H μάχη της Χιμάρας (1940)

του Παντελή Καρύκα
Συγγραφέα – hellasforce.com

Τον Δεκέμβριο του 1940 ο Ελληνικός στρατός είχε ήδη αναχαιτίσει την ιταλική εισβολή και προήλαυνε ακάθεκτος στο βορειοηπειρωτικό έδαφος. Μια προς μια οι ελληνικές πόλεις απελευθερώνονταν, δυστυχώς προσωρινά. Στον παραλιακό τομέα του μετώπου όπου ενεργούσε το Α’ Σώμα Στρατού, η 3η Μεραρχία Πεζικού (ΜΠ), υπό τον υποστράτηγο Γεώργιο Μπάκο, διατάχθηκε να απελευθερώσει την αδούλωτη Χιμάρα,την ελληνική πόλη της Βορείας Ηπείρου που είχε πρωτοστατήσει σε όλους τους αγώνες της ελευθερίας, από την Άλωση και μετά.

Απέναντι της 3ης ΜΠ οι Ιταλοί είχαν αναπτύξει την 51η ΜΠ Σιέννα, παλαιά γνώριμη των Ελλήνων από τη μάχη του Καλπακίου. Η ελληνική επίθεση ξεκίνησε στις 12 Δεκεμβρίου, με πολύ κακό καιρό. Παρόλα αυτά, με προπομπό το περίφημο 3/40 Σύνταγμα Ευζώνων (ΣΕ), το οποίο διοικούσε ο, τότε, συνταγματάρχης Θρασύβουλος Τσακαλώτος, οι ελληνικές δυνάμεις κατάφεραν να προωθούν, παρά την άγρια ιταλική αντίσταση.

Στην Ελλάδα, κακώς, έχει κυριαρχήσει ο μύθος πως οι Ιταλοί το 1940 απλώς το έβαζαν στα πόδια, όταν άκουγαν την ιαχή Αέρα. Φυσικά αυτό είναι αισχρό ψέμα που όχι μόνο υποτιμά έναν σκληρά αγωνιζόμενο αντίπαλο, αλλά πάνω από όλα υποτιμά την προσπάθεια του Ελληνικού στρατού και το αίμα των Ελλήνων, που άφθονο πότισε και τότε, το άγιο χώμα της Βόρειας Ηπείρου.

Μέτρο το μέτρο κέρδιζαν οι Έλληνες το έδαφος, απωθώντας τους Ιταλούς. Τελικά οι ελληνικές δυνάμεις καθηλώθηκαν εμπρός από το ιταλικό σημείο στηρίγματος στο όρος Μάλι Τζόρετ (υψ. 1268). Οι Ιταλοί είχαν οχυρωθεί στο ύψωμα, το οποίο καλυπτόταν από χιόνι πάχους ενός μέτρου. Από το ύψωμα ήλεγχαν όλες τις οδεύσεις προς την πόλη, καθώς είχαν αναπτύξει επ’ αυτού ορειβατικές πυροβολαρχίες.
Ήταν η ώρα του Τσακαλώτου και των ευζώνων του.

Ο συνταγματάρχης αποφάσισε να επιτεθεί αιφνιδιαστικά, χωρίς προπαρασκευή πυροβολικού, μέσα από τα χιόνια. Με τις ξιφολόγχες προσαρμοσμένες στα Malinncher οι Ηπειρώτες του Τσακαλώτου (το 3/40 είχε έδρα την Άρτα) όρμησαν σαν τον άνεμο. Πλησίασαν στις ιταλικές θέσεις και τότε εφόρμησαν. Άγρια μάχη διεξήχθη μέσα στα χιόνια, για τρία ολόκληρα μερόνυχτα. Έλληνες και Ιταλοί πολέμησαν σώμα με σώμα, με φανατισμό που τιμά και τις δύο πλευρές.

Τελικά όμως, με έναν νέο ελιγμό, τα ελληνικά τμήματα, κυρίευσαν μια ιταλική πυροβολαρχία και περικύκλωσαν ένα ολόκληρο ιταλικό τάγμα, υποχρεώνοντάς τον να παραδοθεί.

Το ύψωμα κατελήφθη και μαζί του και το διάσελο του Κουτς, που ήταν και η πύλη της Χιμάρας. Οι Ιταλοί υποχώρησαν και στις 22 Δεκεμβρίου τα ελληνικά τμήματα μπήκαν στη Χιμάρα, αντικρίζοντας τη μικρή πολιτεία πνιγμένη στα γαλανόλευκα.

Η νίκη είχε όμως κόστος. Περίπου 300 Έλληνες και 400 Ιταλοί σκοτώθηκαν. Άλλοι 900 Ιταλοί αιχμαλωτίσθηκαν και πολύ υλικό τους κυριεύτηκε. Ωστόσο η απελευθέρωση της Χιμάρας είχε τεράστιο αντίκτυπο στο ιταλικό ηθικό, κυρίως. Ο ίδιος ο Μουσολίνι έγινε έξαλλος από την ήττα. Σύντομα όμως θα του συνέβαιναν χειρότερα.