Ρόμπερτ Φισκ : Με τις ανατινάξεις ναών σβήνουν τα ίχνη των αρχαικάπηλων

«Γιατί το ISIS αφανίζει τα σημαντικότερα μνημεία της αρχαίας Ιστορίας στο Ιράκ και στη Συρία;»

Πράξη μισαλλοδοξίας και πολιτιστική καταστροφή: οι τζιχαντιστές ανατινάζουν τον ηλικίας 2.000 ετών ναό του Βάαλ-Δία.

«Γιατί το ISIS αφανίζει τα σημαντικότερα μνημεία της αρχαίας Ιστορίας στο Ιράκ και στη Συρία;», αναρωτιέται σε άρθρο του ο διάσημος βρετανός πολεμικός ανταποκριτής στη Μέση Ανατολή Ρόμπερτ Φισκ, έπειτα από την πρόσφατη ανατίναξη δύο ναών από τους τζιχαντιστές στην αρχαία πόλη της Παλμύρας στη Συρία. Αναζητώντας την απάντηση, δίνει τον λόγο σε μία ειδικό, την Γαλλολιβανέζα αρχαιολόγο Ζοάν Φαρχάλκ, η οποία υποστηρίζει πως οι σκοταδιστές του Ισλαμικού Κράτους καταστρέφουν ολοσχερώς σημαντικά ιστορικά μνημεία για να αφανίσουν τα αποδεικτικά στοιχεία των λεηλασιών που πραγματοποιούν. Στην πραγματικότητα – πέρα από τον φανατισμό και την ιδεοληψία -, για να εξαφανίσουν τα ίχνη της αρχαικαπηλίας.

Εκτός από εδάφη και μαχητές, το «χαλιφάτο» της τρομοκρατικής οργάνωσης που πλέον ελέγχει τεράστιες εκτάσεις του Ιράκ και της Συρίας, έχει ανάγκη και από χρήματα, πολλά από τα οποία προέρχονται από το λαθρεμπόριο αρχαιοτήτων. Γνωρίζοντας πως η ζήτηση, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, είναι μεγάλη, κάθε φορά που οι τζιχαντιστές καταλαμβάνουν περιοχές όπου υπάρχουν σημαντικά αρχαιολογικά μνημεία, αρχικά σπεύδουν να αποσπάσουν αγάλματα, ψηφιδωτά και οτιδήποτε άλλο μπορεί να αποσπαστεί και να πωληθεί ενώ αφότου ολοκληρωθεί η παράνομη πώληση των όποιων πολύτιμων αρχαιολογικών αγαθών, ανατινάζουν τους ναούς ή τα κτίρια από τα οποία τα απέσπασαν.

«Αρχαιότητες από την Παλμύρα πωλούνται ήδη στο Λονδίνο. Υπάρχουν αντικείμενα από τη Συρία και το Ιράκ τα οποία δεν βρίσκονται πλέον στην Τουρκία αλλά στην Ευρώπη. Αυτές οι καταστροφές αποκρύπτουν τα εισοδήματα του ISIS αλλά και την έκταση της κλοπής. Καταστρέφουν τα αποδεικτικά στοιχεία και, κατ’ επέκταση, κανένας δεν γνωρίζει ούτε τι αποσπάστηκε, ούτε τι καταστράφηκε», εξήγησε η Γαλλολιβανέζα αρχαιολόγος.

Σπουδή της καταστροφής αρχαιοτήτων σε καιρό πολέμου

Η Ζοάν Φαρχάλκ άρχισε να ασχολείται με τις αρχαίες πόλεις της Μέσης Ανατολής το 2003, έπειτα από την εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ, καταγράφοντας τα λεηλατημένα αρχαιολογικά μνημεία της Σαμάρα (η οποία υπήρξε πρωτεύουσα του χαλιφάτου των Αββασιδών) ενώ από το 2011, η αρχαιολόγος η οποία πλέον χαρακτηρίζει τη δουλειά της «σπουδή της καταστροφής αρχαιοτήτων σε καιρό πολέμου» καταγράφει τις εκτεταμένες καταστροφές που υπέστησαν τζαμιά και ιστορικές αγορές (σουκ) στο Χαλέπι και τη Χομς.

«Το ISIS μαθαίνει από τα λάθη του. Όταν ξεκίνησε να καταστρέφει αρχαιότητες στο Ιράκ και τη Συρία, χρησιμοποιούσε σφυριά και βαρέα μηχανήματα, καταστρέφοντας γρήγορα τα πάντα μπροστά από την κάμερα. Ανατίναξε την (αρχαία) Νιμρούντ μέσα σε μία ημέρα. Αλλά η κινηματογραφική καταγραφή είχε διάρκεια 20δευτερόλεπτα. Δεν ξέρω πόσων ανθρώπων την προσοχή θα μπορούσε να τραβήξει με ένα τόσο σύντομο βίντεο. Τώρα όμως το ISIS ούτε καν ισχυρίζεται πως καταστρέφει έναν αρχαιολογικό χώρο αλλά αφήνει τις ομάδες προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τον ΟΗΕ να το ανακοινώσουν»,προσδιόρισε η Joanne Farchakh.

«Ξεκίνησαν με τις εκτελέσεις Σύρων στρατιωτών στο ρωμαϊκό θέατρο. Στη συνέχεια έδειξαν  τους  ρωμαϊκούς κίονες ζωσμένους με εκρηκτικά. Μετά αποκεφάλισαν το συνταξιούχο διευθυντή αρχαιοτήτων Χαλέντ αλ Ασάαντ. Έπειτα ανατίναξαν τον Ναό του Βάαλ και όλοι αναφώνησαν ‘Ωχ, Όχι – τι έχει σειρά; Ο Ναός του Μπελ!. Οπότε έκαναν ακριβώς αυτό. Ανατίναξαν τον Ναό του Μπελ», είπε  η  Joanne Farchakh, υποστηρίζοντας ότι όσο περισσότερο διαρκεί η καταστροφή τόσο περισσότερο αυξάνονται οι τιμές στις διεθνείς αγορές αρχαιοτήτων.

“Το Βήμα”