Ο «Πάπυρος από το Δερβένι» είναι ένας αρχαίος πάπυρος – μοναδικός στο είδος του. Το κείμενο που περιέχει είναι μια φιλοσοφική και αλληγορική ερμηνεία ενός Ορφικού ποιήματος που ασχολείται με την θεογονία (τη γέννηση των θεών) και φαίνεται να προέρχεται από τη φιλοσοφική τάση που έκφραζε μια πιο «φιλοσοφημένη» τάση ανάμεσα στους Ορφικούς, ή ίσως ο Αναξαγόρας, αν και οι «υποψήφιοι» συγγραφείς του είναι πολλοί.
Γράφτηκε στα χρόνια του Πελοποννησιακού Πολέμου – στην εποχή του Περικλή, του Σωκράτη και του Πλάτωνα! Ενώ τάφηκε μαζί με τον ιδιοκτήτη του πάπυρου κάπου εκατό χρόνια αργότερα, στα χρόνια του Φίλιππου της Μακεδονίας, του Αλέξανδρου και του Αριστοτέλη! Αυτό σημαίνει ότι είναι το παλαιότερο Ελληνικό, Ευρωπαϊκό και γενικά «δυτικό» χειρόγραφο (σε φθαρτό υλικό) που έχει βρεθεί.
Ο Πάπυρος από το Δερβένι, βρέθήκε το 1962 στο Δερβένι της Θεσσαλονίκης, σ’ ένα σημείο όπου βρέθηκαν αρκετοί τάφοι κοντά στην αρχαία πόλη Λητή (εκείνα τα χρόνια η Θεσσαλονίκη δεν είχε «χτιστεί» ακόμα). Ανακαλύφθηκε μισοκαμένος ανάμεσα στις στάχτες κάποιας αρχαίας νεκρικής πυράς στον τάφο ενός ευγενούς. Ο τάφος χρονολογείται από το τρίτο τέταρτο του 4ου π.Χ. αιώνα, γύρω στο 330 π.Χ. δηλαδή, στα χρόνια όπου ο Αλέξανδρος ξεκινούσε για την Ανατολή. Ο ίδιος ο πάπυρος όμως δεν ήταν καινούργιος όταν κάηκε. Πρέπει το κείμενό του να γράφτηκε εκατό χρόνια νωρίτερα, τον 5ο π.Χ. τον «χρυσό αιώνα» της κλασικής Ελληνικής αρχαιότητας, γύρω στο 420 π.Χ., όταν ακόμα ζούσαν ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας και οι άλλοι.
Είναι μοναδικός γιατί αποτελεί το παλαιότερο Ελληνικό κείμενο που έχει βρεθεί. Το κλίμα της Ελλάδας δεν ευνοεί την διατήρηση παπύρων. Κι έτσι, αντίθετα από την Αίγυπτο, στην οποία έχει ανακαλυφθεί πλήθος παπύρων από την αρχαιότητα, στην Ελλάδα δεν έχει βρεθεί κανένας πάπυρος τόσο παλιός. Ο «Πάπυρος από το Δερβένι» στάθηκε «τυχερός» σ’ αυτό. Η φωτιά η οποία κόντεψε να τον κάψει βοήθησε στο να διατηρηθεί μέχρι σήμερα! Ήταν μισοκαμένος από τη νεκρική πυρά. Κάτι που μπορεί σήμερα να μας δυσκολεύει στην ανάγνωσή του, αλλά χάρη σ’ αυτό το κάψιμο χρωστά με το ότι δεν καταστράφηκε από το χρόνο.
Αργυρός κάδος και χρυσό δοχείο από το νεκροταφείο του Δερβενίου
Έξι τάφοι, κιβωτιόσχημοι, λακκοειδείς και ένας κτιστός μακεδονικός, αποκαλύφθηκαν τυχαία το 1962 στην περιοχή του Δερβενίου, 10 χλμ. ΒΔ της Θεσσαλονίκης. Μερικοί από αυτούς βρέθηκαν ασύλητοι. Περιείχαν ανδρικές και γυναικείες καύσεις και ταφές πλούσια κτερισμένες και χρονολογούνται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αι. π.Χ. Τα κτερίσματα περιλαμβάνουν πολυτελή μεταλλικά, πήλινα και γυάλινα αγγεία, χρυσά κοσμήματα, σιδερένια όπλα και χάλκινες στλεγγίδες.
Άποψη κιβωτιόσχημου τάφου
Τάφος Α: κιβωτιόσχημος. Περιείχε έναν εντυπωσιακό χάλκινο κρατήρα με την τέφρα του νεκρού, χρυσό στεφάνι, μερικά ακόμη χάλκινα σκεύη και σιδερένιες αιχμές. ΄Ενας πάπυρος με ορφικό κείμενο βρέθηκε καμένος, στην παχειά στρώση στάχτης, που μεταφέρθηκε από την πυρά και απλώθηκε στις καλυπτήριες πλάκες του τάφου.
Αν σας άρεσε το θέμα προωθήστε το στους φίλους σας για να τους ενημερώσετε
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου