Τι έγινε πριν 66 εκ. χρόνια, την ημέρα που εξαφανίσθηκαν οι δεινόσαυροι- Οι έρευνες και η σχέση τους με το σήμερα

Εξήντα έξι εκατ. χρόνια πριν, ένας αστεροειδής προσέκρουσε  στο ανατολικό Μεξικό και εξαφάνισε τους δεινόσαυρους. Τώρα οι επιστήμονες, χάρις στη νέα τεχνολογία, έχουν πολύ καλύτερη εικόνα του τι συνέβη εκείνη την πολύ-πολύ μακρινή ημέρα.

Φανταστείτε να ξημερώνει η τελευταία ημέρα της Μεσοζωικής εποχής, 66 εκατομ. χρόνια πριν. Ολα κυλούν ήρεμα κατά μήκος της ακτής, εκεί που τώρα είναι η χερσόνησος Γιουκατάν. Η ζεστή θάλασσα του κόλπου του Μεξικού, έσφυζε από ζωή.

Καθώς αυτός ο χαμένος κόσμος των δεινοσαύρων και των υπερμεγεθών εντόμων κράζουν και βουίζουν,  ένας αστεροειδής μεγέθoυς βουνού συγκρούεται με τη γη, με ταχύτητα 64.000 χιλιομέτρων την ώρα.

Για πολύ λίγες φευγαλέες στιγμές, μια πύρινη σφαίρα που δείχνει μεγαλύτερη και φωτεινότερη από τον ήλιο σκίζει τον ουρανό. Σχεδόν αμέσως μετά ο αστεροειδής διαλύεται στη γή, με μια έκρηξη που ισοδυναμεί με 100 τρισεκατομμύρια τόνους ΤΝΤ.

Ο αστεροειδής διεισδύει στο φλοιό της γης σε βάθος αρκετών μιλίων προκαλώντας κρατήρα μεγαλύτερο των 185 χλμ. εξαερώνοντας χιλιάδες κυβικά χλμ βράχων. Το περιστατικό αυτό, ενεργοποίησε μιά αλυσίδα παγκόσμιων καταστροφών εξαφανίζοντας το 80% της ζωής στη γη, συμπεριλαμβανομένων και των περισσοτέρων δεινοσαύρων.

Αυτή η αποκαλυπτική ιστορία έχει περιγραφεί σε αμέτρητα βιβλία και περιοδικά από το 1980 και μετά, οπότε υιοθετήθηκε η θεωρία του αστεροειδούς. Η ταυτοποίηση του κρατήρα Chicxulub στο κόλπο του Μεξικού κατά τη διάρκεια τη δεκαετίας του 1990, έδωσε στους επιστήμονες μια πολύ πιο σαφή ιδέα για το συνέβη.

Aλλα πώς ακριβώς εξαφανίσθηκε τόσο πολύ ζωή από τη γη, παραμένει ένα δελεαστικό μυστήριο.

Η έρευνα του National Geographic

Τον περασμένο μήνα, Βρετανοί επιστήμονες δουλεύοντας σε μιά πλατφόρμα άντλησης πετρελαίου στο κόλπο του Μεξικού, απέκτησαν τα πρώτα δείγματα από τον κορυφή του κρατήρα του  Chicxulub, αναφέρει σε αναλυτικό δημοσίευμά του το National Geographic.

Χρησιμοποιώντας έναν ειδικό υπολογιστή, που έφτιαξε μιά ομάδα γεωφυσικών από το πανεπιστήμιο Purdue και το Imperial College London, οι χρήστες μπορούν να δούν λεπτομέρειες μιάς πολύ ζωντανής αναπαράστασης του γεγονότος.

Για παράδειγμα αν ήσουν μέσα σε μιά ζώνη 1.000 χλμ, θα  σκοτωνόσουν αμέσως ή μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα από την έκρηξη.

“Πράγματι, εάν ήσουν πολύ κοντά για να τον δείς, θα ήσουν νεκρός, λέει ο Gareth Collins, λέκτορας  πλανητικών επιστημών στο Imperial.

Εννέα δευτερόλεπτα αργότερα , ένας παρατηρητής θα είχε ψηθεί από την έκρηξη της θερμικής ακτινοβολίας. Δένδρα, γρασίδι, θα είχαν πάρει φωτιά όλοι θα είχαν πάθει εγκαύματα τρίτου βαθμού.

Μετά τη φωτιά έρχεται η πλημμύρα.Ανάλογα με την τοπογραφία, η σύγκρουση θα πυροδοτούσε ένα τσουνάμι ύψους 305 μέτρων. Και το τελειωτικό χτύπημα, ήταν ένα σσεισμός 10.1 της κλίμακας Ρίχτερ, ο μεγαλύτερος που καταμετρήθηκε ποτέ.«Ένα σεισμικό συμβάν αυτού του μεγέθους θα αντιστοιχούσε με το να εκδηλωθούν ταυτόχρονα όλοι οι σεισμοί του κόσμου τα τελευταία 160 χρόνια» λέει ο Ρικ Άστερ, καθηγητής Σεισμολογίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Κολοράντο και πρώην πρόεδρος της Σεισμολογικής Εταιρείας Αμερικής.

Και 8 λεπτά μετά την πρόσκρουση συντρίμμια πέφτουν παντού, πνίγοντας το τοπίο κάτω από φλεγόμενες πέτρες και στάχτη. Κοντά στο σημείο πρόσκρουσης το έδαφος θα θαφτεί κάτω από χιλιάδες πέτρες.

Περίπου 45 λεπτά αργότερα, μια ριπή αέρα θα σχίσει τη περιοχή με ταχύτητα 965 χλμ. την ώρα σκορπίζοντας συντρίμμια και ισοπεδώνοντας οτιδήποτε ακόμη στεκόταν όρθιο.

Μαζί με τη ριπή φτάνει ο κρότος της πρόσκρουσης, ένα βιβλικό βουητό των 105 decibel, εκκωφαντικό σαν αεριωθούμενο που πετά σε χαμηλό ύψος.

Χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, ο ουρανός πρώτα μαυρίζει από τον κουρνιαχτό και μετά φωτίζεται από συντρίμμια που εκτινάχθηκαν στο Διάστημα και μετά ξανάπεσαν στην ατμόσφαιρα.

«Δεν θα έμοιαζαν με κανονικούς διάττοντες αστέρες ή μετέωρα» εκτιμά ο Γκάρεθ Κόλινς του Imperial College. «Τα μετέωρα κινούνται με μεγαλύτερες ταχύτητες και καίγονται σε υψηλότερες θερμοκρασίες. Τα συντρίμμια θα εισέρχονταν στην ατμόσφαιρα σε μικρότερο ύψος και με μικρότερη ταχύτητα, εκπέμποντας κυρίως υπέρυθρη ακτινοβολία. Δεν είμαι σίγουρος με τι θα έμοιαζαν. Θα είχαν κάτι σαν κοκκινωπή λάμψη φαντάζομαι».

Σίγουρα θα πέρασε καιρός μέχρι να καθαρίσει η ατμόσφαιρα από την σκόνη. «Τις πρώτες ώρες το σκοτάδι θα ήταν σχεδόν απόλυτο» συνεχίζει ο Κόλινς. Για εβδομάδες, μήνες ή και χρόνια, ο πλανήτης έμεινε βυθισμένος στο ημίφως.

Κι όμως, μια απόκοσμη λάμψη διακρίνεται στον ορίζοντα. Πυρακτωμένα συντρίμμια που έπεσαν στο έδαφος προκαλούν πρωτοφανείς πυρκαγιές που τυλίγουν τη Γη και αφήνουν πίσω τους ένα στρώμα στάχτης, το οποίο παραμένει στα ιζήματα μέχρι και σήμερα ως μάρτυρας του μεγέθους της καταστροφής.

Παρότι πολλοί θεωρούν ως βασική αιτία εξαφάνισης των δεινοσαύρων την σφοδρότητα της πρόσκρουσης του μετεωρίτη, οι ειδικοί εκτιμούν ότι υπήρχαν πολύ πιο μακροπρόθεσμες περιβαλλοντικές συνέπειες που επηρέασαν το αποτέλεσμα αυτό.

Ο σημαντικότερος ίσως παράγοντας στη μαζική εξαφάνιση ειδών ζωής ήταν πιθανότατα το παγκόσμιο σκοτάδι, το οποίο μείωσε τη φωτοσύνθεση των φυτών σε δραματικά χαμηλά επίπεδα, και στέρησε έτσι από τη βασική πηγή τροφής τους τα περισσότερα μεγαλόσωμα ζώα.

Ακόμη, οι μαζικές πυρκαγιές παρήγαγαν τεράστιες ποσότητες τοξινών οι οποίες κατέστρεψαν προσωρινά την προστατευτική ζώνη του όζοντος.

Το φαινόμενο εκτιμάται ότι επιδεινώθηκε από τα θειούχα πετρώματα του Τσιξουλούμπ. Από την πρόσκρουση, το θείο του υπεδάφους εκτινάχθηκε στην ατμόσφαιρα, αντέδρασε με υδρατμούς και σχημάτισε θειικό οξύ, το οποίο έπεσε στη Γη ως διαβρωτική βροχή από βιτριόλι.

Εκτός από θείο, όμως, τα ασβεστολιθικά πετρώματα του Τσιξουλούμπ πρέπει να απελευθέρωσαν κατά την πρόσκρουση γιγάντιες ποσότητες άνθρακα:  10.000  δισεκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα, εκατό δισεκατομμύρια τόνους μονοξειδίου και ακόμα 100 δισεκατομμύρια τόνους μεθανίου, εκτιμά ο Ντέιβιντ Κρινγκ, γεωλόγος του Lunar and Planetary Institute.

Όταν ο ουρανός καθάρισε, τα αέρια αυτά πιστεύεται ότι προκάλεσαν ένα ακραίο φαινόμενο θερμοκηπίου, ανεβάζοντας δραματικά τη θερμοκρασία για δεκαετίες ή αιώνες.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, τα αιτία της μαζικής εξαφάνισης ήταν το διπλό χτύπημα ενός πυρηνικού χειμώνα, τον οποίο ακολούθησε η ακραία υπερθέρμανση του πλανήτη. Το πρόγραμμα γεωτρήσεων ελπίζουν οι επιστήμονες να συνεισφέρει στην κατανόηση αυτών των φαινομένων.

Ωστόσο υπάρχουν και άλλες συμπληρωματικές θεωρίες για το τρόπο εξαφάνισης των δεινοσαύρων. Σε πρόσφατο δημοσίευμα του Discovery News, η έρευνα, που δημοσιοποιείται στο Proceedings of the National Academy of Sciences, είναι η πρώτη που χρησιμοποιεί φυλογενετικές πληροφορίες. Τα δεδομένα αυτά υποδεικνύουν ότι τα πράγματα πήγαιναν από το κακό στο χειρότερο για τους περισσότερους δεινοσαύρους που δεν εξελίχθηκαν σε πουλιά.

«Κάποιοι δεινόσαυροι σίγουρα σκοτώθηκαν στην πρόσκρουση, εκείνοι κοντά στο σημείο, για παράδειγμα, άλλοι ίσως να σκοτώθηκαν σε τσουνάμι που προκλήθηκε από την έκρηξη» δήλωσε στο Discovery News ο Μαναμπού Σακαμότο, της Σχολής Βιολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Ρέντινγκ, επικεφαλής της έρευνας.

«Η πλειονότητα των εναπομεινάντων δεινοσαύρων στον υπόλοιπο κόσμο πιθανώς να πέθαναν από έλλειψη τροφής, καθώς η βλάστηση πέθαινε και αυτή γύρω τους, εξαιτίας του νέφους στάχτης που κάλυψε τον ουρανό (πυρηνικός χειμώνας)».

Ακόμα, σημαντική απειλή για τους δεινοσαύρους αποτέλεσε, σύμφωνα με την έρευνα η εξέλιξη και αύξηση των θηλαστικών , τα οποία συνέβαλλαν στην «υποχώρηση» των μέχρι τότε κυρίαρχων ειδών, καθώς οι μακρινοί μας πρόγονοι, σε μεγάλο βαθμό μικρά πλάσματα που παρέπεμπαν σε τρωκτικά, ανταγωνίζονταν τους δεινοσαύρους στην αναζήτηση τροφής, έτρωγαν τα αυγά τους, μετέδιδαν ασθένειες κ.α.

Πέρα από τους δεινοσαύρους που εξελίχθηκαν σε πτηνά, όταν έπεσε ο μετεωρίτης υπήρχαν δύο μεγάλες ομάδες που ήταν ισχυρές: Οι φυτοφάγοι αδρόσαυροι και κεράτοπες, που είχαν αποκτήσει εξειδικευμένα σαγόνια, τα οποία τους επέτρεπαν την καλύτερη επεξεργασία της τροφής τους.

Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει το δημοσίευμα είναι ότι, όπως προκύπτει, κάθε είδος ζώου που περνά μια μακρά περίοδο «παρακμής» μπορεί να εξοντωθεί από ένα καταστροφικό γεγονός- κάτι το οποίο προκαλεί ανησυχία σχετικά με το τι επιπτώσεις θα είχε ένα τέτοιο συμβάν στη σημερινή εποχή.

πηγή