Το Κίνημα Γεωργίου Κονδύλη της 22ης Αυγούστου 1926 ήταν η καθοριστική ενέργεια που οδήγησε στην ανατροπή της δικτατορίας του Θεόδωρου Πάγκαλου. Ηγέτης του κινήματος ήταν ο επικεφαλής των «Δημοκρατικών Ταγμάτων» Γεώργιος Κονδύλης ο οποίος αιφνιδίασε τον δικτάτορα που παραθέριζε στις Σπέτσες. Αποτέλεσμα του κινήματος υπήρξε η επαναφορά του δημοκρατικού πολιτεύματος και η φυλάκιση του στρατηγού Παγκάλου επί διετία.
Το καλοκαίρι του 1925 η δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση του Ανδρέα Μιχαλακόπουλου ταλανιζόταν από προβλήματα και διαφωνίες που είχαν οδηγήσει τη χώρα σε πολιτική αστάθεια. Το γεγονός αυτό εκμεταλλεύθηκε ο στρατηγός Θεόδωρος Πάγκαλος, παλαιός πρόμαχος της Δημοκρατίας και την ανέτρεψε με στρατιωτικό κίνημα. Ακολούθως, διεκήρυξε την απόφασή του να εγκαθιδρύσει μονοκομματικό κράτος, επεξεργάσθηκε νέο Σύνταγμα το οποίο επέβαλε στη Βουλή, την οποία εν συνεχεία διέλυσε.
Οι διάφορες αλλοπρόσαλλες δηλώσεις και ενέργειές του (ενώ προκήρυξε εκλογές για τις 7 Μαρτίου, στις 4 Ιανουαρίου του 1926 κήρυξε, επίσημα, δικτατορία) όμως, όπως και οι απηνείς διώξεις αντιφρονούντων προκάλεσαν γενική δυσαρέσκεια με συνέπεια να εκδηλωθούν αντιδράσεις κατά του καθεστώτος του. Ο Γεώργιος Κονδύλης επιχείρησε να τον ανατρέψει στις αρχές Φεβρουαρίου του 1926, αλλά απέτυχε κατόπιν προδοσίας και εκτοπίσθηκε στη Σαντορίνη.
Μετά την παραίτηση του Παύλου Κουντουριώτη από την προεδρία της δημοκρατίας (19 Μαρτίου 1926) ο Πάγκαλος προχώρησε σε προκήρυξη προεδρικών εκλογών με μοναδικό υποψήφιο τον ίδιο. Ο Κονδύλης, έξυπνα, ανακοίνωσε τότε την υποστήριξή του στο πρόσωπο του δικτάτορα και πέτυχε έτσι την αποφυλάκισή του. Τελικά, με τη συνεργασία και άλλων υψηλόβαθμων αξιωματικών (Κατσώτας, Κοκκαλάς κ.α.) εξαπέλυσε το κίνημά του στις 22 Αυγούστου του 1926 με κατάληψη του Υπουργείου Στρατιωτικών και του Φρουραρχείου Αθηνών.
Μέσα σε λίγες ώρες το κίνημα επικράτησε πλήρως και ο Κονδύλης μετατράπηκε σε κύριο της κατάστασης. Μετά τον αρχικό αιφνιδιασμό του, ο Πάγκαλος προσπάθησε να αντιδράσει με κινητοποίηση πιστών του δυνάμεων του στρατού ξηράς, η διοίκηση των οποίων όμως είχε προσχωρήσει ήδη στους κινηματίες.
Τέσσερις μέρες μετά την έκρηξη του κινήματος, στις 26 Αυγούστου 1926, ο Κονδύλης σχημάτισε κυβέρνηση, ενώ στις 9 Σεπτεμβρίου του 1926 αντιμετώπισε με εξίσου επιτυχημένο τρόπο ένα πραξικόπημα που επιχείρησαν οι φιλικά προσκείμενοι στον Θεόδωρο Πάγκαλο αξιωματικοί Βασίλειος Ντερτιλής και Ναπολέων Ζέρβας, που προηγουμένως τον είχαν στηρίξει στην ανατροπή του δικτάτορα.
Όταν ο Πάγκαλος αντιλήφθηκε πως κάθε αντίσταση ήταν πλέον μάταια, επιχείρησε να διαφύγει επιβαίνοντας στο τορπιλοβόλο «Πέργαμος», όμως δυνάμεις των κινηματιών έπλευσαν πίσω του και πέτυχαν να τον συλλάβουν κοντά στα Κύθηρα. Αμέσως οδηγήθηκε στις φυλακές του Ιντζεντίν της Κρήτης, όπου και παρέμεινε έγκλειστος για τα επόμενα δυο χρόνια.
Η αυλαία του κινήματος του Γ. Κονδύλη έπεσε στις 7 Νοεμβρίου 1926, με τη διενέργεια ελεύθερων εκλογών, με το σύστημα της απλής αναλογικής.
Συμβολισμός του κινήματος
Το στρατιωτικό κίνημα της 22ης Αυγούστου του 1926 αποτέλεσε τον προτελευταίο κρίκο μιας σειράς επιτυχών κινημάτων τα οποία εκτελέσθηκαν στη χώρα μας κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα, που όμως δεν απέβλεπαν, ούτε κατέληξαν στην επιβολή μονίμου καθεστώτος. Ήταν μια στρατιωτική ενέργεια, που αποσκοπούσε όπως και οι προηγούμενες οι οποίες είχαν εκδηλωθεί στα 1909, 1916, 1922, στην επίτευξη ομαλής πολιτικής ζωής και όχι σε ανατροπή των υφιστάμενων πολιτικών και πολιτειακών δομών και δικτατορία.
Ακόμη και το κίνημα του Θεόδωρου Πάγκαλου, το οποίο στην πορεία του χαρακτηρίστηκε ως «οπερετικό» είχε ξεκινήσει με τον ίδιο σκοπό. Το συγκεκριμένο αυτό χαρακτήρα μάλιστα, δεν αποποιήθηκαν ούτε τα δυο (αποτυχημένα) στρατιωτικά κινήματα που ακολούθησαν στην Ελλάδα, τα έτη 1933 και 1935, από τους Ελευθέριο Βενιζέλο και Νικόλαο Πλαστήρα αντίστοιχα, αλλά και εκείνο της 10ης Οκτωβρίου 1935 έως ότου επιβληθεί μια πραγματική δικτατορία, από τον Ιωάννη Μεταξά, στις 4 Αυγούστου του 1936.
wikipedia
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου