Τα ματωμένα μονοπάτια της Mossad

ΔΕΥΤΈΡΑ, 8 ΜΑΡΤΊΟΥ 2010

Τα ματωμένα μονοπάτια της Mossad

Μέιρ Νταγκάν

Του Γιώργου Βλαβιανού

Ηταν στις αρχές του Ιανουαρίου όταν δύο μαύρες λιμουζίνες πέρασαν την πύλη κτιρίου που δεσπόζει του λόφου στις βόρειες συνοικίες του Τελ Αβίβ το αρχηγείο της Μοσάντ, των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών, που είναι γνωστό με το όνομα «Μιντράσα».

Στο ένα αυτοκίνητο ήταν ο πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου, στο άλλο η ασφάλεια του. Τον περίμενε ο 64χρονος αρχηγός της Μοσάντ, Μέιρ Νταγκάν. Ο Νταγκάν που περπατάει με τη βοήθεια μπαστουνιού, καθώς είχε τραυματισθεί νεαρός εν δράσει, οδήγησε τον πρωθυπουργό σε ένα δωμάτιο συσκέψεων. Ο Νετανιάχου ενημερώθηκε ότι η Μοσάντ είχε πληροφορίες ότι ο Μαχμούντ αλ Μαμπχουχ, σημαίνον στέλεχος της Χαμάς που ζούσε στη Δαμασκό, σχεδίαζε ταξίδι στο Ντουμπάι και θεωρήθηκε ότι ήταν μία πρώτης τάξεως ευκαιρία να δολοφονηθεί. Λίγες μέρες αργότερα, στις 19 Ιανουαρίου, η πτήση ΕΚ912 της Emirates απογειωνόταν από την πρωτεύουσα της Συρίας στις 10.05 το πρωί.

Στο αεροπλάνο ήταν ο Μαχμούντ αλ Μαμπχουχ, γνωστός επίσης και με το όνομα Αμπού αλ Αμπντ. Σύμφωνα με τους Ισραηλινούς, από το Ντουμπάι επρόκειτο να ταξιδέψει στο ιρανικό λιμάνι Μπαντάρ Αμπάς για να συμφωνήσει την αποστολή όπλων στη Γάζα. Σχεδόν 12 ώρες αργότερα θα βρισκόταν νεκρός στο δωμάτιο του σε ξενοδοχείο στο Ντουμπάι.

Η Μοσάντ δεν λέει τίποτα για την επιχείρηση, παρά το γεγονός ότι έγιναν γνωστά στοιχεία των ανθρώπων που πήραν μέρος στην εκτέλεση και διαπιστώθηκε ότι είχαν στην κατοχή τους πλαστά ευρωπαϊκά διαβατήρια. Ούτε διαψεύδει ούτε επιβεβαιώνει η ισραηλινή κυβέρνηση. Απλά δεν υπάρχει καμία νύξη γύρω από το συμβάν.

Ορόσημα

Σίγουρα μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της υπηρεσίας είναι η σύλληψη του Άντολφ Άιχμαν, ενός εκ των αρχιτεκτόνων του Ολοκαυτώματος. Ο Άιχμαν συνελήφθη στην Αργεντινή το 1960, μεταφέρθηκε στο Ισραήλ, δικάσθηκε και εκτελέστηκε το 1962. Η εκτέλεση του παραμένει η μοναδική φορά που το κράτος του Ισραήλ έκανε χρήση της θανατικής ποινής. Ο Ράφι Εϊ-τάν, επικεφαλής της ομάδας της Μοσάντ που πήγε στην Αργεντινή, δήλωσε προσφάτως ότι θα μπορούσαν άνετα να έχουν σκοτώσει τον Άιχμαν επί τόπου, όμως η ουσία ήταν να συλληφθεί και να οδηγηθεί σε δίκη. Εκεί έγκειτο η δυσκολία.

Το 1972, στο Μόναχο, κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, Παλαιστίνιοι τρομοκράτες μέλη της οργάνωσης Μαύρος Σεπτέμβρης συνέλαβαν και σκότωσαν δύο Ισραηλινούς αθλητές και πήραν άλλους εννέα ομήρους ζητώντας την απελευθέρωση 200 συμπατριωτών τους που κρατούνταν σε ισραηλινές φυλακές. Το Ισραήλ δεν υπέκυψε στον εκβιασμό και οι εννέα σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια ανεπιτυχούς προσπάθειας απελευθέρωσης τους από τον γερμανικό στρατό.

Η όλη επιχείρηση έμεινε στην ιστορία ως η Σφαγή του Μονάχου και η πρωθυπουργός του Ισραήλ, τότε, Γκόλντα Μέιρ πιστεύεται ότι έδωσε το «πράσινο φως» στη Μοσάντ να βρει τους εκτελεστές. Έναν χρόνο αργότερα, τρεις Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν στη Βηρυτό, ανάμεσα τους και ο Μοχάμεντ Γιουσουφ αλ Ναζάρ, ηγέτης του Μαύρου Σεπτέμβρη. Τα επόμενα χρόνια, αρκετοί άλλοι Παλαιστίνιοι που πιστεύεται ότι πήραν μέρος στην επιχείρηση του Μονάχου δολοφονήθηκαν. Όμως οι άνδρες της Μοσάντ έκαναν κι εδώ λάθος, καθώς στο Λίλεχαμερ της Νορβηγίας σκότωσαν λάθος άνθρωπο, έναν Μαροκινό που δεν είχε καμία σχέση με το Μόναχο. Πέντε πράκτορες συνελήφθησαν, φυλακίσθηκαν και απελευθερώθηκαν δύο χρόνια αργότερα, έπειτα από παρέμβαση του Ισραήλ.

Η υπόθεση όμως που πράγματι στιγμάτισε τη Μοσάντ μετά τον Ψυχρό Πόλεμο είναι η απόπειρα να δηλητηριαστεί ο Χαλέντ Μεσάαλ, ηγέτης της Χαμάς, στην Ιορδανία το 1997. Οι πράκτορες της Μοσάντ συνελήφθησαν και ο βασιλιάς της Ιορδανίας Χουσεΐν πίεσε τον Βενιαμίν Νετανιάχου, που έτυχε να είναι και τότε πρωθυπουργός, πρώτον να στείλει το αντίδοτο ώστε να γλιτώσει ο Μεσάαλ και επίσης να αφήσει ελεύθερο τον θρησκευτικό ηγέτη της Χαμάς, σείχη Αχμέντ Γιασίν.

Ο ανάπηρος σείχης δολοφονήθηκε το 2004, όταν το αυτοκίνητο του χτυπήθηκε από πύραυλο που εκτοξεύθηκε από ισραηλινό ελικόπτερο. Ο Ντάνι Γιατόμ ήταν τότε ο επικεφαλής της Μοσάντ και είχε διατάξει την επιχείρηση εναντίον του Χαλέντ Μεσάαλ. Μετά την αποτυχημένη αυτή επιχείρηση, η Μοσάντ πέρασε μια περίοδο «περισυλλογής» και μερικής αδράνειας, με αρχηγό τον γεννημένο στο Λονδίνο Εφραίμ Αλεβί, ανιψιό του συγγραφέα και φιλόσοφου Αϊζάια Μπερλίν.

Νέα εποχή

Την απόφαση για την απομάκρυνση του πήρε ο Αριέλ Σάρον, ο οποίος τοποθέτησε στη διεύθυνση της «εταιρείας» τον Μέιρ Νταγκάν. Ο νέος αρχηγός σύντομα αποκατέστησε τη φήμη της Μοσάντ ως «δραστικής» οργάνωσης.


Ο τόνος που έδωσε στον τρόπο διεύθυνσης της οργάνωσης φαίνεται από τη φωτογραφία που έχει κρεμασμένη στον τοίχο του σεμνού γραφείου του. Απεικονίζει έναν γέρο εβραίο να κάθεται στην άκρη χαρακώματος. Ένας αξιωματικός των SS έχει σηκωμένο το τουφέκι του προς τον γέρο άνδρα... Ο γέρος αυτός ήταν ο παππούς του Νταγκάν και η φωτογραφία καταδεικνύει τη φιλοσοφία του, τη μόνιμη εβραϊκή αυτοάμυνα για την επιβίωση.

A member of Einsatzgruppe D prepares to shoot a Ukrainian Jew,who is forced to kneel before a mass grave full of other victims.

Ένα από τα χτυπήματα που ενορχήστρωσε ήταν η δολοφονία στη Δαμασκό πριν από δύο χρόνια του Ιμάντ Μουγκνίε, ιδρυτή της Χεζμπολάχ και ενός εκ των πλέον καταζητούμενων τρομοκρατών. Θεωρείται ότι ήταν πίσω από την επίθεση στην αμερικανική πρεσβεία στη Βηρυτό το 1982. Ο Μουγκνίε αποκεφαλίστηκε όταν εξερράγη το αυτοκίνητο του έξω από κτίριο των μυστικών υπηρεσιών της Συρίας. Έξι μήνες αργότερα η Μοσάντ, σε συνεργασία με τις Ειδικές Δυνάμεις του στρατού, χτύπησε ξανά στη Συρία.

Ο στρατηγός Μοχάμεντ Σουλεϊμάν, ο σύνδεσμος της Δαμασκού με το πυρηνικό πρόγραμμα της Βόρειας Κορέας, καθόταν στον κήπο της βίλας του στις ακτές της Μεσογείου. Στη θάλασσα ένα γιοτ αναχωρούσε αθόρυβα. Αίγα δευτερόλεπτα αργότερα, ο Σουλεϊμάν έπεφτε νεκρός με μία σφαίρα στον κρόταφο...

Κόσμος του Επενδυτή 6/3/10