Αμμόχωστος, νεκρά πόλη άνευ κατοίκων, η αλήθεια για τον ξεσπιτωμό…

Η οδύνη, η απογοήτευση, η απελπισία, η αγανάκτηση των Αμμοχωστιανών αναδύονται μέσα από την επιστολογραφία ενός από τους πιο επιφανείς παράγοντες της πόλης, του γιατρού Χριστάκη Μιχαηλίδη (1902-1989), ο οποίος ήταν πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αμμοχώστου «Γαληνός» από την ίδρυσή του το 1959 μέχρι το 1982.
Το 1974 ήταν ήδη 72 χρόνων ο Χριστάκης Μιχαηλίδης, αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε να παρουσιαστεί στο ξενοδοχείο «Μάρκος», όπου είχε μεταφερθεί στις 20 Ιουλίου 1974 το Νοσοκομείο Αμμοχώστου, για να βοηθήσει στην περίθαλψη τραυματιών από τη λαίλαπα της τουρκικής εισβολής.
Σε επιστολή του προς τον φίλο του γιατρό Μότακα, ημερομηνίας 19 Νοεμβρίου 1974, ο Χριστάκης Μιχαηλίδης περιέγραψε τις τραγικές ώρες του ξεσπιτωμού:

«Ευρισκόμεθα όλοι στη ζωή. Ο Άντης (σ.σ. πρόκειται για τον δικηγόρο Άντη Σκορδή, σύζυγο της κόρης του, Ζωούλας) ήτο αξιωματικός στο μέτωπο από της πρώτης ημέρας της εισβολής, αλλά χωρίς όπλο όπως ήσαν πλείστοι όσοι αξιωματικοί και οπλίται. Ουδεμία στρατιωτική οργάνωσις ή σχέδιον υφίστατο προς αντιμετώπιση των εισβολέων. Οι Έλληνες στρατιωτικοί έκαναν το πραξικόπημα διά να φονεύσουν τον Μακάριο και ν’ ανατρέψουν την κυβέρνησίν του, αλλά διά την άμυναν της νήσου ουδέν προέβλεψαν.
Εν τούτοις με ελάχιστα και μη μοντέρνα όπλα και άνευ αεροπορίας αντιμετώπισαν τους εισβολείς με μεγάλην αυτοθυσίαν. Την Αμμόχωστο την εγκατέλειψα την Τρίτη, 13 Αυγούστου και την επεσκέφθην και την Τετάρτην το πρωί, 14 Αυγούστου για 1 ώρα. Εβομβαρδίζετο από ξηράς, θαλάσσης και αέρος και όταν οι εισβολείς εισήλθον εις αυτήν την 15 Αυγούστου, όλοι οι κάτοικοι είχον εγκαταλείψει τα σπίτια των.
Η Αμμόχωστος είναι από την 15 Αυγούστου νεκρά πόλις άνευ κατοίκων. Τα πλείστα σπίτια και ξενοδοχεία ελεηλατήθησαν. Στο Constantia Hotel και το Sandy Beach Hotel κατοικούν Τούρκοι αξιωματικοί. Εγκαταλείψαμε την πόλη όπως είμαστε με την καλοκαιρινή μας ενδυμασία, χωρίς να πάρουμε τίποτε άλλο μαζί μας, όπως έκαναν και όλοι οι κάτοικοι, γιατί ελπίζαμε πως μετά τους βομβαρδισμούς θα επιστρέφαμε στα σπίτια μας. Αφού περάσαμε 3 μέρες σε γειτονικά χωριά της Αμμοχώστου, ήλθαμε στη Λεμεσό». Δεν έφυγαν, αλλά αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πόλη τους οι Αμμοχωστιανοί, λόγω των βομβαρδισμών…
Παρά την προχωρημένη του ηλικία ο Χριστάκης Μιχαηλίδης δεν μπορούσε να αδρανεί. Αποτάθηκε στο Νοσοκομείο Λεμεσού, όπου άρχισε να εργάζεται εθελοντικά στο Ακτινολογικό Τμήμα. Ο ίδιος, όπως σημείωσε, έκανε εκεί 80 ακτινογραφίες ημερησίως, δηλαδή όσες έκανε ένα μήνα στο ιδιωτικό του εργαστήριο στο Βαρώσι.
Από την επιστολογραφία του Χριστάκη Μιχαηλίδη με συγγενείς και φίλους πληροφορούμαστε ότι αρκετοί άνθρωποι είχαν ακόμη θραύσματα και σφαίρες στο σώμα τους, μερικούς μήνες ύστερα από την τουρκική εισβολή. Στην επιστολή του που έγραψε στο Ακτινολογικό εργαστήριο του Νοσοκομείου Λεμεσού την Τετάρτη, 9 Οκτωβρίου 1974, το απόγευμα, στις 6 Μ.μ. (ήταν τόσο επιμελής που κατέγραφε αυτές τις λεπτομέρειες στις επιστολές του): «Μόλις τέλειωσα τες τελευταίες ακτινολογικές εξετάσεις, ως επί το πλείστον τροχαία ατυχήματα, σπασίματα χεριών, ποδιών. Ευτυχώς τα πολεμικά κατάγματα, με τες σφαίρες ενσφηνωμένες στα σώματα των αγωνιστών, σταμάτησαν. Ο Κληρίδης και ο Denktash διαπραγματεύονται ανθρωπιστικά ζητήματα (Αιχμαλώτων, ασθενών, διατροφής κ.λπ.). Εκ παραλλήλου θίγουν εις τες συνομιλίες των και την πολιτικήν λύσιν του προβλήματος. Γι’ αυτό βγήκε και η διάδοσις πως οι εξ Αμμοχώστου και οι εκ Μόρφου θα επιστρέψουν ίσως στες κατοικίες των περί το τέλος του μηνός. Πράγμα πολύ απίθανον, γιατί κανείς φοβάται να επιστρέψη και να επαναρχίση εργασίαν, αν δεν έχει ασφάλειαν ότι θα παραμείνη ανενόχλητος εκεί. Πρέπει να υπάρχουν σαφείς εγγυήσεις από το συμβούλιο ασφαλείας των Η. Εθνών, το οποίον να αποστείλη επί πλέον στρατιώτας διά φρούρησιν».
Και οι ελπίδες άρχισαν να εξανεμίζονται: «Πότε θα επιστρέψουμε στα σπίτια μας μονάχα η Τουρκία γνωρίζει», έγραφε προς τον γιο του Γιώργο Μιχαηλίδη, στις 6 Νοεμβρίου 1974. Ο γηραιός γιατρός έβλεπε από τότε ποιοι θα έπαιζαν με τον πόνο των Αμμοχωστιανών…
Χρύσανθος Χρυσάνθου «ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ»