Η ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου με τη μητέρα Ελλάδα

Δεν είναι πολύς ο χρόνος που οι δώδεκα ξεχωριστές νύμφες του Αιγαίου έσπασαν τις αλυσίδες της αιώνιας σκλαβιάς τους. Ο τόπος στον οποίον ευρίσκεσθε και αναπνέεται τον καθαρόν αέρα της ελευθερίας, την ιδίαν ακριβώς ημέρα και 66 έτη πριν, για πρώτη φορά κατόπιν πολλών αιώνων βαρειάς δουλείας, αισθάνθηκε τη θωπεία και την στοργή της μητέρας Ελλάδος. Και καθώς η ιστορία του αποδεικνύει στάθηκε σαν ατράνταχτος κυματοθραύστης στις άγριες τρικυμίες της βαρβαρότητας, η οποία ενέπεσε σ’ αυτόν για να τον εξοντώσει. Η ιστορία της Δωδεκανήσου είναι από κάθε πλευρά ιστορία καθαρώς ελληνική. Κειμένη στην ανατολική Μεσόγειο και εγγύτατα προς τις τρεις ηπείρους, πλησίον των νησιών, των οποίων δημιουργήθηκε και εξελίχθηκε ο πολιτισμός, η Δωδεκάνησος έπαιξε πρωτεύοντα ρόλο από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι και πολύ πέραν της εποχής κατά την οποίαν το βάρος των ιστορικών γεγονότων άρχισε να μεταφέρεται στη Δύση.

Συμφώνως με τη Μυθολογία, πρώτοι κάτοικοι της Δωδεκανήσου ήσαν οι Τεχνίτες, λαός με υπεράνθρωπες ιδιότητες. Συμφώνως δε προς αρχαιολογικά ευρήματα, οι Αχαιοί έφθασαν στις νήσους και ίδρυσαν αποικίες κατά τον 15ον π.Χ. αιώνα. Τούτους εξετόπησαν οι Δωριείς.
Έκτοτε οι κάτοικοι των νήσων δημιούργησαν ένα θαυμαστότατο πολιτισμό. Ήκμασαν στις τέχνες και το εμπόριο. Το ναυτικό τους αναπτύχθηκε τόσο, ώστε δικαίως ελέχθη το «δέκα Ρόδιοι, δέκα νήες».
Πολλά είναι τα πρόσωπα και αναρρίθμητα τα γεγονότα τα οποία λαμπρύνουν την ιστορία των δώδεκα νήσων. Κλεόβουλος ο Ρόδιος, Ιπποκράτης ο Κώος, Χάρης ο Λίνδιος, ιδού λίγα μεγάλα ονόματα της πανελλήνιας ιστορίας. Περίφημο και αλησμόνητο είναι το πελώριο άγαλμα του Κολοσσού της Ρόδου, ένα από τα επτά θαύματα του Κόσμου.
Η υλική ακμή και η πολιτική ισχύς της Δωδεκανήσου διήρκεσε μέχρι το δεύτερο ήμισυ του 1ου π.Χ. αιώνος. Έκτοτε και κατά τη διάρκεια της ρωμαϊκής ακμής απετέλεσε ρωμαϊκή επαρχία.
Κατά τη Βυζαντινή εποχή η Δωδεκάνησος δέχεται την επίδραση διαφόρων βαρβάρων, όπως των Σαρακηνών και των Σελτζούκων και αργότερα την επιδρομή των ομόθρησκων Δυτικών, δηλαδή Ενετών, Γενουατών και Σταυροφόρων.
Κατά το 1309 οι Γενουάτες πώλησαν τη Δωδεκάνησο στους εκδιωχθέντες απ’ την Ιερουσαλήμ από τους Τούρκους Ιωαννίτες ιππότες. Έκτοτε αριθμείται και η πολυχρόνιος δουλεία των δώδεκα νήσων. Κατά το 1522 η κυριαρχία των νήσων περιήλθεν στους Τούρκους και παρέμεινε μέχρι του Ιταλοτουρκικού πολέμου (1912). Ο τούρκικος ζυγός απετινάχθη, αλλά η σημαία η Ιταλική, την οποία οι Δωδεκανήσιοι υποδέχθησαν ως σύμβολο της επικείμενης απελευθέρωσής τους, δεν ήταν παρά ο οιωνός νέας και ασυγκρίτως βαρύτερης δουλείας. Δια της συνθήκης όμως του Ουσύ η Δωδεκάνησος θα απεδίδετο και πάλιν στην Τουρκία.
