με τη χρηματοδότηση των Κέντρων Ελληνικού Πολιτισμού. Το γεγονός ότι ξεκίνησαν τη λειτουργία τους αυτά τα κέντρα, το οφείλουν στη χρηματοδότηση του Ιδρύματος και εκ των υστέρων φάνηκε πόσο μεγάλη επίδραση είχαν αυτά τα κέντρα στις τοπικές κοινωνίες, όσον αφορά την εξάπλωση και τη διατήρηση του ελληνικού πολιτισμού. Επίσης, δύο φορές στην καριέρα μου το Ίδρυμα Ωνάση, μου έδωσε υποτροφίες για τους καθηγητές, οι οποίοι μου επέτρεψαν να βρίσκομαι στην Ελλάδα και να μελετήσω τα ευρήματα των ανασκαφών. Χάρη στις υποτροφίες αυτές στους καθηγητές, κατάφερα να έρθω στην Ελλάδα δύο φορές να μελετήσω το υλικό της Ελευσίνας και της Ίκλαινας. Πέρα από τους υποτρόφους, το Ίδρυμα Ωνάση έχει κάνει πολύ μεγάλη δουλειά όσον αφορά την εξάπλωση του ελληνικού πολιτισμού με το θυγατρικό τμήμα του στη Νέα Υόρκη, ή η Στέγη γραμμάτων και Τεχνών που εκτός από τη δράση της στην Αθήνα, στέλνει προγράμματα, εκθέσεις, παραστάσεις, σε όλη την Ευρώπη. Δεν έχω λόγια να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου στο Ίδρυμα Ωνάση. Το έργο μου δεν θα ήταν το ίδιο χωρίς την συμβολή του Ιδρύματος. Πηγή: www.lifo.gr