«Χρέος: Το ευφυές υποκατάστατο της αλυσίδας και του μαστιγίου στους σκλάβους»
Άμπροουζ Μπιρς, Αμερικανός συγγραφέας
«Η φτώχεια είναι σαν τιμωρία για ένα έγκλημα που δεν έχεις διαπράξει».
Ιλάι Καμάροφ
«Στην πραγματικότητα δεν έχει απομείνει πρωτογενής φτώχεια σ’ αυτή τη χώρα,
παρά μόνο άνθρωποι που δεν ξέρουν πώς να προϋπολογίσουν την οικονομική τους δραστηριότητα,
δεν ξέρουν πώς να ξοδέψουν τα κέρδη τους
κι έτσι το μόνο που τους απομένει είναι το πραγματικά σκληρό,
δομικό ελάττωμα του χαρακτήρα τους»
Μάργκαρετ Θάτσερ, Catholic Herald, 22 Δεκεμβρίου 1978
Η Ελλάδα μπορεί τελικά ν’ αποφύγει τη χρεοκοπία. Όχι όμως κι εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες που λόγω της οικονομικής κρίσης έχασαν περιουσίες, εισοδήματα, δουλειές, αξιοπρέπεια, ακόμη και τα όνειρά τους. Κήρυξαν ήδη «στάση πληρωμών» και χρεοκόπησαν. Έμειναν άνεργοι, έκλεισαν τις επιχειρήσεις τους, είδαν τα εισοδήματα τους να «κουρεύονται», τα σπίτια τους να πλειστηριάζονται και τους φόρους να τους πνίγουν. Όλοι αυτοί αποτελούν μια σιωπηλή στρατιά ζωντανών-νεκρών, χρεοκοπημένων Ελλήνων που παλεύουν να επιβιώσουν σ’ ένα μετα-αποκαλυπτικό τοπίο. Ο καθένας μόνος του, αντιμέτωπος με τη σκληρή πραγματικότητα και τους δαίμονες του, αφημένος να σαπίζει στα λασπόνερα της οικονομικής κρίσης.
Ο συγγραφέας είναι ένας από αυτούς. Είναι ένας οργισμένος και αγανακτισμένος Έλληνας, που βλέπει το έδαφος κάτω απ’ τα πόδια του να καταρρέει, αλλά εκείνος επιμένει, αντλεί εσωτερικές δυνάμεις, ανακαλύπτει νέες αξίες, προχωρά και εξελίσσεται, πιστεύοντας πως τα ηρωικά λουλούδια είναι όσα ανθίζουν στις ρωγμές των τοίχων…
«Πως μπορούσα να είμαι αισιόδοξος μέσα σ’ όλα αυτά; Να φανταστώ καθησυχαστικά όμορφες εικόνες; Ηλιοβασιλέματα και δροσοσταλίδες πάνω σε ροδοπέταλα; Think Positive και μαλακίες! Αν κάθεσαι πάνω σ’ ένα βουνό από χρέη, σε κυνηγούν οι πάντες και δεν έχεις να πληρώσεις ούτε τη ΔΕΗ σου, πως μπορείς να σκέφτεσαι θετικά; Προτιμότερο είναι να μη σκέφτεσαι καθόλου. Μακάρι να είχα τρόπο να πατήσω ‘Escape’ για να ξεκολλήσω απ’ αυτή την κωλοκατάσταση!»
1% Vs 99% Ζάπλουτοι Εναντίον Φτωχών:
«Φτωχός σήμερα σημαίνει πάντοτε φτωχός» υποστηρίζει η Γερμανίδα κοινωνιολόγος Γιούτα Αλμέντιγκερ, επισημαίνοντας με νόημα πως, αντιστρόφως, οι πλούσιοι παραμένουν διαχρονικά πλούσιοι, παρά την Κρίση. Καθόλου παράξενο λοιπόν πως κι αυτή η οικονομική κρίση έκανε τους φτωχούς φτωχότερους και τους πλούσιους πλουσιότερους.
«Αν το σκατό είχε αξία, τότε οι φτωχοί θα γεννιόντουσαν χωρίς κώλο» λένε εύστοχα οι Γάλλοι.
Αυτό σημαίνει πράγματι να είναι κανείς φτωχός. Να είναι αποκλεισμένος σχεδόν από τα πάντα. Να μην έχει πρόσβαση ούτε στα βασικά.
Οι φτωχοί είναι αποκλεισμένοι, ενώ οι πλούσιοι έχουν επιλογές. Αυτή, νομίζω, είναι και η βασικότερη διαφορά μεταξύ πλουσίων και φτωχών σ’ αυτό τον κόσμο. Οι οικονομικοί ειδήμονες βέβαια μπορεί να έχουν διαφορετική άποψη. Η Wall Street Journal υποστηρίζει σε άρθρο της πως πλούσιοι γίνονται εκείνοι που έχουν σχέδιο, καταναλώνουν λιγότερα απ’ όσα παράγουν, υπολογίζουν καλά τους κινδύνους και δεν φοβούνται. Σωστή, σε γενικές γραμμές, άποψη. Δεν λαμβάνει υπόψιν της όμως το γεγονός πως οι περισσότεροι πλούσιοι σ’ αυτόν τον κόσμο έγιναν πλούσιοι επειδή κληρονόμησαν περιουσίες, τίτλους και ονόματα ή έκλεψαν, εξαπάτησαν κι έκαναν κάθε λογής κομπίνα για να βγάλουν χρήματα. Πράγματι έτσι είναι:
«Όποιος κλέβει λίγο ρίχνεται στη φυλακή. Όποιος κλέβει σε μεγάλη κλίμακα δέχεται συγχαρητήρια για το επιχειρηματικό του πνεύμα» (Φερνάντο Σαβατέρ, Ισπανός φιλόσοφος και συγγραφέας).
Όλοι οι πετυχημένοι μαφιόζοι εξελίσσονται νομοτελειακά σε πλούσιους «επιχειρηματίες», εκτός αν είναι εντελώς Νεάντερταλ. Οι περισσότεροι έγιναν πλούσιοι επειδή κατάφεραν εξ αρχής να βγάλουν αρκετά «μαύρα» ή αφορολόγητα χρήματα. Γιατί οι πλούσιοι απεχθάνονται τους φόρους, την ανακατανομή του εισοδήματος τους, πιο πολύ κι από τον θάνατο.
Οι φτωχοί από την πλευρά τους δεν έχουν σχεδόν καθόλου επιλογές. Οι φτωχοί και οι άνεργοι δεν μπορούν από μόνοι τους να λύσουν τα προβλήματά τους. Δεν είναι μόνον το ότι υποφέρουν από ακραία υλική αποστέρηση. Όλη τους η ενέργεια είναι διοχετευμένη στην εξεύρεση τρόπων επίλυσης του προβλήματος της καθημερινής επιβίωσης. Οι έχοντες άφθονο ελεύθερο χρόνο και ελευθερία κινήσεων πλούσιοι εξουσιάζουν το λαό για έναν απλούστατο λόγο: η τάξη τους είναι συσπειρωμένη σ’ έναν σκοπό –στην επίτευξη διαρκώς περισσότερου πλούτου και στη διαιώνιση των κοινωνικών ανισοτήτων–, ενώ οι φτωχοί είναι μονίμως διασπασμένοι.
Σε άνδρες και γυναίκες, θρησκείες, έθνη, πολιτικά κόμματα, ποδοσφαιρικές ομάδες, επαγγελματικές τάξεις. Και συνεχώς συγκρούονται μεταξύ τους για το παραμικρό: για την πίστη, την ιδεολογία, τη σημαία, για το μεροκάματο, για την ίδια τους την επιβίωση. Πραγματικός «κοινωνικός κανιβαλισμός», όπως συνέβη και κατά τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης χρέους: Οι αστυνομικοί εναντίον των διαδηλωτών. Οι αγρότες εναντίον των φορτηγατζήδων. Οι φορτηγατζήδες εναντίον των εμπόρων. Οι ταξιτζήδες εναντίον των ξενοδόχων. Οι ιδιωτικοί υπάλληλοι εναντίον των δημοσίων. Και το συνδικάτο που ελέγχεται από το Κομμουνιστικό Κόμμα εναντίον όλων.
Αυτό δεν συμβαίνει αποκλειστικά στην Ελλάδα, αλλά ακόμη και στις ΗΠΑ, το επίκεντρο του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος, όπως επισημαίνει και ο Αμερικανός κοινωνιολόγος και ακτιβιστής Χάουαρντ Ζιν στο βιβλίο του Η Ιστορία του Λαού των Ηνωμένων Πολιτειών:
«Το 1% του πληθυσμού έχει στην κατοχή του το ένα τρίτο του πλούτου. Τα υπόλοιπα δύο τρίτα κατανέμονται με τρόπο που στρέφει το 99% εναντίον αλλήλων: τους μικροϊδιοκτήτες εναντίον των αστέγων, τους λευκούς εναντίον των μαύρων, τους διανοούμενους και τους επαγγελματίες εναντίον των αμόρφωτων και των ανειδίκευτων. Οι ομάδες αυτές κατηγορούν η μία την άλλη και μάχονται μεταξύ τους με τόση σφοδρότητα ώστε δεν αντιλαμβάνονται την κοινή τους θέση: ότι μοιράζονται τα αποφάγια μιας πολύ πλούσιας χώρας»[1].
Την ίδια στιγμή οι ζάπλούτοι, που αντιπροσωπεύουν αυτό το 1%, είναι ενωμένοι, σχεδόν αγαπημένοι, και κάνουν «συγχωνεύσεις», «επιχειρηματικούς γάμους» και «κοινά projects». Ούτε ρουθούνι δεν ανοίγει στη δική τους συνομοταξία. Και το πιο φοβερό απ’ όλα είναι ότι παραμένουν ουσιαστικά ανεπάγγελτοι. Δεν έχουν κάποιο «επάγγελμα», που να προσφέρει κάτι στην κοινωνία. Είναι απλώς πλούσιοι. (σ. Τ. δεν είναι απλά πλούσιοι αλλά και ανήκουν σε συγκεκριμένη κάστα που κανείς «θνητός» δεν επιτρέπεται να εισέλθει)
Χρειάζονται όμως μια ανεξάντλητη δεξαμενή φτωχών για να τους υπηρετούν και να τους εκμεταλλεύονται. Οι φτωχοί απ’ την άλλη κάθονται στριμωγμένοι στη γωνία και περιμένουν τις εξελίξεις ή το αναπόφευκτο. Είναι παγιδευμένοι στον καθημερινό αγώνα της επιβίωσης και δεν έχουν την πολυτέλεια να προβλέπουν τις εξελίξεις. Τσακισμένοι από το μόχθο τρέχουν πανικόβλητοι για να πληρώσουν το νοίκι, το ηλεκτρικό ρεύμα, τους λογαριασμούς, τις δόσεις, για να ταΐσουν τα παιδιά τους. Την ίδια στιγμή οι πλούσιοι, απερίσπαστοι από τον καθημερινό μόχθο, σχεδιάζουν το μέλλον του κόσμου και δολοπλοκούν ώστε να διαιωνιστεί η κυριαρχία τους. Και δεν εργάζονται οι ίδιοι πάνω σ’ αυτό καθώς έχουν στην υπηρεσία τους μια στρατιά πανέξυπνων συμβούλων, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι «γενίτσαροι», στρατολογημένοι από την τάξη των φτωχών. Τους πληρώνουν ακριβά για να εφευρίσκουν διαρκώς τρόπους για να κρατούν τους φτωχούς κολλημένους στη φτώχεια τους.
Οι φτωχοί, εργαζόμενοι ή μη, δεν έχουν μόνον τον καθημερινό αγώνα της επιβίωσης, αλλά έχουν να αντιμετωπίσουν και τη συκοφάντηση εκ μέρους των πλουσίων. Τους θεωρούν ανίκανους και υπεύθυνους για τη φτώχεια τους[2]. Η τάξη των πλουσίων επιστρατεύει επιτελεία από «γενίτσαρους» επιστήμονες προκειμένου να αποδείξουν πως οι φτωχοί είναι άξιοι της μοίρας τους. Πως δεν είναι απλά «ελαττωματικοί καταναλωτές», αλλά τεμπέληδες, καθυστερημένοι και εκ φύσεως άχρηστοι για να εξελιχθούν. Προσπαθούν να μας πείσουν πως η φτώχεια είναι γενετικό ελάττωμα απ’ το οποίο δεν μπορεί εύκολα να απαλλαγεί κανείς, γι’ αυτό και θα πρέπει να αφεθεί στη μοίρα του. Τι υποκρισία!
Ένας τέτοιος ψευδο-επιστήμονας είναι και ο Τσαρλς Μάρει, ο οποίος υποστηρίζει πως η σύγχρονη κατώτερη τάξη στη Μεγάλη Βρετανία, στις ΗΠΑ και στο Δυτικό κόσμο γενικότερα, προέκυψε από τα πολλά παιδιά που γεννούν οι ανύπαντρες μητέρες για να εισπράξουν τα επιδόματα κοινωνικής πρόνοιας. Τα παιδιά αυτά, που μεγαλώνουν χωρίς τη φροντίδα του πατέρα, ονομάζονται περιφρονητικά «Τσαβ» (Chav), μια λέξη που προέρχεται από τη γλώσσα των τσιγγάνων, αλλά έχει περάσει στα αγγλικά λεξικά με τον ορισμό «νεαρός της εργατικής τάξης ντυμένος με αθλητικές φόρμες». Η λέξη Τσαβ απέκτησε τελευταία, ειδικά μετά την «τσαβική εξέγερση» του Αυγούστου του 2011 στις αγγλικές πόλεις, υποτιμητική σημασία, υποδηλώνοντας την ηλιθιότητα, την αντικοινωνική συμπεριφορά, τη βαρβαρότητα, τα φτηνά γούστα και τα αλλοπρόσαλλα μεθύσια[3].
Πέρα από τις ταξικές προκαταλήψεις των πλουσίων, που καλλιεργεί το φόβο και το μίσος για την «κτηνώδη εργατική τάξη» οι φτωχοί παραμένουν οι πραγματικοί ήρωες της ζωής, τα ηρωικά υποζύγια που υπομένουν αγόγγυστα το μαρτύριο της καθημερινής επιβίωσης έχοντας μάλιστα στην πλάτη τους την υποχρέωση να υπηρετούν και να θρέφουν την τάξη των πλουσίων. Οι φτωχοί ξέρουν το πραγματικό νόημα της ζωής, ενώ οι πλούσιοι πρέπει να το μαντεύουν. (σ. Τ. και ποτέ δεν το προσεγγίζουν καν)
Γνωρίζουν για παράδειγμα πως το φαγητό είναι πιο σημαντικό κι από τον χρόνο, διότι αν δεν επιβιώσεις βραχυπρόθεσμα δεν έχεις μέλλον μακροπρόθεσμα. Δεν μπορείς να πετύχεις κανένα στόχο αν στο μεταξύ μείνεις από καύσιμα. Γνωρίζουν επίσης πως δεν υπάρχουν άγγελοι στα χαρακώματα. Στον καθημερινό αγώνα της επιβίωσης μπορείς να χάσεις τα πάντα και ειδικά την αξιοπρέπεια σου. Για τους πλούσιους όλα αυτά είναι επιστημονική φαντασία, άλλος πλανήτης. Έτσι καλομαθημένοι που είναι δεν θα επιβίωναν ούτε μία μέρα στον κόσμο των φτωχών. (σ.Τ. σε κανέναν κόσμο δεν θα επιβίωναν χωρίς τον πλούτο τους που σπάνια είναι δικός τους)
Τον 19ο και το μεγαλύτερο μέρος του 20ου αιώνα υπήρχε ένας συνεχόμενος ταξικός πόλεμος από κάτω προς τα πάνω. (ή τουλάχιστον αυτό φαινόταν) Η εργατική και η μεσαία τάξη, δηλαδή το 99% του πληθυσμού, πίεζαν διαρκώς το 1% των ζάπλουτων και των αριστοκρατών διεκδικώντας την ανακατανομή του πλούτου και την παραχώρηση δικαιωμάτων και ελευθεριών, που σήμερα θεωρούμε αυτονόητα. Όμως από την δεκαετία του 1980 ως τις μέρες μας συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Ένας ταξικός πόλεμος από πάνω προς τα κάτω.
Πλέον το 1% των ζάπλουτων αντεπιτίθεται και πιέζει διαρκώς τις μάζες, τη μεσαία και την εργατική τάξη, ώστε να αποδεχθούν τη μείωση του βιοτικού τους επιπέδου, την εγκατάλειψη των κεκτημένων δικαιωμάτων τους και τη σταδιακή αποδόμηση του Κράτους-Πρόνοιας. Ενώ οι ζάπλουτοι συνεχίζουν, εν μέσω κρίσης, να απολαμβάνουν την προνομιούχα θέση τους, οι φτωχοί γονατίζουν από όλο και μεγαλύτερα βάρη που μετατίθενται στις πλάτες τους. Το 2008 οι τραπεζίτες μετέφεραν τις ζημίες τους στα κράτη και κατ’ επέκταση στους φορολογούμενους. Στη συνέχεια τα επενδυτικά Funds και οι κερδοσκόποι ώθησαν τις κυβερνήσεις να πάρουν σκληρά μέτρα «δημοσιονομικής εξυγίανσης» σε βάρος των πολιτών τους.
Νεοσυντηρητικοί πολιτικοί, όπως η Άγκελα Μέρκελ και το μπλοκ των Γερμανών τραπεζιτών και βιομηχάνων, ανάγκασαν τις υπερχρεωμένες χώρες της νότιας Ευρώπης να δεχθούν σκληρά μέτρα λιτότητας, που αύξησαν τη φτώχεια κι εκτόξευσαν την ανεργία στα ύψη. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο νεοσυντηρητικός Βρετανός πρωθυπουργός Ντέϊβιντ Κάμερον που απείλησε τους εξεγερμένους νέους των αγγλικών πόλεων με «αντεπίθεση» και εξοστρακισμό τους από τη βρετανική κοινωνία. Σε όλο το Δυτικό κόσμο η ταξική πίεση από πάνω προς τα κάτω αυξάνει και μαζί της αυξάνει και η «θερμοκρασία» των κοινωνιών. Το «σημείο βρασμού» της δεν είναι και τόσο μακριά…
*Διαγραφή χρέους. «Oυκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος» O πλανήτης μας κοντεύει να βουλιάξει στα χρέη, που σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις ξεπερνούν κατά δέκα φορές το παγκόσμιο ΑΕΠ, το οποίο υπολογιζόταν το 2008 σε περίπου 70 τρισεκατομμύρια δολάρια (10.500 δολάρια μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα). Αυτό σημαίνει πως ο κόσμος μας, η παγκόσμια οικονομία, κάθεται πάνω σε μια βόμβα χρεών ύψους τουλάχιστον 700 τρισεκατομμυρίων δολαρίων! Μια βόμβα που, αντί να μικραίνει, μεγαλώνει χρόνο με το χρόνο.
