Το στρατηγικό διακύβευμα του Ελληνισμού

ΔΕΥΤΈΡΑ, 7 ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ 2011

Το στρατηγικό διακύβευμα του Ελληνισμού

Το «ισλαμοκεμαλικό Δόγμα Ερντογάν-Νταβούτογλου» διαπνεόμενο από τη λογική του zero-sum game έχει εγκλωβίσει την Τουρκία σε ένα τέλμα με απρόβλεπτες συνέπειες για το μέλλον και την υπόστασή της. Η υιοθέτηση από πλευράς της μιας αλαζονικής και επιθετικής πολιτικής έναντι τον γειτόνων της διαμορφώνει ένα εκρηκτικό κλίμα στην περιοχή. Το γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει η γείτονα χώρα προμηνύει μόνο δεινά και καταστροφή για εκείνη και την ευρύτερη περιοχή της εγγύς Ανατολής. Συνεπώς, ποιο το μέλλον στις τουρκο-ισραηλινές σχέσεις και του τριγώνου Ελλάδος-Κύπρου-Ισραήλ;

Ιστορικά, οι ρίζες της τουρκο-ισραηλινής φιλίας και συνεργασίας είναι βαθιές και αταλάντευτες εδώ και πάνω από μισή χιλιετηρίδα! Από την εποχή της νεοσυσταθείσας τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι Οθωμανοί Σουλτάνοι Βαγιαζίτ ο Β’ και Σελίμ Γιαβούζ ο Α’ προσέφεραν καταφύγιο στην εβραϊκή κοινότητα των Σεφαραδιτών που στα τέλη του 14ου αιώνα εδιώχθησαν από την Ιβηρική χερσόνησο9 και εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη και τη Σμύρνη.

Είναι γνωστόν, επίσης, το γεγονός ότι η εβραϊκή κοινότητα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας όχι μόνο δεν αντιμετώπισε τη γενοκτόνο πολιτική των Νεοτούρκων (όπως τη βίωσαν με τραγικό τρόπο οι μη μουσουλμανικές κοινότητες της αυτοκρατορίας όπως αυτές των Ελλήνων της Ανατ. Θράκης, της Σμύρνης, της Καππαδοκίας, του Πόντου, των Αρμενίων και των Ασσυρίων και αργότερα της Κωνσταντινούπολης, Ίμβρου-Τενέδου) αλλά σημαίνοντα μέλη του κινήματος των Νεότουρκων, που ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη στις αρχές του '20 αι., ήταν σεφαραδίτικης καταγωγής ή και ντονμέδες10 (όπως π.χ. ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ). Συνεπώς δεν αποτελεί έκπληξη ότι η Τουρκία ήταν το πρώτο μουσουλμανικό κράτος (συνυπολογίζοντας όλους τους συμβολισμόυς μια τέτοιας πράξης στην περιοχή) που αναγνώρισε το κράτος του Ισραήλ στις 28 Μαρτίου του 1949, ένα μόλις χρόνο μετά τη διακήρυξη της ιδρύσεώς του και η Κνεσέτ έως τώρα αρνείται να αναγνωρίσει την Αρμένικη Γενοκτονία (ιστορικό παράδοξο όταν οι ίδιοι οι Εβραίοι βίωσαν το Ολοκαύτωμα της Ναζιστικής Γερμανίας).

Η διατάραξη των τουρκοϊσραηλινών σχέσεων
Η στενή σχέση της Τουρκίας με το πανίσχυρο εβραϊκό λόμπι στις ΗΠΑ κατά το παρελθόν, βοήθησε τα μέγιστα στην εξυπηρέτηση των τουρκικών θέσεων σε ζητήματα όπως της γενοκτονίας των Αρμενίων, το Κυπριακό, τα ελληνοτουρκικά και το Κουρδικό. Είναι περιττό να παραθέσουμε τις ποικίλες συμφωνίες που έχουν συνάψει κατά καιρούς τα δύο κράτη, οι όποιες ήταν ενδεικτικές του άριστου πολιτικού, οικονομικού, στρατιωτικού, πολιτιστικού και γεωστρατηγικού κλίματος μεταξύ τους και τον υποστηρικτικό ρόλο των ΗΠΑ στον στρατηγικό «εναγκαλισμό» των δύο κρατών. Δεν είναι υπερβολή να υποστηρίξουμε ότι η μία χώρα λειτουργούσε παραδοσιακά ως το «alter ego» της άλλης.

Ένας σύντομος παραλληλισμός της κεμαλιστικής και σιωνιστικής ιδεολογίας είναι διαφωτιστικός του ταυτόσημου πλέγματος κοινών αξιών και αρχών που διέπουν την κοσμοαντίληψη/θεωρία των δύο ιδεολογιών. Τι συνέβη όμως και εδώ και μια διετία οι σχέσεις των δύο κρατών έχουν δραματικά διασαλευθεί σε σημείο να υπάρχουν φωνές που μιλούν και για ένοπλη σύγκρουση; Ίσως να έχει διαφύγει της προσοχής πολλών ότι χρονικά η αφετηρία του εκτροχιασμού των σχέσεων συμπίπτει με την επίτευξη συμφωνίας Κυπρου-Ισραήλ για την οριοθέτηση της κοινής τους ΑΟΖ!

Η στροφή προς το Ισλάμ
H στροφή της σημερινής Τουρκίας προς το Ισλάμ και τον αραβικό κόσμο και η συνακόλουθη ρήξη της με τη Δύση (ΗΠΑ-Ε.Ε), είναι πασιφανές ότι περνάει μέσα από το Ισραήλ. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι η ρήξη μεταξύ Τουρκίας-Ισραήλ είναι τεχνητή με σκοπό να εξυπηρετήσουν αμφότερες οι πλευρές τα συμφέροντα τους στην «αναδυόμενη Νέα Μέση Ανατολή». Από τη μία, η Τουρκία, με σημαία το Παλαιστινιακό, επιχειρεί να αναδειχθεί ως ηγέτιδα δύναμη στον αραβικό-μουσουλμανικό κόσμο που εδώ και δεκαετίες αδυνατεί να αντιμετωπίσει το σιωνιστικό κράτος και έχει «συμφιλιωθεί» με την ισραηλινή επικυριαρχία στην περιοχή. Το Ισραήλ «αποδεχόμενο» σιωπηρά το νεο-οθωμανικό δόγμα επιτρέπει στην Τουρκία να υλοποιήσει το στρατηγικό της όραμα και να αποτελέσει τον μοναδικό πόλο έκφρασης - εκτόνωσης των μουσουλμάνων στην περιοχή με ό,τι συνεπάγεται αυτό.

Από την άλλη, το Ισραήλ αποδεχόμενο το «κίβδηλο» σήκωμα του γαντιού από την Τουρκία εξυπηρετεί ταυτόχρονα την αποξένωση του Ιράν (η Τουρκία πρόσφατα φιλοξένησε το Συμβούλιο των Σύριων αντικαθεστωτικών και είναι γνωστές οι σχέσεις Ιράν-Συρίας με τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου και τη Χαμάς στη Δυτική Όχθη) και τη λύση του παλαιστινιακού προβλήματος υπό την τουρκική «συμμαχική» ομπρέλα. Η παράταση της μη λύσης-αναγνώρισης ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους πλήττει μεσο/μακροπρόθεσμα τόσο τα συμφέροντα όσο και την ίδια την ύπαρξη του κράτους του Ισραήλ (υπολογίζοντας απλουστευτικά μόνο το πληθυσμιακό κριτήριο).

Ο άξονας Κύπρου - Ελλάδας - Ισραήλ
Ως απόρροια όμως του φαινομενικού «στραγγαλισμού» του Ισραήλ στην περιοχή μετά τη ρήξη των σχέσεων με τον παραδοσιακό συμμαχό του, την Τουρκία, ο άξονας Κύπρου-Ελλάδας και εν συνεχεία Βουλγαρίας-Ρουμανίας φαντάζει ως η ιδανική εναλλακτική τόσο με όρους πραγματιστικούς όσο και κατ’ επίφαση. Η κατάσταση, όμως, περιπλέκεται ακόμα περισσότερο μετά την ανακάλυψη σημαντικών ποσοτήτων φυσικού αερίου και πετρελαίου στη λεκάνη του Ηροδότου και της Λεβαντίνης, που αποτελεί κομμάτι των ΑΟΖ Ισραήλ-Κύπρου, και τη σύμπραξη των δύο μερών στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων που βρίσκονται στην περιοχή. Ο άξονας Ελλάδος-Κύπρου-Ισραήλ έχει πάρει μια ιδιαίτερη δυναμική το τελευταίο διάστημα με αποκορύφωμα τη σύμπραξη Κύπρου-Ισραήλ στην εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στην περιοχή και την υπογραφή ενεργειακών, αμυντικών και οικονομικών συμφωνιών αμοιβαίου ενδιαφέροντος για τις τρεις χώρες.

Mε τις τελευταίες εξελίξεις, τo παραδοσιακά ισχυρό μέτωπο μεταξύ Τουρκίας-Ισραήλ δείχνει να έχει διαρραγεί επικίνδυνα μετά τα γεγονότα του Στολίσκου για τη Γάζα και ζητούμενο αποτελεί εάν θα επανέλθουν οι σχέσεις στο πρότερο status. Σημειωτέον, ήδη, τα κοιτάσματα Λεβιάθαν, Ταμάρ και Νταλίτ καθιστούν το Ισραήλ ανεξάρτητο ενεργειακά και μελλοντικό εξαγωγέα υδρογονανθράκων στην ΕΕ. Η Κύπρος, ως κράτος μέλος της ΕΕ, και με τη συμπαράσταση ΗΠΑ και Ρωσίας (με την Gazprom να διεκδικεί την άδεια παραχώρησης ερευνών σε δύο οικόπεδα της Κυπριακής ΑΟΖ) ασκεί το αναφαίρετο δικαίωμά του ως ανεξάρτητο κράτος για αξιοποίηση του φυσικού του πλούτου και η μελλοντική(;) ανακήρυξη της κοινής ΑΟΖ Ελλάδος-Κύπρου ως «φυσικό» επακόλουθο προσλαμβάνει πλέον όχι μόνο ευρωπαϊκές (ως μόνη δυνατή και ασφαλή οδό μεταφοράς και εξαγωγής φυσικού αερίου και πετρελαίου στην ΕΕ) αλλά και περιφερειακές-παγκόσμιες προεκτάσεις (με τις ΗΠΑ να υποστηρίζουν ανερυθρίαστα οποιοδήποτε ενεργειακό project περιορίζει τον ρωσικό παράγοντα).

Στρατηγικό διαζύγιο
Το ενεργειακό «Ελ Ντοράντο» της Ανατολικής Μεσογείου δείχνει να ωθεί σε ένα προσωρινά απρόβλεπτο με μόνιμες ίσως διαστάσεις «διαζύγιο» τους δύο πρώην στενούς συμμάχους. Ομολογουμένως, οι ισορροπίες είναι τόσο λεπτές που δεν θα προκαλέσει εντύπωση εάν σε σύντομο χρονικό διάστημα με την κατάλληλη «φόρμουλα» οι μεταξύ τους σχέσεις εξομαλυνθούν, απομακρύνοντας βεβαίως την προοπτική να επανέλθουν στο πρότερο καθεστώς.

Ένα φυσικό φαινόμενο, ο πρόσφατος καταστρεπτικός σεισμός στην περιοχή Βαν του Τουρκικού Κουρδιστάν, φαίνεται να προσφέρει εκείνη την αφορμή που αγωνιωδώς αναζητούσαν οι υπέρμαχοι της τουρκο-ισραηλινής προσέγγισης (ξυπνώντας μνήμες από το πρόσφατο παρελθόν των ελληνο-τουρκικών σχέσεων με την «περιώνυμη» διπλωματία των σεισμών). Με δεδομένο το βαρύ κλίμα στις διμερείς σχέσεις, προς έκπληξη πολλών, η Τουρκία αποδέχτηκε την προσφορά ανθρωπιστικής βοήθειας από το Ισραήλ11 με ό,τι αυτό ίσως συνεπάγεται για το μετά.

Παρ’ όλα αυτά, πόσο λειτουργική πλέον θα είναι μια συμμαχία Ισραήλ-Τουρκίας όταν στο ενεργειακό κομμάτι υπάρχει ασυμφωνία κοινού προσανατολισμού και συμφερόντων; Παραπέμποντας στην ιστορία της περιοχής, η απάντηση είναι αμείλικτη και άκρως διαφωτιστική για τα μελλούμενα, καθώς ποτέ δεν επέτρεψε τη συνύπαρξη δύο ισχυρών πόλων την ίδια περίοδο δίχως σύγκρουση και επιβολή του ενός έναντι του άλλου.

Το γεωτρύπανο «Όμηρος» της αμερικανοεβραϊκής εταιρείας Noble και της συμπράττουσας στο κονσόρτσιουμ ισραηλινής Delek (κατά 30% όπως φημολογείται), έχει ήδη εγκατασταθεί στο «Οικόπεδο 12» (Αφροδίτη) της Κυπριακής ΑΟΖ και ξεκίνησε τις πρώτες δοκιμαστικές γεωτρήσεις12 που ενδέχεται να διαρκέσουν πάνω από τρεις μήνες.

Ραγδαίες εξελίξεις
Μια πιθανή επιβεβαίωση των εκτιμήσεων για σημαντικά κοιτάσματα στην Κυπριακή ΑΟΖ θα σηματοδοτήσει ραγδαίες εξελίξεις που θα:
- ακυρώνουν στην πράξη τον για πάνω από μισό αιώνα πυρήνα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής για την Κύπρο,
  - αναβαθμίζουν την Κύπρο σε γεωστρατηγικό και γεωοικονομικό ενεργειακό «παίκτη» στην περιοχή, αλλάζοντας τους όρους του «παιχνιδιού» διευθέτησης του κυπριακού προβλήματος κατοχής και εποικισμού,
- επαναφέρουν στο προσκήνιο την ανάγκη του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος και τη συσπείρωση του Ελληνισμού σε Ελλάδα και Κύπρο και,
  -βάζουν «ταφόπλακα» στα νεο-οθωμανικά σχέδια των Ερντογάν-Νταβούτογλου στην περιοχή, καθώς η Τουρκία «εγκλωβισμένη» από θαλάσσης, περιορίζεται σε μια μικρή έκταση ΑΟΖ που έως σήμερα δεν υπάρχουν ενδείξεις για πιθανά κοιτάσματα και το όραμα για ναυτική επικυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο γίνεται «όνειρο θερινής νυκτός».

Με τα νέα δεδομένα στην ενέργεια, τι έχει να αντιτάξει ο Ελληνισμός σαν όραμα στην περιοχή και σε ποιο βαθμό η οικονομική κρίση και η πολιτική «εξημέρωσης του θηρίου» που ακολουθούν έναντι της Τουρκίας οι φοβικές και παθητικές κυβερνήσεις Παπανδρέου-Χριστόφια θα επηρεάσουν τις εξελίξεις;
ΙΩΑΚΕΙΜ Δ. ΑΜΠΑΡΤΖΙΔΗΣ
ΜΑ Διεθνών και Ελληνοτουρκικών Σχέσεων Παν. Bilgi Κων/πολη
http://www.sigmalive.com/simerini/analiseis/other/435228