Η ισχυρότερη πολιορκητική μηχανή της αρχαιότητας

του Παντελή Καρύκα
Συγγραφέα – hellasforce.com

Ο γιος του Αντίγονου του Μονόφθαλμου, Δημήτριος, έλαβε το προσωνύμιο ο Πολιορκητής, λόγω της έφεσής του στη σχεδίαση πολεμικών μηχανών. Η ισχυρότερη από τις μηχανές αυτές ήταν η Ελέπολη (= αυτή που καταλαμβάνει πόλεις).

Ο Δημήτριος κατασκεύασε τις πρώτες Ελεπόλεις κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Σαλαμίνας της Κύπρου, το 306 π.Χ. Ωστόσο η ισχυρότερη Ελέπολη κατασκευάστηκε κατά την περιόνυμη πολιορκία της Ρόδου, το 305-4 π.Χ.

Γράφει ο Διόδωρος ο Σικελιώτης: «Ο Δημήτριος επειδή απέτυχε από τη θάλασσα να κυριεύσει την πόλη της Ρόδου, αποφάσισε να επιτεθεί από την ξηρά. Έχοντας προνοήσει για πλήθος υλικών κάθε είδους κατασκεύασε πολεμική μηχανή, την λεγόμενη Ελέπολη, η οποία ξεπερνούσε σε μέγεθος όσες είχαν κατασκευασθεί πριν από αυτήν.

Είχε τετράγωνη βάση με μήκος πλευράς περίπου 50 πήχεις (περί τα 23 μέτρα). Την αποτελούσαν τετράγωνα ξύλα συνδεδεμένα με σίδηρο. Τον ενδιάμεσο χώρο τον διαίρεσε με δοκούς που απείχαν μεταξύ τους σχεδόν έναν πήχη (περίπου 23 εκ.), έτσι ώστε να υπάρχει χώρος να σταθούν όσοι επρόκειτο να προωθούν το μηχάνημα.

Το όλο κατασκεύασμα στηριζόταν σε οκτώ μεγάλους συμπαγείς τροχούς. Τα ξύλα γύρω από τους τροχούς είχαν πάχος δύο πήχεις και ήταν ενισχυμένα με ισχυρή σιδηρά επένδυση. Για να επιτυγχάνεται κίνηση προς το πλάι, είχαν κατασκευασθεί με επιμέλεια κατάλληλοι μηχανισμοί, χάρις στους οποίους ολόκληρη η μηχανή μπορούσε να κινείται προς κάθε κατεύθυνση. Από τις γωνίες ανυψώνοντας ισομήκεις δοκοί, λίγο πιο κοντές από 100 πήχεις, οι οποίες είχαν τέτοια κλίση η μια προς την άλλη, ώστε το όλο κατασκεύασμα, που είχε εννέα ορόφους, στον πρώτο όροφο είχε εμβαδόν 430 τετραγωνικά πόδια (~129 τ.μ.) και στον πιο ψηλό 90 τετραγωνικά πόδια ( ~27 τ.μ.). Τις τρείς ορατές από τους εχθρούς πλευρές της μηχανής τις κάλυψε εξωτερικά με σιδερένιες πλάκες καλά στερεωμένες για να διατρέχει κανέναν κίνδυνο από τα πυρφόρα βλήματα των Ροδίων.

Οι όροφοι στο μπροστινό μέρος είχαν ανοίγματα σε σχήμα και μέγεθος τέτοιο, ώστε να εξυπηρετούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των βλημάτων που επρόκειτο να εξακοντισθούν.

Τα ανοίγματα είχαν καλύμματα τα οποία ανασηκώνονταν με κάποιο μηχανισμό και εξασφάλιζαν όσους βρισκόταν επάνω στους ορόφους και ασχολούντο με την εκτόξευση βλημάτων. Τα καλύμματα αποτελούντο από δέρματα ραμμένα μεταξύ τους γύρω-γύρω και γεμισμένα με μαλλί, για να αντέχουν ακόμα και σε βολές λιθοβόλων.

Κάθε όροφος είχε δύο φαρδιές σκάλες, την μια από αυτές χρησιμοποιούσαν για να ανεβάζουν τα απαραίτητα και την άλλη για να κατεβαίνουν, έτσι ώστε όλες οι εργασίες να πραγματοποιούνται χωρίς να προκαλείται σύγχυση. Αυτοί που επρόκειτο να κινήσουν τη μηχανή επιλέχθηκαν από όλο το στράτευμα και ήταν 3.400 άνδρες, οι οποίοι ξεχώριζαν για την σωματική τους ρώμη. Κάποιοι από αυτούς τάχθηκαν εντός της και άλλοι στέκονταν στο πίσω μέρος της μηχανής και έτσι την προωθούσαν, ενώ η τεχνική κατασκευής της βοηθούσε πολύ στην κίνησή της».

Η Ελέπολη ήταν η μεγαλύτερη και ισχυρότερη πολεμική μηχανή που κατασκευάστηκε στην αρχαιότητα. Όσον δε αφορά τον αριθμό των ανδρών που απαιτούντο για τα λειτουργία της, παραμένει, έως σήμερα, πρώτη στην κατάταξη.