Όλοι χρωστούν σε όλους. Κάποιοι όμως χρωστούν περισσότερα και κάποιοι άλλοι ζουν πλουσιοπάροχα με τους τόκους των χρημάτων που δάνεισαν σε κάποιους άλλους. Η αγορά χρέους καλά κρατεί. Κράτη χρωστούν ασύλληπτα ποσά σε τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία, διεθνείς οργανισμούς, επιχειρήσεις, ιδιώτες προμηθευτές ακόμη και σε άλλα κράτη. Επιχειρήσεις χρωστούν σε κράτη, ασφαλιστικά ταμεία, τράπεζες και σε ιδιώτες προμηθευτές. Ο μεγαλύτερος χρεωμένος στον κόσμο είναι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ με ένα συνολικό χρέος που αγγίζει τα 15 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Αντίστοιχα ο μεγαλύτερος πιστωτής παγκοσμίως είναι η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, μόνο τα Αμερικανικά Ομόλογα που κατείχε το 2010 έφταναν σε αξία τα 1,2 τρισεκατομμύρια δολάρια. Στο ενδιάμεσο τους υπάρχει ένας ωκεανός από χρεωμένους και δανειστές και λίγο πολύ οι περισσότεροι κάτοικοι του πλανήτη ανήκουν είτε στη μία είτε στην άλλη κατηγορία.
Το πως δημιουργήθηκαν όλα αυτά τα χρέη και το πώς χορηγήθηκαν όλα αυτά τα δάνεια, είναι μεγάλη ιστορία. Έχει να κάνει με την ίδια τη φύση, τη δημιουργία και την κυκλοφορία του χρήματος. Αποτελεί κοινό μυστικό πως το περισσότερο χρήμα που κυκλοφορεί δημιουργείται μέσω της χορήγησης δανείων από τις τράπεζες, δηλαδή μέσω της ανακύκλωσης του «αέρα» ή μόχλευσης. Αρκεί μια τράπεζα να έχει ένα ευρώ δικό της κεφάλαιο για να μπορεί να δανείζει εκατό!
Ναι, φίλοι μου, τα νούμερα στον τραπεζικό σας λογαριασμό είναι απλώς το χρέος κάποιου άλλου ανθρώπου. Οι τράπεζες θα κατέρρεαν αμέσως αν τυχόν και οι άνθρωποι συνειδητοποιούσαν ότι δημιουργούν πλασματικό χρήμα, συχνά χωρίς καθόλου αντίκρισμα στην πραγματική οικονομία. Πρόκειται για ένα ψεύτικο οικοδόμημα που μπορεί να καταρρεύσει ανά πάσα στιγμή από το ίδιο του το βάρος.
Με την Ελλάδα διασωληνωμένη επί χρόνια στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης και στο ΔΝΤ, οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες μετατράπηκαν σε «βαρόμετρο» που ανεβοκατέβαινε ανάλογα με το πόσο κοντά ή μακριά βρισκόταν η χώρα από τη χρεοκοπία. Ο κίνδυνος της χρεοκοπίας πανικόβαλε εύκολα το ζαλισμένο κοπάδι των Ελλήνων καταθετών. Όσο η ανασφάλεια και το ελληνικό χρέος αυξανόταν, τόσο οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες μειωνόταν.
Στα τέλη του 2011 οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες είχαν πέσει στα 200 δισεκατομμύρια ευρώ περίπου, ενώ τα συνολικά χρέη της Ελλάδας και των Ελλήνων υπολογίζονταν στο 1,1 τρισεκατομμύριο Ευρώ, σχεδόν όσο και η συνολική εμπορική αξία όλων των ακινήτων (εκτός κτημάτων και οικοπέδων) στην Ελλάδα. Την ίδια εποχή υπολογίζονταν πως από αυτό το 1,1 τρισεκατομμύριο Ευρώ τα 355 δισεκατομμύρια ήταν εξωτερικό χρέος, ενώ τα 850 δισεκατομμύρια εσωτερικό. Τα 250 δισεκατομμύρια ήταν χρέη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων προς τις τράπεζες. Από αυτά τα 116 δισεκατομμύρια. αφορούσαν χρέη από στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια, τα 120 δισεκατομμύρια χρέη των επιχειρήσεων προς τις τράπεζες και τα 16 δισεκατομμύρια χρέη των Ελευθέρων Επαγγελματιών.
Ωστόσο υπήρχε και μια ακόμη μεγάλη βραδυφλεγή βόμβα πάνω στην οποία καθόταν η ελληνική οικονομία και ειδικά οι επιχειρήσεις: οι μεταχρονολογημένες επιταγές. Ήταν επιταγές με αρχική αξία 80 δισεκατομμύρια Ευρώ, που έληγαν κατά μέσο όρο μετά από 6-12 μήνες και στο ενδιάμεσο είχαν αλλάξει τέσσερις με πέντε φορές χέρια με αποτέλεσμα η συνολική αξία του χρέους που αντιπροσώπευαν να πολλαπλασιαστεί ανάλογα και να φτάσει τα 400 δισεκατομμύρια ευρώ!