Επακολούθησε εντούτοις ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος και δια μιας μυστικής συνθήκης η οποία συνήφθη στο Λονδίνο τον Απρίλιο του 1915, ανεγνωρίσθησαν ο διεθνώς και μόνιμα κυριαρχικά δικαιώματα της Ιταλίας επί της Δωδεκανήσου.
Και επί του φασιστικού καθεστώτος επιβάλλει η Ιταλία στους Δωδεκανήσιους να γίνουν Ιταλοί υπήκοοι, προβαίνει στην εγκατάσταση ολονέν και περισσότερων Ιταλικών οικογενειών στη Δωδεκάνησο, εισάγει την Ιταλική γλώσσα και επιδιώκει γενικώς δια παντός μέσου να εξασφαλίσει σε διάστημα ολίγων ετών την ελληνική Δωδεκάνησο. Τούτο όμως δεν το κατόρθωσε.
Τα έτη του τελευταίου πολέμου 1939-1945 και ιδιαιτέρως από τη στιγμή, κατά την οποία η Ιταλία εισήλθε και αυτή στον πόλεμο (άνοιξη 1940), υπήρξαν φρικτά για τους Νησιώτες.
Με καρτερία όμως υπέφεραν τις νέες δοκιμασίες με μόνη παρηγοριά την ελευθερία.
Η συνθηκολόγηση των Ιταλών (Σεπτέμβριος 1943) δημιουργεί ταραχές και οι 4.500 Γερμανοί, οι οποίοι βρίσκονται στη Ρόδο, υποτάσσουν τους 70.000 Ιταλούς. Χαίρεται ο ροδιακός λαός, διότι βλέπει να υποστέλλεται επιτέλους η μισητή τρικολόρα και να αντικαθίσταται έστω και από τη βαρβαρική σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό.
Ένα έτος αργότερα, ο πόλεμος ετελείωνε. Με τη λήξη του πολέμου οι εναπομείναντες Γερμανοί και οι πιστοί στο Μουσολίνι Ιταλοί παραδόθηκαν.
Και την 8η Μαΐου 1945 υπεστάλη με τη σειρά της η σημαία του αγκυλωτού σταυρού και ανυψώθηκε η Αγγλική. Έκτοτε στις νήσους εγκαταστάθηκε Αγγλική Στρατιωτική Διοίκηση και πλησίον αυτής και Ελληνική Στρατιωτική Αποστολή. Το καθεστώς αυτό παρατάθηκε μέχρι το Μάρτιο του 1947.
Λίγο μετά την παράδοση των νήσων ο Αντιβασιλεύς, Μακαριότατος Δαμασκηνός επισκέπτεται τη Δωδεκάνησο πράγμα το οποίο κάνει τους Νησιώτες να παραφρονήσουν από τη χαρά τους.
Λευτεριάς θαλασσοπούλια αυλακώνουν τα νερά και ο Αβέρωφ στα νησιά μας θα προβάλει με χαρά, έλεγαν οι Δωδεκανήσιοι του 1920. Την ημέρα αυτή το όνειρο γίνεται πραγματικότης. Ο «Αβέρωφ» αυλακώνει τα Δωδεκανησιακά ύδατα και χαιρετά με κανονιοβολισμούς το λαό της Δωδεκανήσου. «Κάθε κανονιά του θαρρείς και ξεσηκώνει από τα στήθη μας όλες τις μαύρες και σκοτεινές ταφόπετρες της σκλαβιάς τόσων αιώνων» αναφέρει χρονικό της εποχής. Όμως ο λαός δεν αρκέσθηκε στην απελευθέρωση και ζητούσε την ενσωμάτωση με τη μητέρα Ελλάδα και την έπαρση της Ελληνικής σημαίας.
Πράγματι την 16η Ιουλίου 1946 έγινε η πρώτη επίσημη έπαρση της Ελληνικής Σημαίας επί της νήσου της Νύμφης του ηλίου, της «Σελίτιο νύμφης» των αρχαίων. Η πρώτη αυτή ανύψωση έλαβε χαρακτήρα ιερής μυσταγωγίας. Οι αγωνίες πλέον είχαν τελειώσει. Η ημέρα της οριστικής προσάρτησης επλησίαζε. Κατά την 31η Μαρτίου 1947 η προσωρινή Αγγλική Διοίκηση παρέδιδε τη Διοίκηση των νήσων στον πρώτο Έλληνα στρατιωτικό Διοικητή ναύαρχο Περικλή Ιωαννίδη. Η επίσημη ενσωμάτωση δεν έγινε λόγω του θανάτου του αλησμόνητου Βασιλέως Γεωργίου Β΄. Ένα έτος αργότερα, την Κυριακή 7η Μαρτίου 1948, πριν 66 χρόνια, ο αείμνηστος βασιλεύς Παύλος «εκύρωσε δια επισήμου ταξιδίου τον εις Ρόδον την προσάρτησιν της Δωδεκανήσου εις την Μητέρα Πατρίδα». Η επίσκεψη αυτή του βασιλέως έδωσε ευκαιρία σε ενθουσιώδεις εκδηλώσεις των Δωδεκανησίων και όλων των Ελλήνων. Ο λαός της Δωδεκανήσου, εν μέσω ομαδικού παραληρήματος υποδέχεται τον πρώτον μετά τόσους αιώνες Βασιλέα των Ελλήνων. Μπροστά στο Διοικητήριο, όπου είχε άλλοτε την έδρα του το μισητό Ιταλικό «φάσκιο» είχε στηθεί ενέδρα, στην οποία ανήλθε ο Βασιλεύς, υπέγραψε και εκύρωσε το Διάταγμα της Επανάστασης.
Επακολούθησαν λόγοι, παρελάσεις, δοξολογίες, πανηγύρεις, «Η Δωδεκάνησος δεν είναι μόνον Ελληνική, είναι Ελλάς» λέγει ο Βασιλεύς στο διάγγελμά του.
Πράγματι τέσσερις αιώνες δοκιμασμών επί έξι αιώνων ξένης κυριαρχίας, δεν είχαν κατορθώσει να εξασθενίσουν τον Ελληνισμό, ο οποίος μετεδίδετο από την μια γενεά στην άλλη, ούτε και την ελπίδα της επιστροφής στην πατρίδα. Στην ψυχή των από αιώνων χαμένων τέκνων της Μητέρας Πατρίδας, δεν έσβησε η μεγάλη εκείνη ψυχή της αιώνιας Ελλάδος, την οποία εσφυρηλήτησε η ψυχή της Μητέρας των Μαραθωνομάχων, των Σαλαμινομάχων, αυτή η οποία γέννησε τους κλέφτες και τους αρματολούς του Ολύμπου «χιόνια τρώγαν, χιόνια πίναν, μα είχαν τη φλόγα στην καρδιά».
Καθ’ όλη τη διάρκεια των 640 ετών δουλείας παρέμειναν σαν δούλος ακλόνητος, χωρίς να λυγίσουν, χωρίς να αλλαξοπιστήσουν.
Αδίκως ο Μουσολίνι, ο τελευταίος και ο πλέον αναίσχυντος κατακτητής των μαρτυρικών νήσων, υπέσχετο στους οπαδούς του στην Ιταλοποίηση της Δωδεκανήσου.
Η Δωδεκάνησος αγωνίσθηκε και ενίκησε. Και παρέμεινε, όπως ο ποιητής λέγει, Ελληνοπούλα, αμίλευτη, άσπιλη, «Μα οι τύραννοι δεν μπόρεσαν το αίμα της να μολέψουνε και Ελληνοπούλα εστάθη, αμύλευτη, άσπιλη, λευκή, μέσα στης πολυκύμανσης της ιστορίας τα βάθη».
Από της 7ης Μαρτίου 1948 και εντεύθεν, ελεύθερη πλέον και επισήμως Ελληνική με νέο σφρίγος και αναδημιουργικό οργασμό η Δωδεκανησιακή ψυχή εισήλθε στην οδό της προόδου και της ευημερίας.
Ανδρέας Φ. Βασιλείου
Επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος
Ειδικός Παιδαγωγός, Πολιτικός Επιστήμονας
Μέλος Πολιτικού Συμβουλίου ΚΙ.Ε.ΣΥ.