Ψυχολογικός πόλεμος κατά του Ιράν: προς στρατιωτική σύγκρουση;

ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ, 18 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ 2011

Ψυχολογικός πόλεμος κατά του Ιράν: προς στρατιωτική σύγκρουση;

του Vladimir Evseïev, για το πρακτορείο ειδήσεων RIA Novosti (Ρωσία)

Τους τελευταίους μήνες, ξεκίνησε ένας ψυχολογικός πόλεμος μεγάλης κλίμακας κατά του Ιράν. Οι σοβαρές δυτικές εφημερίδες δημοσιεύουν, η καθεμία με τη σειρά της, τρομακτικές ειδήσεις είτε για τα στρατιωτικά σχέδια του Ιράν, είτε για τα επιτεύγματά του στην ανάπτυξη των πυρηνικών όπλων, είτε για τα τρομοκρατικά σχέδιά του. Σε ποιο βαθμό δικαιολογείται αυτή η στρατηγική του ψυχολογικού εκφοβισμού κατά του Ιράν, και μήπως αυξάνει την πιθανότητα ενός άλλου νέου πολέμου στη Μέση Ανατολή;

Απειλούνται οι Ηνωμένες Πολιτείες;

Στα μέσα Μαΐου, η γερμανική εφημερίδα Die Welt ανέφερε την εγκατάσταση μιας βάσης στη Βενεζουέλα, κοντά στην πόλη της Santa Ana de Coro, με ιρανικούς πυραύλους μέσου βεληνεκούς. Το άρθρο ανέφερε ότι οι ιρανικοί πύραυλοι θα
μπορούσαν να φέρουν πυρηνική κεφαλή και να φτάσουν εύκολα σε οποιοδήποτε στόχο στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Στην πραγματικότητα, πρόκειται για παραπληροφόρηση, καθώς σχεδόν 2.000 χιλιόμετρα χωρίζουν την βόρεια Βενεζουέλα από την πόλη του Μαϊάμι. Αυτή η απόσταση είναι ανυπέρβλητη για τους πυραύλους μέσου βεληνεκούς Shahab-3 του Ιράν, και περισσότερο ακόμη με μια πυρηνική κεφαλή κατασκευασμένη με ουράνιο.

Ακόμη και αν υποθέσουμε ότι το Ιράν κατάφερε να κατασκευάσει μια πυρηνική κεφαλή (το πρόγραμμα του εμπλουτισμού του ουρανίου αναπτύσσεται με επιτυχία, η διάρκεια κατασκευής μιας πυρηνικής κεφαλής είναι δύο χρόνια) και μετέφερε στην Βενεζουέλα πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς Shahab-3, μια πυρηνική πυραυλική επίθεση κατά του κοντύτερου κράτους των Ηνωμένων Πολιτειών παραμένει αδύνατη. 
Στα τέλη Οκτωβρίου, η αμερικανική εφημερίδα The Washington Times ενημέρωσε τη διεθνή κοινότητα ότι στις αρχές της δεκαετίας του 1990 κλάπηκαν δύο πυρηνικές κεφαλές και τα συστήματα προώθησης τους (πυραύλους μέσου βεληνεκούς) στο Καζακστάν και ότι μεταφέρθηκαν μυστικά στο Ιράν. Κατά την ίδια περίοδο έφτασαν στο Ιράν τέσσερα τακτικά πυρηνικά όπλα των 152 mm από την Ουκρανία.

Πυρηνική ενέργεια ή πυρηνικά όπλα

Στη συνέχεια το άρθρο ανέφερε ότι το Ιράν διαθέτει σήμερα δύο πυρηνικές κεφαλές έτοιμες για χρήση, καθώς και περισσότερους από χίλιους βαλλιστικούς πυραύλους που στοχεύουν τις στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη. Αυτές οι πληροφορίες δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Δεν υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία για την κλοπή των σοβιετικών πυρηνικών όπλων στη δεκαετία του 1990. Μόνο διηπειρωτικοί βαλλιστικοί πύραυλοι είχαν αναπτυχτεί στο Καζακστάν. Οι πύραυλοι μέσου βεληνεκούς που διαθέτει το Ιράν δεδομένου της τοποθεσίας τους, δεν φθάνουν ούτε το ισραηλινό έδαφος.

Αλλά ακόμη και στην περίπτωση της υποθετικής κλοπής των πυρηνικών βομβών, είναι τεχνικά αδύνατο να χρησιμοποιηθούν χωρίς την κατάλληλη συντήρηση που περιλαμβάνει την υποχρεωτική αντικατάσταση ορισμένων στοιχείων, ακόμα και για διάρκεια δέκα χρόνων. 

Στις 11 Οκτωβρίου, στο πλαίσιο της ίδιας στρατηγικής του ψυχολογικού πολέμου, το αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης κατηγόρησε δύο Ιρανούς υπηκόους που φέρονται να συνδέονται με το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης ότι σχεδίαζαν τη δολοφονία του πρέσβη της Σαουδικής Αραβίας στην Ουάσιγκτον και επιθέσεις στις πρεσβείες της Σαουδικής Αραβίας και του Ισραήλ. Αργότερα, η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον και ο Μπαράκ Ομπάμα διατύπωσαν επίσης κατηγορίες έναντι της Τεχεράνης.

Θα μπορούσε κανείς επίσης να ερμηνεύσει την έκθεση του Γενικού Διευθυντή του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν που δημοσιεύθηκε το Νοέμβριο του 2011 σαν επιπλέον στοιχείο της ψυχολογικής πίεσης. Στο παράρτημα της έκθεσης περιέχονται εμπιστευτικές πληροφορίες για την εφαρμοσμένη στρατιωτική έρευνα  που διεξάγεται από το Ιράν στον πυρηνικό τομέα.

Οι δραστηριότητες του Ιράν στον τομέα αυτό είναι επαρκώς διερευνημένες μέχρι το 2003 (έναρξη της κρίσης για το πυρηνικό του πρόγραμμα). Το 2002-2003, οι Ιρανοί ειδικοί έθεσαν σε εφαρμογή το σχέδιο 111 το οποίο ήταν να εκσυγχρονιστεί η κεφαλή του Shahab-3 πυραύλων για να επιτραπεί η τοποθέτηση μιας σφαιρικής κεφαλής. Οι πληροφορίες αυτές δεν είναι χτεσινές. Ωστόσο, η διανομή τους στα μέσα μαζικής ενημέρωσης προκάλεσε υπερβολική ένταση και ανέστειλε τις διαπραγματεύσεις σχετικά με τη διευθέτηση του υπάρχοντος προβλήματος.

Η αλήθεια για τα μετέπειτα γεγονότα που αναφέρονται στην παρούσα έκθεση εγείρει σοβαρές αμφιβολίες, ιδίως επειδή αυτά τα στοιχεία προέρχονται από περιορισμένο αριθμό πηγών και διότι η δραστηριότητα των Ιρανών δεν έχει σαφή στρατιωτική κατεύθυνση (η έκθεση εξέτασε κυρίως τις τεχνολογίες διπλής χρήσης).

Τα αδήλωτα πυρηνικά υλικά που ανακαλύφθηκαν δεν κατατάσσονται στη κατηγορία των όπλων, και η ποσότητα τους, κατά την ορολογία του ΔΟΑΕ, δεν μπορεί να θεωρηθεί «σημαντική» (το όριο είναι 25 χλγρ. για το ουράνιο εμπλουτισμένο κατά 20%). Για το λόγο αυτό, σύμφωνα με την πλειονότητα των ρώσων εμπειρογνωμόνων, δεν υπάρχει κανένας επιτακτικός λόγος να υιοθετηθούν νέες κυρώσεις κατά της Τεχεράνης από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Είναι έτοιμο το Ισραήλ;

Στις αρχές Νοεμβρίου, η ισραηλινή κυβέρνηση στο πρόσωπο του Προέδρου Σιμόν Πέρες, για πρώτη φορά ανακοίνωσε την πρόθεσή του να επιτεθεί στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις. Παράλληλα, το Ισραήλ διεξήγαγε ασκήσεις μεγάλης κλίμακας για την πολιτική άμυνα, και ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου όπως και ο υπουργός Άμυνας Εχούντ Μπαράκ, βάσει ορισμένων πληροφοριών, άρχισαν διαβουλεύσεις με τους κυβερνητικούς συναδέλφους τους για στρατιωτική λύση του ιρανικού πυρηνικού ζητήματος.

Μπορεί να θεωρηθεί ως συνέχεια του ψυχολογικού πολέμου έναντι του Ιράν; 

Με  πρώτη ματιά, πρόκειται για αυτό, επειδή σήμερα το Ιράν δεν αποτελεί απειλή για το Ισραήλ, ούτε στρατιωτική ούτε πυρηνική.

Οι αμυντικές δυνάμεις του Ισραήλ (IDF η Τσαχάλ) δεν έχουν ακόμα τη απαιτούμενη δυνατότητα για να καταστρέψουν με σιγουριά τις δεκαπέντε κύριες ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις. 

Η δημιουργία μιας δομής με τέσσερα επίπεδα του ισραηλινού συστήματος πυραυλικής άμυνας (ΑΒΜ) δεν έχει τελειώσει. Οι αντι-πύραυλοι του ανώτερου κλιμάκιου (εξω-ατμοσφαιρικού), η παρουσία του οποίου δίνει μια δεύτερη ευκαιρία να αναχαιτιστεί ένας βαλλιστικός πύραυλος (το φορτίο του) θα τεθούν σε λειτουργία από το 2013. Το τρίτο επίπεδο ΑΒΜ, το «Κάλα Δαβίδ» (η σφεντόνα του Δαβίδ), είναι στο στάδιο ανάπτυξης.

Όλα αυτά μειώνουν σημαντικά την αποτελεσματικότητα της εθνικής αντιπυραυλικής άμυνας, ακόμη και με την ενδεχόμενη ενίσχυσή της μέσω των επίγειων συστημάτων (THAAD) των ΗΠΑ και του ναυτικού (σύστημα μάχης Aegis).

Ποια είναι η πιθανή εξέλιξη της κατάστασης

Υπάρχουν δύο πιθανά σενάρια για την εξέλιξη της κατάστασης όσον αφορά το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Το πρώτο αφορά την άρνηση της Ρωσίας και της Κίνας να εγκρίνουν νέες κυρώσεις κατά του Ιράν από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Υπό αυτές τις συνθήκες οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους θα αυξήσουν την πίεση προς την Τεχεράνη για την ενίσχυση των υφιστάμενων μονομερών κυρώσεων. Το Ιράν θα συνεχίσει τη συνεργασία του με τον ΔΟΑΕ, αλλά ανάλογα με την πολιτικοποίηση της δραστηριότητας του οργανισμού, αυτή η συνεργασία θα μειωθεί.

Μια τέτοια εξέλιξη φαίνεται η πιο πιθανή. Αυτό το σενάριο δεν θα έχει καταστροφικές συνέπειες, αλλά θα επιτρέψει στο Ιράν να προσεγγίσει όλο και περισσότερο την κόκκινη γραμμή πέραν της οποίας το ζήτημα της δημιουργίας των πυρηνικών όπλων θα είναι αποκλειστικά πολιτικό. 

Το δεύτερο σενάριο υποθέτει την ισραηλινή επίθεση έναντι ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων. Και θα επιστρέψουμε για τους λόγους μιας τέτοιας επίθεσης. Μια τέτοια απόφαση δεν εξαρτάται τόσο από την πραγματικότητα της πυρηνικής απειλής από το Ιράν, όσο από την εσω-πολιτική κατάσταση στο Ισραήλ και την τρέχουσα κατάσταση στη γειτονική περιοχή που είναι πολυσύνθετη και εκρηκτική.

Δεδομένου του τρόπου με τον οποίον το Ισραήλ παίρνει σημαντικές αποφάσεις, ακόμα και οι πιστοί αμερικανοί σύμμαχοι, οι οποίοι, όπως και ολόκληρη η διεθνής κοινότητα, θα τεθούν ενώπιων ενός τετελεσμένου γεγονότος, δεν θα μπορέσουν να συγκρατήσουν το εβραϊκό κράτος. Στη συνέχεια, τα πάντα θα εξαρτηθούν από τη θέση της Ουάσιγκτον.

Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα υποστηρίζουν το Ισραήλ κατά την επίθεση έναντι του Ιράν, η Μέση Ανατολή θα βυθιστεί σε ένα περιφερειακό πόλεμο με απρόβλεπτες συνέπειες. Αλλά αν η Ουάσιγκτον, μετά την ισραηλινή επίθεση δεν αναλαμβάνει στρατιωτική δράση, το Ιράν θα μπορούσε πολύ γρήγορα να κατασκευάσει ένα πυρηνικό όπλο, το οποίο θα ωθούσε τη Σαουδική Αραβία και ίσως την Τουρκία να το προμηθευτούν επίσης.

Είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθεί πότε το Ισραήλ θα επιτεθεί στις ιρανικές εγκαταστάσεις, αλλά η εφαρμογή τέτοιου σεναρίου φαίνεται όλο και πιο πιθανή. Με τον τρόπο αυτό, η στρατηγική του ψυχολογικού εκφοβισμού κατά του Ιράν γίνεται ολοένα και πιο επικίνδυνη. Κανείς δεν επιθυμεί έναν νέο πόλεμο στην περιοχή, αλλά η πιθανότητα αυξάνει σταδιακά. 

Είναι ακόμα δυνατό να σταματήσει αυτή η διαδικασία, αλλά και οι δύο, το Ισραήλ και το Ιράν πρέπει να συνειδητοποιήσουν αυτή την ανάγκη.