Όμως στην εποχή της Κρίσης και της βαθιάς ύφεσης πολλές ελληνικές επιχειρήσεις είχαν σοβαρά προβλήματα ρευστότητας και δεν μπορούσαν να πληρώσουν τις επιταγές τους, με αποτέλεσμα οι ακάλυπτες επιταγές να «σκάνε» προκαλώντας έτσι ένα ντόμινο χρεοκοπιών σε πολλές συνεργαζόμενες επιχειρήσεις επιβεβαιώνοντας την παροιμία «μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά». Στο πάνθεον των ελληνικών χρεών, υπήρχαν και 41 δισεκατομμύρια που αφορούσαν ληξιπρόθεσμες οφειλές επιχειρήσεων και ιδιωτών προς το Δημόσιο. Από αυτά το 90% (37 δισεκατομμύρια) τα χρωστούσαν μόλις 14.700 πρόσωπα και εταιρείες και τα υπόλοιπα 4 δισεκατομμύρια περίπου 900.000 φορολογούμενοι.
Ακόμη και οι πιο αισιόδοξοι όμως δεν θεωρούσαν πως μπορούσαν να εισπραχθούν ποτέ πάνω από 10 δισεκατομμύρια από αυτές τις οφειλές. Τέλος, αν υπολογίσει κανείς και τα χρέη προς τα ασφαλιστικά ταμεία, τα χρέη του Δημοσίου προς τους ιδιώτες προμηθευτές και τα κάθε είδους χρέη μεταξύ των ιδιωτών, τότε το 1,1 τρισεκατομμύριο Ευρώ δεν φαντάζει και τόσο εξωπραγματικό ποσό. Το 2011 το ελληνικό ΑΕΠ είχε πέσει λόγω ύφεσης στα 225 δισεκατομμύρια Ευρώ. Αυτό σημαίνει πως τα συνολικά χρέη των Ελλήνων ξεπερνούσαν κατά πέντε φορές το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν τους, αναλογούσαν δηλαδή σε 100.000 Ευρώ περίπου για κάθε κάτοικο της χώρας (Υπάρχουν αντίστοιχες μελέτες που εκτιμούν το συνολικό χρέος των ΗΠΑ, των Αμερικανικών επιχειρήσεων και πολιτών σε πολύ πάνω από τα 100 τρισεκατομμύρια δολάρια).
Υπήρχε ποτέ περίπτωση να ξεπληρωθεί επακριβώς όλο αυτό το βουνό των χρεών; Ακόμη και στις ιδανικότερες συνθήκες οικονομικής ανάπτυξης δεν υπήρχε τέτοιο ενδεχόμενο. Ποτέ μα ποτέ όλα αυτά τα χρέη δεν θα πληρώνονταν μέχρι δεκάρας. Ένα τμήμα τους θα παρέμενε εσαεί απλήρωτο και στο τέλος θα διαγράφονταν αναγκαστικά. Είτε πρόκειται για «επαχθές χρέος», δημιουργημένο από λεόντειες συμφωνίες και ληστρικά επιτόκια, είτε απλά για άτοκα δανεικά μεταξύ φίλων. Αυτό συνέβαινε και όταν η οικονομία λειτουργούσε «φυσιολογικά». Γιατί να μη συμβεί λοιπόν «εθελοντικά» κάτι τέτοιο και στο σημερινό υπερχρεωμένο κόσμο, που θέλει οπωσδήποτε να αποφύγει μια νέα Κρίση και μια παρατεταμένη οικονομική ύφεση με ανεξέλεγκτες συνέπειες;
Μια λογική λύση υπάρχει για μην χειροτερεύσει κι άλλο η παγκόσμια οικονομική κατάσταση. Η ΔΙΑΓΡΑΦΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΧΡΕΩΝ τουλάχιστον κατά 50%. Διαγραφή χρέους για τα κράτη, τις επιχειρήσεις, τους ιδιώτες –σε όλους! Μόνον έτσι μπορεί να γίνει ένα Reset της παγκόσμιας οικονομίας, να γίνει επανεκκίνηση και να αρχίσει να υπάρχει ανάπτυξη που δεν θα βασίζεται σε «φούσκες». Εξάλλου ένα μεγάλο μέρος του παγκόσμιου χρέους είναι επαχθές κι αποτελείται από ληστρικούς τόκους, που διπλασιάζουν το χρέος μέσα σε λίγα χρόνια.
Με τη διαγραφή του παγκόσμιου χρέους τουλάχιστον κατά 50% μπορεί το τρέχον οικονομικό μοντέλο να είναι βιώσιμο, να κερδίσει τέλος πάντων περισσότερο χρόνο… Γι’ αυτό διαγράψτε τα χρέη ω ισχυροί της Γης! Διαφορετικά θα καταστραφούμε όλοι μαζί! Μην τρέφετε καθόλου ψευδαισθήσεις γι’ αυτό…
Υπάρχουν βέβαια εκεί έξω ορισμένοι άνθρωποι –αλαζονικοί μες την ψευδαίσθηση της δύναμης που το δίνει η κατοχή πλούτου– που νομίζουν πως τα άφθονα χρήματά τους στο τέλος θα τους σώσουν. Όμως τα χρήματα δεν έχουν καμιά αξία από μόνα τους, εκτός αν τα κάψεις για να ζεσταθείς. Είναι εμείς οι άνθρωποι που τα δίνουμε μια μεγάλη συμβολική αξία. Αν όμως σταματήσουμε να τα μετράμε, να τα λαμβάνουμε υπόψιν μας στις καθημερινές μας δραστηριότητες, τότε αυτομάτως απαξιώνονται. Ακόμη χειρότερα, αν το περιβάλλον και οι φυσικοί πόροι καταστραφούν, τότε οι πλούσιοι θα διαπιστώσουν ότι δεν μπορούν να τραφούν με χρήματα…
Την άμεση διαγραφή μέρους των χρεών και την αναδιανομή του πλούτου προτείνει και ο οικονομικός αναλυτής Ντιρκ Μίλερ: «Το τραπεζικό μας σύστημα έχει τελειώσει. Οι χρεοκοπίες κρατών είναι μέρος του συστήματος εδώ και αιώνες. Εγώ θα τις ονόμαζα reset (επανεκκίνηση). Η αναδιανομή κάποιες φορές παίρνει τη μορφή νομισματικής μεταρρύθμισης, κάποιες φορές της διαγραφής χρέους. Οι λίγοι που έχουν απαιτήσεις από το κράτος θα χάσουν κάτι, και έτσι οι μάζες θα ανακουφιστούν, γιατί θα πληρώνουν λιγότερο μέρος του εισοδήματος τους σε φόρους»[1].
Δυστυχώς η Ελλάδα, όπου το 500 π.κ.ε. περίπου γεννήθηκε από τον Σόλωνα και η ιδέα της «Σεισάχθειας»[2], δεν μπορεί να αποφασίσει από μόνη της –χωρίς την αλληλεγγύη και τη στήριξη των Ευρωπαίων εταίρων της– να επιβάλλει μια διαγραφή των χρεών της ή, το λιγότερο, ένα γενναίο «haircut» της τάξεως του 60% ως 80%[3]. Αν όμως μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο; Τι θα γινόταν αν η Ελλάδα διέγραφε μονομερώς τα χρέη της ως «επαχθή», έβγαινε από το Ευρώ και επέστρεφε στη δραχμή;
Τότε, σύμφωνα με τον Βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Παναγιώτη Λαφαζάνη: «Μετά τη διαγραφή τόκων και χρεολυσίων οι ανάγκες χρηματοδότησης του κράτους θα είναι σχετικά μικρές και θα καλύπτονται από εσωτερική δανειοδότηση. Πέραν των άλλων, οι εισπράξεις σε συνάλλαγμα από τις εξαγωγές, οι οποίες θα τονωθούν λόγω και της υποτίμησης του εθνικού νομίσματος, θα μπορούν να αξιοποιηθούν σε πρώτη φάση για τη συναλλαγματική πληρωμή εισαγωγών πετρελαίου και πρώτων υλών… Ο πληθωρισμός θα μπορούσαν να τιθασευτεί με έναν αυστηρό έλεγχο των τιμών, ώστε να παταχθούν η αισχροκέρδεια και τα καρτέλ που ενδημούν στην ελληνική αγορά»[4].
Τα πράγματα όμως δεν είναι και τόσο απλά για μια χώρα με χρόνια ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, όπου οι εισαγωγές μονίμως ξεπερνούν τις εξαγωγές. Αν η Ελλάδα κάνει κάτι τέτοιο κινδυνεύει να βρεθεί εκτός του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Είμαστε μια μικρή αλλά σημαντική χώρα στις παρυφές της Ευρώπης και σε μια πολύ ευαίσθητη γεωπολιτική θέση. Δεν είμαστε Ισλανδία. Θα πέσουν κυριολεκτικά όλοι πάνω μας για να μας τιμωρήσουν παραδειγματικά.
Γι΄ αυτό και χρειάζεται ένα Παγκόσμιο Κίνημα Διαγραφής Χρεών, που θα ξεκινήσει από το εσωτερικό μεγάλων οικονομιών όπως είναι οι υπερχρεωμένες ΗΠΑ, Ιαπωνία, Μεγάλη Βρετανία κ.α. Ένα παγκόσμιο ιδεολογικό-πολιτικό κίνημα υπέρ της διαγραφής των χρεών και υπέρ του εξανθρωπισμού του οικονομικού συστήματος, με σεβασμό στις αξίες της ζωής και της Φύσης. Για να πετύχει όμως μια τέτοια κίνηση θα πρέπει να είμαστε αποφασισμένοι να ρισκάρουμε, να φτάσουμε τα πράγματα στα άκρα, να το παίξουμε για λίγο «τρελοί ελέφαντες» που αν αφηνιάσουν μπορούν να ποδοπατήσουν τα πάντα! Τ’ ακούσατε; Τα πάντα!
-//-
[1] Howard Zinn, Η Ιστορία του Λαού των Ηνωμένων Πολιτειών, Εκδόσεις ΑΙΩΡΑ, 2008 σελ. 642 «Χάρη στη μεταστροφή του φορολογικού συστήματος υπέρ των πλουσίων από το 1981 ως το 1990, το καθαρό εισόδημα του πλουσιοτέρου 1% αυξήθηκε κατά 87%. Την ίδια περίοδο το καθαρό εισόδημα του φτωχότερου 40% του πληθυσμού, είτε μειώθηκε κατά 5% (για εκείνους που είχαν τα χαμηλότερα εισοδήματα), είτε αυξήθηκε λιγότερο από 8,6%».
[2] Howard Zinn, Η Ιστορία του Λαού των Ηνωμένων Πολιτειών, Εκδόσεις ΑΙΩΡΑ, 2008 σελ. 643 «Οι θιασώτες της ελεύθερης επιχειρηματικότητας και του Laissez-Faire πίστευαν πως οι φτωχοί ήταν άνθρωποι που δεν εργάζονταν και δεν παρήγαγαν και ότι κατά συνέπεια έφταιγαν οι ίδιοι για τη φτώχεια τους. Δεν λάμβαναν υπόψιν τους ότι οι γυναίκες που φρόντιζαν τα παιδιά τους ουσιαστικά δούλευαν πολύ σκληρά. Δεν αναρωτιόνταν για έπρεπε να τιμωρούνται, συχνά με θάνατο, μωρά που λόγω ηλικίας δεν ήταν ικανά να προσφέρουν εργασία, μόνο και μόνο επειδή μεγάλωναν σε φτωχές οικογένειες».
[3] Owen Jones, Chavs: The Demonisation of the Working Class, Λονδίνο 2011.
*Το κείμενο αυτό αποτελεί απόσπασμα του βιβλίου «BANKRUPT.GR ΧΡΩΣΤΑΩ ΣΑΝ ΕΛΛΗΝΑΣ» (Εκδόσεις Άγνωστο, Δεκέμβριος 2011). Ο συγγραφέας του υπογράφει ως «Ανωνύμου του Έλληνος» και είναι ένας από τους εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες που έχουν ήδη χρεοκοπήσει καθώς η διασωληνωμένη στην Εντατική της Τρόικας, χώρα τους πάσχιζε ν’ αποφύγει την άτακτη χρεοκοπία.
[1] Αναδιανομή τώρα, Ντιρκ Μίλερ (δήλωση στους Financial Times), Καθημερινή 20.10.2011
[2] Σεισάχθεια ουσιαστικά σημαίνει «αποτίναξη του βάρους». Πριν την απαγόρευσή της από το Σόλωνα στην Αθήνα ίσχυε ο θεσμός της υποδούλωσης για χρέη κι ένας πολίτης που δεν μπορούσε να ξεπληρώσει το δανειστή του έχανε την ελευθερία του. Με τη Σεισάχθεια καταργούνταν τα υφιστάμενα χρέη ιδιωτών προς ιδιώτες και προς το δημόσιο. Επίσης καταργήθηκε ο δανεισμός με εγγύηση το «σώμα» (προσωπική ελευθερία) του δανειολήπτη και των μελών της οικογένειάς του, ενώ απελευθερώθηκαν και όσοι Αθηναίοι είχαν γίνει δούλοι λόγω χρεών στην ίδια την Αθήνα και επαναφέρθηκαν στην πόλη όσοι εν τω μεταξύ είχαν μεταπωληθεί στο εξωτερικό.
[3] Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις το 75-80% του σημερινού δημόσιου χρέους της Ελλάδας, περιλαμβανομένου και του δανείου της Τρόικας, θεωρείται «απεχθές»: «δεν ήταν σε όφελος του ελληνικού λαού, δεν ρωτήθηκαν ποτέ οι πολίτες γι’ αυτό, και οι πιστωτές γνώριζαν τις ακριβείς συνθήκες ωστόσο παρείχαν το δάνειο». Γιάννης Τόλιος, οικονομολόγος και συγγραφέας του βιβλίου Κρίση, «Απεχθές» Χρέος και Αθέτηση Πληρωμών. Το Ελληνικό… Δίλημμα!.
[4] Η Αριστερά της Δραχμής, Εφημερίδα Το Βήμα, 25 Σεπτεμβρίου 2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου