Δρ Ιωάννης Παρίσης (*)
«Θα ήταν εφικτή η συσπείρωση με την συγκρότηση ενός υπερεθνικού οργανισμού που θα μπορούσε να καθιδρυθεί με διεύρυνση της Τετραπλής Συμμαχίας ώστε να συμμετάσχουν όλα τα μικρά έθνη της Ευρώπης. Στα έθνη αυτά ο Οργανισμός θα έπρεπε να εγγυηθεί την εθνική αυτονομία και τα δικαιώματά τους, με συνεχή και έλλογη επικράτηση των φιλελευθέρων και δημοκρατικών ιδεών και όχι με τους ξεπερασμένους θεσμούς της βίας και τη βίαιη επιβολή των ισχυρών στους αδυνάτους».
Τα λόγια αυτά δεν προέρχονται από κάποιον από τους μεγάλους θεμελιωτές και υποστηρικτές της ευρωπαϊκής ιδέας του 20ου αιώνα. Περιλαμβάνονται σε υπόμνημα υπό τον τίτλο«Προσχέδιο Ευρωπαϊκής Συνεργασίας», που κατέθεσε στις 8 Οκτωβρίου 1818 ο Ιωάννης Καποδίστριας, διαρκούντος του Συνεδρίου στο Αιξ-λα-Σαπέλ, ως εκπρόσωπος της Ρωσίας. Στο συνέδριο εκείνο, που ήταν στην πράξη ένα συνέδριο για το«μέλλον της Ευρώπης», ο Καποδίστριας εξέθετε τις απόψεις του για τα ευρωπαϊκά ζητήματα.
Στο υπόμνημά του ο Καποδίστριας υποστήριζε την προστασία των ευρωπαϊκών χωρών από τη χρήση βίας και τις επεμβάσεις εκ μέρους των ισχυρών και εις βάρος των αδυνάτων. Υποδείκνυε την καθιέρωση μιας υπερεθνικής συμμαχίας, με διεύρυνση της Τετραπλής Συμμαχίας και την ένταξη σ’ αυτήν όλων των ευρωπαϊκών κρατών, ώστε να σχηματισθεί μια αλληλέγγυα συμμαχία (alliance solidaire) η οποία θα μπορούσε να εγγυηθεί την ασφάλεια και ειρήνη.
Μετά από 132 χρόνια, ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ρομπέρ Σουμάν πρότεινε μια νέα μορφή πολιτικής συνεργασίας στην Ευρώπη, με όραμά του τη δημιουργία ενόςυπερεθνικού ευρωπαϊκού οργάνου που θα απέτρεπε κάθε ενδεχόμενο πολέμου μεταξύ των ευρωπαϊκών λαών. Η διακήρυξή του («Διακήρυξη Σουμάν») το 1950, οδήγησε στη δημιουργία της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο Καποδίστριας στόχευε κυρίως στην επίτευξη της αναγνώρισης στους μικρότερους λαούς του δικαιώματος αντιμετώπισης της λύσης των εθνικών τους προβλημάτων με τη συνεργασία των μεγάλων κρατών, χωρίς τα τελευταία να επιβάλουν δια της βίας τις απόψεις τους και την εξυπηρέτηση των δικών τους συμφερόντων.
Η πρωτοβουλία του Καποδίστρια αμφισβητούσε ουσιαστικά την παγκόσμια κυριαρχία των τεσσάρων δυνάμεων και για τον λόγο αυτό ήταν επόμενο να συναντήσει την αντίδραση τόσο του Αυστριακού Μέττερνιχ όσο και του Άγγλου Κάστερλρι οι οποίοι την καταπολέμησαν με πείσμα. Στις 15 Νοεμβρίου 1818, οι αντιπρόσωποι των τεσσάρων δυνάμεων υπέγραψαν πρωτόκολλο με το οποίο εδραιωνόταν η απόφασή τους να μη αποστούν από τις αρχικές θέσεις τους αλλά να ισχυροποιήσουν τους μεταξύ τους δεσμούς, με απώτερο φυσικά σκοπό την «αστυνόμευση» της Ευρώπης.
(*) Ο Ιωάννης Παρίσης είναι Υποστράτηγος ε.α., Διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης – Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Κρήτης, Πρόεδρος της Ακαδημίας Στρατηγικών Αναλύσεων (ΑΣΑ) –http://www.acastran.org
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου