Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΠΟΥ ΑΛΛΑΞΕ ΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ Β'ΠΠ

ΤΕΤΆΡΤΗ, 1 ΦΕΒΡΟΥΑΡΊΟΥ 2012

Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΠΟΥ ΑΛΛΑΞΕ ΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ Β'ΠΠ

Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Στρατοί και Τακτικές»,

Τεύχος 19 , editorial, Αιγίς Εκδοτική, ΙΑΝ-ΦΕΒ 2012.

Ιωάννης Σ. Θεοδωράτος
Δημοσιογράφος - Αμυντικός Αναλυτής

Τέσσερις μόλις ημέρες μετά από την επίθεση του ιαπωνικού Αυτοκρατορικού Ναυτικού στο Περλ Χάρμπορ (7 Δεκεμβρίου 1941), ο Αδόλφος Χίτλερ προχώρησε στην κήρυξη πολέμου κατά των ΗΠΑ, αιφνιδιάζοντας τους πάντες για την ταχύτητα αλλά κυρίως την σκοπιμότητα μιας τέτοιας ακατανόητης ενέργειας. Ήταν η τρίτη κατά σειρά ολέθρια από ιστορικής και γεωπολιτικής πλευράς απόφαση που υλοποιήθηκε το 1941, μετά από τη διαταγή εισβολής στην ΕΣΣΔ και την ανακοπή της προέλασης προς την Μόσχα. Μιλώντας στο Ράιχσταγκ στις 11 Δεκεμβρίου 1941 το απόγευμα, απέναντι σε ένα ενθουσιώδες κοινό που παραληρούσε, ο φύρερ δικαιολόγησε την αποτυχία της Γερμανίας και της Ιταλίας να αποτρέψουν την επέκταση του πολέμου με τις ΗΠΑ – παρά τις προσπάθειες που κατέβαλλαν – ως απόρροια της φιλοπόλεμης πολιτικής του Αμερικανού προέδρου Φραγκλίνου Ρούσβελτ. Μάλιστα χαρακτήρισε τις κινήσεις του προέδρου ως «ανυπόφορες προκλήσεις». Στη συνέχεια ο Γερμανός ηγέτης υπενθύμισε ότι σύμφωνα με τους όρους του Τριμερούς Συμφώνου (27 Σεπτεμβρίου 1940) το Γ΄Ράιχ όπως και η Ιταλία ήταν πλέον αναγκασμένες να σταθούν στο πλευρό της Ιαπωνικής Αυτοκρατορίας και να πολεμήσουν τους κοινούς εχθρούς, τις ΗΠΑ και τη Βρετανική Αυτοκρατορία. Ο υπουργός Εξωτερικών του Ράιχ Ιωακείμ φον Ρίμπεντροπ έκοψε το νήμα των διπλωματικών σχέσεων με την Ουάσιγκτον και από εκείνη τη στιγμή, ο ευρωπαϊκός μέχρι τούδε πόλεμος είχε μετεξελιχθεί σε παγκόσμιο.

Την επομένη ο Γιόζεφ Γκαίμπελς κατέγραψε τα σχόλια του Αδόλφου Χίτλερ, ο οποίος μιλώντας προς τα ανώτατα στελέχη του κόμματος υπογράμμισε : «την εξαιρετική σημασία της εισόδου της Ιαπωνίας στον πόλεμο, κυρίως όσον αφορά τις επιχειρήσεις των υποβρυχίων» και στη συνέχεια υπερθεμάτισε πως: «η σύρραξη στην Ανατολική Ασία πέφτει στην αγκαλιά μας ως δώρο». Την ώρα που οι ηγέτες του Γ΄ Ράιχ αλληλοσυγχαίρονταν για: «την ευκαιρία συντριβής του εβραϊκο-αμερικανικού κεφαλαίου, παράλληλα με τον υποκινούμενο από τον Σιωνισμό, εβραιο-μπολσεβικισμό», ο απλός Γερμανός πολίτης-στρατιώτης που επωμιζόταν το βάρος του πολέμου, ανέσυρε μνήμες προ 23 ετών ενθυμούμενος την αποφασιστικής σημασίας εμπλοκή των ΗΠΑ στον Α΄ ΠΠ, γεγονός που σφράγισε τη γερμανική ήττα. Ο Ρίμπεντροπ θα δήλωνε μεταπολεμικά ότι είχε εισηγηθεί στον Χίτλερ την κήρυξη πολέμου μόνο σε περίπτωση που η Ιαπωνία δεχόταν επίθεση…

Η κοινοποίηση της είδησης μετέβαλλε δραστικά την ψυχολογία σε Βρετανία και ΕΣΣΔ, οι οποίες αντιμετώπιζαν μόνες την εθνικοσοσιαλιστική Γερμανία. Ειδικά στην Μόσχα οι σοβιετικές στρατιές μόλις είχαν ξεκινήσει υπό την ηγεσία του στρατάρχη Ζούκοφ μαζικές αντεπιθέσεις, μετά από την αποτυχία της Επιχείρησης Τυφών, που σκόπευε την κατάληψη της σοβιετικής πρωτεύουσας. Στα ανώτερα κλιμάκια της Wehrmacht η έκπληξη και η ανησυχία μπορεί να μην εκδηλώνονταν όπως θα αναμενόταν, ωστόσο υπήρχε κλίμα απογοήτευσης, καθώς αντιλαμβάνονταν ότι ενισχυόταν αποφασιστικά ο διμέτωπος αγώνας με την εμφανή πλέον εμπλοκή της μεγαλύτερης βιομηχανικής υπερδύναμης του πλανήτη. Ο ναύαρχος Καρλ Νταίνιτς διοικητής του υποβρύχιου στόλου, του μοναδικού στρατηγικού κλάδου της Wehrmachtεξεπλάγη από την ταχύτητα της αντίδρασης του φύρερ, καθώς του είχε ζητήσει ήδη από τον Σεπτέμβριο του 1941 πως σε περίπτωση πολεμικής εμπλοκής των ΗΠΑ θα έπρεπε να ενημερωθεί έγκαιρα, ώστε να προλάβει να αναπτύξει σε κατάλληλες θέσεις στον Ατλαντικό τα υποβρύχια.

Στρατάρχες, στρατηγοί, ναύαρχοι και πτέραρχοι καθώς και πολλοί άλλοι ανώτατοι αξιωματικοί των Γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων μπορεί να μην ανέμεναν μια τέτοια εξέλιξη, αλλά ο Αδόλφος Χίτλερ ως επικεφαλής τους έπρεπε να σταθμίσει με περισσότερη προσοχή τα δεδομένα. Ποιο ήταν όμως εκείνο το «μυστηριώδες κίνητρο» που οδήγησε τον φύρερ στην δυσμενέστερη από πλευράς αποτελεσμάτων, απόφαση που άλλαξε τη ροή του Β΄ΠΠ; Τι είδους στρατηγική τέθηκε σε κίνηση όταν η ηγεσία του Γ΄ Ράιχ είχε στη διάθεσή της λεπτομερείς και κατατοπιστικές αναφορές, οι οποίες προειδοποιούσαν ότι εντός δύο ετών οι ΗΠΑ θα παρέτασσαν μια γιγαντιαία στρατιωτική δύναμη, έτοιμη να περάσει τον Ατλαντικό Ωκεανό;

Ο Χίτλερ είχε υποβαθμίσει τον γεωπολιτικό ρόλο των ΗΠΑ, όντας επηρεασμένος από την οικονομική κρίση του 1929. Θεωρούσε ότι η χώρα μαστιζόταν από σοβαρά εσωτερικά προβλήματα, ενώ σε όλη την καριέρα του ως καγκελάριος αντιμετώπιζε τις ΗΠΑ ως μια χώρα δεύτερης σειράς, άποψη που θα αποδεικνυόταν αφελής και καταστρεπτική. Η γεωπολιτική οπτική του φύρερ και η αντίληψη την οποίαν είχε για την σπουδαιότητα του ευρασιατικού χώρου, όδευε παράλληλα με την εκπονημένη γεωστρατηγική αντιμετώπισης της μόνης ισχυρής (και ως τέτοιας αναγνωρισμένης από το Γ΄ Ράιχ) ναυτικής δύναμης, της Μεγάλης Βρετανίας. Η Γερμανία κατείχε πλέον τις γαλλικές ακτές, από τις οποίες εξαπέλυε τα υποβρύχια και τα πλοία επιφανείας της κατά των συμμαχικών νηοπομπών. Από τις ακτές της Νορβηγίας μέχρι τα Πυρηναία, το Γ΄ Ράιχ έλεγχε με αεροσκάφη και πλοία τις θαλάσσιες γραμμές. Μόνο τα βρετανικά νησιά στέκονταν εμπόδιο, το οποίο θα εξαφανιζόταν αμέσως μετά από την κατάρρευση της σοβιετικής άμυνας…

Το Βερολίνο θεωρούσε εσφαλμένα ότι μπορεί η Ουάσιγκτον να μάτωσε στα πεδία των μαχών του Α΄ΠΠ, αλλά αυτό συνέβη μια φορά και δεν θα επαναλαμβανόταν. Οι ΗΠΑ – σύμφωνα με τους εθνικοσοσιαλιστές – είχαν επιστρέψει στην πολιτική του απομονωτισμού και ειδικότερα λόγω της οικονομικής κρίσης, δεν θα είχαν δυνατότητα εμπλοκής σε στρατιωτικές επιχειρήσεις. Μεγάλο τμήμα της κοινής γνώμης τασσόταν κατά του πολέμου. Όμως μετά από την επιτυχημένη ιαπωνική αεροναυτική επίθεση στη Χαβάη, οι Αμερικανοί – πίστευαν οι ίδιοι αναλυτές – θα έδιναν προτεραιότητα στον Ειρηνικό, εγκλωβίζοντας όλες τους τις παραγωγικές δυνάμεις στην αναχαίτιση της ασιατικής τίγρης, ενώ την ίδια στιγμή τα γερμανικά υποβρύχια θα εξολόθρευαν τις νηοπομπές που ενίσχυαν την παραπαίουσα βρετανική και σοβιετική αντίσταση.

Επρόκειτο για μια μυωπική πολιτική, την οποία οι Γερμανοί θα πλήρωναν πολύ ακριβά. Ο Χίτλερ δεν είχε μελετήσει Θουκυδίδη και δεν είχε αντιληφθεί την αποφασιστική σπουδαιότητα της θαλάσσιας και της ναυτικής ισχύος στην τελική έκβαση των πολεμικών συγκρούσεων. Δύο φορές η Γερμανία ηττήθηκε από τη συνδυασμένη δράση των ναυτικών δυνάμεων. Σήμερα η ιστορία επαναλαμβάνεται…

PERIALOS