|
Στο Δίστομο του νομού Βοιωτίας έγινε κατά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο μια εκ των ειδεχθέστερων σφαγών αμάχων από τις Γερμανικές κατοχικές δυνάμεις.
Οι Γερμανικές δυνάμεις χάνουν το πόλεμο σε όλα τα μέτωπα του πολέμου, και προσπαθούν να συγκροτήσουν την άμυνα τους στο πεδίο της Νορμανδίας, με αποτέλεσμα οι μονάδες στην Ελλάδα να πρέπει να μετατεθούν, αλλά η παρουσία του αντάρτικου να τις καθηλώνει. Η περιοχή της Βοιωτίας δεν δημιούργησε τάγματα ασφαλείας αλλά αντιθέτως στήριζε τον ΕΛΑΣ. Οι μονάδες των Γερμανών στη περιοχή της Βοιωτίας είχαν ιστορικό σφαγών αιχμαλώτων στο Ανατολικό μέτωπο του πολέμου.
Παράλληλα στις άλλες κατεχόμενες χώρες, 14 μέρες πριν τη σφαγή στο Δίστομο, στρατεύματα από την 7η Prinz Eugen Division των SS εκτέλεσαν 834 σέρβους ως υποστηρικτές του γιουγκοσλάβικου παρτιζάνικου κινήματος. Δυο ημέρες πριν τη σφαγή στο Δίστομο 135 Καναδοί στρατιώτες αιχμάλωτοι εκτελούνται και γερμανικά παντζερ πέρασαν πάνω από τα πτώματα τους, ενώ την επόμενη ημέρα στη πόλη Tulle κρεμάστηκαν 99 άτομα. Την ίδια ημέρα με τη σφαγή στο Δίστομο στο Οραντούρ Συρ Γκλάν στη Γαλλία επ'αφορμής μικρών συγκρούσεων -χωρίς απώλειες- με αντάρτικες δυνάμεις, οι Γερμανικές δυνάμεις εξολόθρευσαν 648 αμάχους(247 γυναίκες 205 παιδιά). Όλα αυτά δείχνουν ότι υπήρχε μια ευρεία στρατηγική αντιμετώπισης της υποστήριξης των αντάρτικων στρατευμάτων με αντίποινα στον άμαχο πληθυσμο.
Στις 10 Ιουνίου του 1944 ο Fritz Laufenbach, λοχαγός των SS του 2ου λόχου του 1ου τάγματος του 7ου τεθωρακισμένου συντάγματος της αστυνομίας SS, έλαβε διαταγή να μετακινήσει τον λόχο του από την Λειβαδιά προς το Δίστομο, Στείρι και Κυριάκι με σκοπό τον εντοπισμό ανταρτών στην δυτική πλευρά του Ελικώνα. Σαν δόλωμα οι Γερμανοί είχαν 2 επιταγμένα Ελληνικά φορτηγά γεμάτα με άνδρες των SS μεταμφιεσμένους σε χωρικούς, που προπορεύονταν της κύριας φάλαγγας. Ταυτόχρονα ο 10ος και 11ος λόχος του 3ου τάγματος από την Άμφισσα κατευθυνόταν προς το Δίστομο για να συναντήσουν τον 2ο λόχο. Οι 3 λόχοι συναντήθηκαν χωρίς να έχουν εντοπίσει αντάρτες εκτός από 18 παιδιά που κρύβονταν σε γύρω στάνες. Έξι από τα παιδιά που προσπάθησαν να δραπετεύσουν εκτελέστηκαν. Οι Γερμανοί μπήκαν στο Δίστομο και εκφοβίζοντας τους χωρικούς έμαθαν ότι υπήρχαν αντάρτες στο Στείρι. Ο 2ος λόχος κατευθύνθηκε προς τα εκεί και στην θέση Λιθαράκι ,περιοχή του Στειρίου έπεσε σε ενέδρα των ανταρτών του 11ου λόχου του 3ου τάγματος του 34ου συντάγματος του ΕΛΑΣ. Η μάχη του Στειρίου ήταν σκληρή και κράτησε περίπου μέχρι τις δύο το μεσημέρι αναγκάζοντας τους Γερμανούς σε οπισθοχώρηση.
Αν και από το χωριό Δίστομο τα Γερμανικά στρατεύματα δεν δέχθηκαν κάποια πρόκληση (αν και μεταπολεμικά το ισχυρίστηκαν οι Γερμανοί κατηγορούμενοι της σφαγής), για λόγους αντεκδίκησης ο 2ος λόχος του 8ού Συντάγματος της 4ής Αστυνομικής Τεθωρακισμένης Μεραρχίας Γρεναδιέρων των Ες Ες
και άρχισε την σφαγή όσων κατοίκων έβρισκαν στο χωριό. Η μανία τους ήταν τόσο μεγάλη, ώστε δεν ξεχώριζαν από το μακελειό ούτε τα γυναικόπαιδα ούτε τους ηλικιωμένους. Τον ιερέα του χωριού τον αποκεφάλισαν, βρέφη εκτελέστηκαν και γυναίκες βιάστηκαν πριν θανατωθούν. Η σφαγή σταμάτησε μόνον όταν νύχτωσε και αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην Λειβαδιά, αφού πρώτα έκαψαν τα σπίτια του χωριού. Οι εκτελέσεις συνεχίστηκαν και κατά την επιστροφή των Γερμανών στην βάση τους, καθώς σκότωναν όποιον άμαχο έβρισκαν στον δρόμο τους. Οι νεκροί του Δίστομου έφτασαν τους 228, εκ των οποίων οι 117 γυναίκες και 111 άντρες, ανάμεσά τους 53 παιδιά κάτω των 16 χρόνων. Η μαρτυρία του απεσταλμένου του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού Eλβετού George Wehrly ο οποίος έφτασε στο Δίστομο μετά λίγες μέρες μιλάει για 600 νεκρούς στην ευρύτερη περιοχή.
Ένας από τους επί κεφαλής που θεωρήθηκε υπεύθυνος για την σφαγή στο Δίστομο Χανς Τσάμπελ (Hans Zampel) μετά το τέλος του πολέμου συνελήφθη στην Γαλλία και εκδόθηκε στην Ελλάδα. Στην πορεία ζητήθηκε η μεταφορά του στην Γερμανία για τις εκεί έρευνες όπου και παρέμεινε. Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες ζει ως σήμερα ελεύθερος.
Ο λοχαγός των SS Φριτς Λάουτενμπαχ (Fritz Lautenbach) είναι ο άνθρωπος που εκτέλεσε την εντολή και συνέταξε την σχετική ψευδή αναφορά. Η αναφορά του Lautenbach αμφισβητήθηκε άμεσα από τον επίσης αυτόπτη μάρτυρα της μυστικης αστυνομίας, Georg Koch, o οποίος συνόδευε την αποστολή.
Τις 24 Ιουνίου 1944, οι Γερμανοί επανήλθαν και έκαψαν τα σπίτια και τις θημωνιές στα αλώνια του Στειρίου, χωρίς ανθρώπινες απώλειες αφού οι κάτοικοι του είχαν προλάβει να κρυφτούν σε γειτονικές δύσβατες περιοχές του χωριού.
Μέλη του ίδιου συντάγματος είχαν πραγματοποιήσει ένα μήνα μόλις πριν, την Σφαγή της Κλεισούρας με 273 αμάχους νεκρούς ανάμεσα τους παιδιά και βρέφη.
|
=========================================================
Πιο επίκαιρο από ποτέ -αν και γυρίστηκε το 2006-, το ντοκιμαντέρ «Ένα τραγούδι για τον Αργύρη» που αφηγείται την ιστορία του επιζώντα της σφαγής του Διστόμου, Αργύρη Σφουντούρη, προβάλλεται σύντομα στις αίθουσες.
Ο κ. Σφουντούρης παρευρέθηκε στην ειδική προβολή της ταινίας για τους δημοσιογράφους και αναφέρθηκε και στο θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων -μια διεκδίκηση που υπερασπίζεται εδώ και πολλά χρόνια.
Ο κ. Σφουντούρης που πρόσφατα εμφανίστηκε και σε εκπομπή της γερμανικής τηλεόρασης, αναφερόμενος στη σφαγή του Διστόμου και τις πολεμικές αποζημιώσεις, τόνισε ότι αισθάνεται αμηχανία και ικανοποίηση για το γεγονός ότι 3 - 4 εκατομμύρια άνθρωποι στην Γερμανία έχουν πλέον ενημερωθεί για το θέμα των αποζημιώσεων -εκεί που νωρίτερα γνώριζαν γι' αυτό περίπου 100.000 άτομα.
«Μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου, το θέμα των αποζημιώσεων είναι σχεδόν πρώτο θέμα στη Γερμανία. Μέχρι πριν "το έθαβαν"» είπε ο κ. Σφουντούρης.
Σε κάποια στιγμή στο ντοκιμαντέρ, ακούγεται να εκφράζει τον θυμό του για τη συγγνώμη που είχε ζητήσει αρκετά χρόνια νωρίτερα ο τότε γερμανός πρέσβης σε εκδήλωση στη μνήμη των θυμάτων του Διστόμου. «Δεν τόλμησε καν να πει τη συγγνώμη στα γερμανικά, αλλά την είπε στα ελληνικά» είπε ο κ. Σφουντούρης, λέγοντας ότι και αυτό έχει τη σημασία του.
«Αν κάποιος νομίζει ότι μπορούν να συγχωρεθούν (τα εγκλήματα που έγιναν), τότε δεν έχει καταλάβει τίποτα» τόνισε, προσθέτοντας ότι αυτό που επιθυμεί είναι «να μην συνεχίσουμε με τα ίδια».
Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Μαρία Κανελλοπούλου, δήλωσε ότι για την κυβέρνηση οι αποζημιώσεις αποτελούν εθνικό θέμα και τόνισε ότι «δεν ζητάμε εκδίκηση, αλλά αποκατάσταση του δικαίου».
Χαρακτήρισε «χυδαίο και εγκληματικό» το επιχείρημα που εκφράζουν μερικοί ότι «ότι έγινε, έγινε, τι να κάνουμε τώρα», λέγοντας ότι αυτό αποτελεί έγκλημα κατά της αξιοπρέπειας.
Η νομικός κ. Σταμούλη είπε ότι οι ατομικές αποζημιώσεις είναι ένα από τα τέσσερα σκέλη των διεκδικήσεων της Ελλάδας, τονίζοντας ότι τα άλλα τρία είναι οι επανορθώσεις (αφορούν κρατική περιουσία), το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο και οι κλαπέντες αρχαιολογικοί θησαυροί.
Το θέμα των οφειλών έπεται της ηθικής αναγνώρισης, είπε η κ. Σταμούλη. Η ίδια δήλωσε ότι τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας δεν παραγράφονται, ωστόσο το πρόβλημα είναι ότι όσοι είχαν το δικαίωμα να διεκδικήσουν αποζημιώσεις, εκλείπουν σιγά-σιγά και ότι η Γερμανία και άλλα κράτη ελπίζουν σε μία βιολογική παραγραφή.
«Ως Έλληνες χάσαμε πολύτιμο χρόνο που πρέπει να ανακτήσουμε μέσω της δημοσιοποίησης του θέματος» δήλωσε.
Φέτος συμπληρώνονται 71 χρόνια από τη σφαγή του Διστόμου. Οι εκδηλώσεις μνήμης θα ξεκινήσουν την Κυριακή 31 Μαΐου με τον «δρόμο θυσίας» (που περιλαμβάνει αθλητικά γεγονότα, θεατρικά δρώμενα και διαλέξεις) και θα ολοκληρωθεί στις 10 Ιουνίου με το μνημόσυνο.
Το μυαλό μένει σε εκείνη τη φωτογραφία που η φωτογράφος Βούλα Παπαϊωάννου τράβηξε στο πρώτο μνημόσυνο από την καταστροφή. Η οικογένεια Σφουντούρη με μαύρα, ο μικρός Αργύρης σε πρώτο πλάνο.
Ο ίδιος δηλώνει ότι δεν αναγνώρισε σχεδόν τον εαυτό του όταν είδε τη φωτογραφία στο βιβλίο «Στην Ελλάδα του Χίτλερ».
Έχοντας βιώσει την ορφάνια και τη φρίκη σε ηλικία μόλις 3,5 ετών, ο Αργύρης Σφουντούρης πήγε αρχικά σε ορφανοτροφείο και στη συνέχεια στην Ελβετία, τη χώρα που -όπως αναφέρει ο αφηγητής του ντοκιμαντέρ- δεν υπήρξε «ούτε θύμα της ιστορίας, ούτε παραβάτης».
Εκεί σπούδασε, αντιτάχθηκε στη χούντα, μετέφρασε έλληνες συγγραφείς στα γερμανικά και έγραψε δικά του έργα, μέχρι να αποφασίσει να διεκδικήσει αποζημίωση από τη Γερμανία. Δικαιώθηκε και τώρα το γερμανικό κράτος καλείται να πληρώσει αποζημίωση.
Τις ιστορίες αυτές αφηγείται και στο νέο του βιβλίο «Πενθώ για τη Γερμανία. Το παράδειγμα του Διστόμου».
* Το ντοκιμαντέρ «Ένα Τραγούδι για τον Αργύρη» θα προβάλλεται στις αίθουσες από τις 11 Ιουνίου.
Πηγή:in.gr
 =========================================================================
|
|
10-6-15
Κορυφώνονται σήμερα, Τετάρτη, οι εκδηλώσεις μνήμης για τα 71 χρόνια από τη σφαγή στο Δίστομο. Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες σφαγές αμάχων στην Ελλάδα από τις γερμανικές κατοχικές δυνάμεις.
Κεντρικό μήνυμα των εκδηλώσεων που ξεκινούν στις 10:30 το πρωί στη μνήμη των 218 θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας είναι «Μνήμη - Πένθος - Ελπίδα».
Το «παρών» θα δώσουν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, η πρόεδρος της Βουλής, Ζωή Κωνσταντοπούλου και ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος, εκπρόσωποι της κυβέρνησης, δήμαρχοι και πρόεδροι μαρτυρικών δήμων και χωριών της Ελλάδας.
Στις 10:30 είναι προγραμματισμένο μνημόσυνο των σφαγιασθέντων, στον ιερό Ναό Αγίου Νικολάου, χοροστατούντος του μητροπολίτη Θηβών και Λεβαδείας Γεωργίου.
Στη συνέχεια, θα πραγματοποιηθεί πομπή προς το Μαυσωλείο Διστόμου, όπου θα ψαλεί επιμνημόσυνη δέηση. Θα ακολουθήσει ομιλία από τον δήμαρχο Διστόμου-Αράχωβας-Αντικύρας Γιάννη Γεωργακό και κατάθεση στεφάνων.
Μετά το μεσημέρι, είναι προγραμματισμένη εκδήλωση, κατα την οποία ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα ανακηρυχθεί επίτιμος δημότης Διστόμου.
10 Ιουνίου 1944. Εκείνο το πρωινό του Σαββάτου, οι κάτοικοι του Διστόμου προετοιμάζονταν για άλλη μια μέρα εργασίας, ενώ ετοίμαζαν και το μνημόσυνο στους τέσσερις κατοίκους του Διστόμου που χάθηκαν ξαφνικά από τις σφαίρες των Γερμανών.
«Στις 10 το πρωί μπήκαν πολλά γερμανικά φορτηγά. Εγώ ήμουν μπροστά στο σπίτι μου και έπαιζα με άλλα συνομήλικα παιδιά» θυμάται ο Αργύρης Σφουντούρης, επιζώντας της σφαγής του Διστόμου.
«Συζήτησαν με τον πρόεδρο της κοινότητας και τον παπά αν έχει αντάρτες το χωριό και μετά, αφού τους είπαν ότι δεν έχουμε εδώ αντάρτες, έδωσαν διαταγή να κλειστούμε όλοι στα σπίτια. Άρχισαν να έρχονται στα σπίτια να ψάχνουν για όπλα και αντάρτες. Εμείς είχαμε κλειστεί στο σπίτι με τον πατέρα μου, δύο από τις αδερφές μου και μια εξαδέλφη της μεγαλύτερης αδελφής. Η μητέρα μου δεν ήταν στο χωριό. Είχε φύγει πρωί-πρωί με δύο γείτονες και με ένα κάρο, είχαν πάει στη Λιβαδειά να πάρουν εμπορεύματα, να ανταλλάξουν άλλα και να φέρουν πραμάτειες για το μαγαζί του πατέρα μου, για τα σπίτια και για άλλους συγγενείς και φίλους. Μετά από λίγο, αφού είχε ξεκινήσει η σφαγή και ίσως να είχε ολοκληρωθεί, αφού οι στρατιώτες δεν είχαν χρόνο γιατί με το φως της μέρας έπρεπε να επιστρέψουν στην Λιβαδειά, άκουσε ο πατέρας μου στο πλακόστρωτο αρβύλες. Κατέβηκε κάτω με την ελπίδα να μπορέσει να τους αποτρέψει να βάλουν φωτιά. Κανείς δεν πίστευε ότι είχαν έρθει για να μας σφάξουν. Ερχόντουσαν και πρωτύτερα με ένα ή δύο αυτοκίνητα, πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι και έπαιρναν ότι θέλανε»
»Μετά από λίγο, άρχισαν να ανεβαίνουν φλόγες και καπνοί και βγήκαμε έξω (από το σπίτι) και ψάχναμε στην αυλή να βρούμε τον πατέρα μας. Δεν τον βρήκαμε και ανοίξαμε την αυλόπορτα και ένας στρατιώτης που ήταν κοντά στο σπίτι, μας έκανε νόημα να πάμε να κρυφτούμε γιατί κάποιος άλλος με το οπλοπολυβόλο θα μας είχε εκτελέσει αμέσως. Έτσι σωθήκαμε. Ξανακλείσαμε την αυλόπορτα και περιμέναμε. Ακούγαμε τα φορτηγά να φεύγουνε. Ησύχασε το χωριό. Βγήκαμε τότε και είδαμε τον πατέρα μας σκοτωμένο και το άλλο πρωί ειδοποίησαν τη γιαγιά μας, είχαν φέρει το κάρο με τη μάνα μου. Ακούστηκε στην Λιβαδειά ότι κάτι γίνεται στο Δίστομο και οι δύο γυναίκες, η γειτόνισσα και η μάνα μου γύρισαν πίσω. Αν είχαν πάρει άλλη απόφαση, να περιμένουμε, πιθανότατα να είχαμε μάνα».
Το ντοκιμαντέρ «Ένα τραγούδι για τον Αργύρη» που αφηγείται την ιστορία του προβάλλεται στις αίθουσες από τις αύριο, Πέμπτη.
Πηγή:in.gr
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου