Πώς καταλήξαμε εδώ ;

(Charlie Hebdo – 30/03/2016)

Εδώ και μια εβδομάδα, εμπειρογνώμονες όλων των ειδών προσπαθούν να κατανοήσουν τις αιτίες για τις επιθέσεις στις Βρυξέλλες. Μια ανίκανη αστυνομία; Αχαλίνωτη πολυπολιτισμικότητα; Η ανεργία των νέων; Ασυγκράτητος ισλαμισμός; Οι αιτίες είναι πολλές, πέρα ​​από την καταμέτρηση, και ο καθένας θα επιλέξει φυσικά αυτό που ταιριάζει καλύτερα στις δικές του πεποιθήσεις. Οι οπαδοί του «Νόμος και Τάξη» θα καταγγείλουν την ανικανότητα της αστυνομίας. Οι ξενοφοβικοί θα κατηγορήσουν τη μετανάστευση. Οι κοινωνιολόγοι θα αναμασήσουν τα δεινά της αποικιοκρατίας. Οι σχεδιαστές των πόλεων θα επισημάνουν τα δεινά της γκετοποίησης. Διάλεξε.
Στην πραγματικότητα, οι επιθέσεις είναι απλώς το ορατό μέρος ενός πολύ μεγάλου πράγματι παγόβουνου. Πρόκειται για το τελευταίο στάδιο μιας διαδικασίας εκφοβισμού και φίμωσης που βρίσκεται καιρό εν κινήση και σε όσο το δυνατόν ευρύτερη κλίμακα. Επανερχόμαστε διαρκώς στα χαλάσματα του αεροδρομίου των Βρυξελλών και στα τρεμάμενα κεριά που βρίσκονται ανάμεσα σε μπουκέτα από λουλούδια στα πεζοδρόμια. Όλο αυτό το διάστημα, κανείς δεν παρατηρεί τι συμβαίνει στο Saint-German-en-Laye. Την περασμένη εβδομάδα, το Sciences-Po * καλωσόρισε τον Tariq Ramadan. Είναι δάσκαλος, επομένως δεν είναι κάτι ανάρμοστο. Ήρθε για να μιλήσει για το ειδικό αντικείμενό του, το Ισλάμ, που είναι επίσης η θρησκεία του. Μάλλον, κάτι σαν διάλεξη από έναν Καθηγητή Τυρόπιτας, ο οποίος φτιάχνει και ο ίδιος τυροπίτες.  Έτσι,  είναι και κριτής και διαγωνιζόμενος.

Όπως και να ‘χει, ο Ταρίκ Ράμανταν δεν έχει κάνει κάτι κακό. Ποτέ δεν θα κάνει κάτι κακό. Διδάσκει για το Ισλάμ, γράφει για το Ισλάμ, μεταδίδει το Ισλάμ. Προτάσσει τον εαυτό του  ως άνθρωπο του διαλόγου, ως κάποιον που είναι ανοιχτός σε μια συζήτηση. Μια συζήτηση σχετικά με την εκκοσμίκευση η οποία, σύμφωνα με τον ίδιο, θα πρέπει να προσαρμοστεί στη νέα θέση που λαμβάνει η θρησκεία στη Δυτική δημοκρατία.  Μια εκκοσμίκευση και μια δημοκρατία που πρέπει επίσης να αποδεχθούν αυτές τις παραδόσεις που εισάγονται από μειονοτικές κοινότητες. Τίποτα κακό σε αυτό. Ο Ταρίκ Ραμαντάν δεν πρόκειται ποτέ να αρπάξει ένα καλάσνικοφ με το οποίο θα πυροβολήσει τους δημοσιογράφους σε μια συντακτική συνέλευση. Ούτε ποτέ θα φτιάξει μια βόμβα που θα χρησιμοποιηθεί σε μια αίθουσα του αεροδρομίου. Άλλοι θα τα κάνουν αυτά. Δεν θα είναι αυτός ο ρόλος του. Η αποστολή του, υπό την κάλυψη του διαλόγου, είναι να αποτρέψει τους ανθρώπους από το να επικρίνουν τη θρησκεία του με οποιοδήποτε τρόπο. Οι φοιτητές των πολιτικών επιστημών που τον άκουγαν την περασμένη εβδομάδα, από τη στιγμή που θα γίνουν δημοσιογράφοι ή τοπικοί αξιωματούχοι, ούτε καν θα τολμήσουν να γράψουν ή να πουν τίποτα αρνητικό για το Ισλάμ. Το μικρό πλήγμα στην εκκοσμίκευση, που έγινε εκείνη την ημέρα,  θα αποδώσει καρπούς σε ένα φόβο κριτικής μήπως φανούν ως ισλαμοφοβικοί. Αυτό είναι το καθήκον του Ταρίκ Ραμαντάν.
Πάρτε για παράδειγμα αυτή τη γυναίκα που φορά μαντίλα. Είναι μια αξιοθαύμαστη γυναίκα. Είναι θαρραλέα και αξιοπρεπής, αφιερωμένη στην οικογένειά της και τα παιδιά της. Γιατί να την ενοχλήσεις;  Εκείνη δεν βλάπτει κανέναν. Ακόμα και οι γυναίκες που φορούν το πλήρους κάλυψης πέπλο, γενικά δεν χρησιμοποιούν   τα ρούχα τους για να κρύψουν βόμβες (όπως ορισμένοι άνθρωποι ισχυρίζονταν, όταν συζητιόταν ο νόμος για την απαγόρευση της μπούρκας). Ούτε αυτές θα κάνουν κάτι κακό. Γιατί λοιπόν να γκρινιάζεις για τη μαντίλα ή το πέπλο και να κουνάς το δάχτυλο της επίπληξης σε αυτές τις γυναίκες; Θα πρέπει να σκάσουμε, να κοιτάξουμε αλλού και να προσπεράσουμε ό,τι μας προσβάλλει και μας ενοχλεί στους δρόμους. Ο ρόλος αυτών των γυναικών, ακόμη και αν δεν το γνωρίζουν, δεν πάει πέρα ​​από αυτό.
Το ορατό μέρος ενός πολύ μεγάλου παγόβουνου.
Πάρτε [για παράδειγμα]τον τοπικό αρτοποιό, ο οποίος μόλις έχει αγοράσει τον κοντινό φούρνο και αντικατέστησε τον παλιό, πρόσφατα συνταξιούχος, κάνει ωραία κρουασάν. Είναι συμπαθής και έχει πάντα ένα  χαμόγελο για όλους τους πελάτες του. Έχει πλήρως ενσωματωθεί στην γειτονιά ήδη. Ούτε η μακριά γενειάδα του, ούτε η μικρή μελανιά στο μέτωπό του από την προσευχή (ενδεικτική της μεγάλης ευλάβειας του) ενοχλεί την πελατεία του. Είναι πολύ απασχολημένοι να τρώνε τα μεσημεριανά του σάντουιτς. Εκείνα που πουλάει είναι καταπληκτικά, αν και από τώρα και στο εξής δεν υπάρχει πια ζαμπόν ούτε μπέικον. Κάτι που δεν είναι βέβαια σοβαρό, διότι υπάρχουν πολλές άλλες επιλογές που προσφέρονται – τόνος, κοτόπουλο και όλες οι γαρνιτούρες. Έτσι, θα ήταν ανόητο να γκρινιάζουν ή να προκαλέσουν μια αναστάτωση σε αυτόν το πολύ αγαπημένο φούρνο. Θα το συνηθίσουμε αρκετά εύκολα. Όπως ο Ταρίκ Ραμαντάν μάς διδάσκει πρόθυμα, θα προσαρμοστούμε. Και ως εκ τούτου, ο ρόλος του αρτοποιού ολοκληρώνεται.
Πάρτε για παράδειγμα αυτόν το νεαρό  παραβάτη.  Ποτέ στη ζωή του δεν κοίταξε το Κοράνι,  ξέρει έλαχιστα για την ιστορία της θρησκείας, της αποικιοκρατίας, ούτε γνωρίζει πολλά σχετικά με την περήφανη χώρα των προγόνων του από το Μαγκρέμπ. Αυτό το παλικάρι και ένα ζευγάρι φίλων του, φωνάζουν ένα ταξί. Δεν είναι μορφωμένοι, όπως Ταρίκ Ραμαντάν, δεν προσεύχονται τόσο συχνά όσο ο τοπικός φούρναρης και δεν είναι τόσο τυπικοί όπως οι μητέρες με την μαντίλα στο δρόμο. Το ταξί κατευθύνεται προς το αεροδρόμιο των Βρυξελλών. Ακόμα και μέχρι αυτήν ακριβώς τη στιγμή, κανείς δεν έχει κάνει κάτι λάθος. Ούτε ο Ταρίκ Ραμαντάν, ούτε οι κυρίες με την μπούργκα, ούτε ο φούρναρης, ούτε ακόμη και αυτοί οι τεμπέληδες ταραχοποιοί νεαροί .
Και όμως, τίποτα από όσα πρόκειται να συμβούν στο αεροδρόμιο ή το μετρό των Βρυξελλών, δεν  μπορεί πραγματικά να συμβεί χωρίς τη συμβολή του καθενός. Επειδή η συχνότητα εμφάνισης όλων τους είναι διαμορφωμένη από κάποια έκδοση του ίδιου τρόμου ή φόβου. Ο φόβος της αντίφασης ή της αντίρρησης. Η αποστροφή να προκληθεί μια  διαμάχη. Ο φόβος τού να αντιμετωπιστείς ως ισλαμοφοβικός ή να σε αποκαλέσουν ρατσιστή.  Πραγματικά, ένα είδος τρόμου. Και αυτό που πρόκειται ακριβώς να συμβεί όταν τελειώσει η διαδρομή του ταξί, δεν είναι παρά το τελευταίο βήμα σε ένα ταξίδι διαρκούς αυξανόμενου άγχους. Δεν είναι εύκολο να πραγματοποιήσεις μια επιτυχή τρομοκρατική πράξη χωρίς προηγουμένως να έχει υπάρξει μια ατμόσφαιρα σιωπής και γενικής ανησυχίας.
Αυτοί οι νέοι τρομοκράτες δεν έχουν καμία ανάγκη να συσσωρεύσουν τα ταλέντα των άλλων, να είναι μορφωμένοι,αξιοπρεπείς και εργατικοί. Ο ρόλος τους είναι απλώς να δώσουν το τέλος σε μια φιλοσοφική γραμμή, που έχει ήδη αρχίσει. Μια γραμμή που μας λέει «Βουλώστε το, ζωντανοί και νεκροί. Σταματήστε τη συζήτηση, τον διάλογο, την αντίδραση ή την αμφισβήτηση».
Δεν πρόκειται για κάποια ιδιαίτερη στοχοποίηση του Ισλάμ .  Επειδή το Ισλάμ δεν έχει αντίπαλο. Δεν είναι ο Χριστιανισμός, ο Ινδουισμός, ούτε ο Ιουδαϊσμός που κινδυνεύουν από την επιβολή αυτής της σιωπής. Είναι ο αντίπαλος (και προστάτης) όλων αυτών. Είναι η ίδια η έννοια του κοσμικού. Είναι η εκκοσμίκευση η οποία εξαναγκάζεται σε υποχώρηση.
Το σημαντικότερο, κατά μια έννοια, είναι πως αυτό απαντά στο παλαιότερο ίσως,  και το πιο σημαντικό ερώτημα του κόσμου – «Πώς στο διάολο καταλήξαμε εδώ;». «Πώς στο διάολο κατέληξα να πρέπει να περιπλανιέμαι στους δρόμους όλη μέρα με ένα μεγάλο πέπλο στο κεφάλι μου;» «Πώς στο διάολο κατέληξα στο να χρειάζεται να λέω προσευχές πέντε φορές την ημέρα;» «Πώς στο διάολο κατέληξα στο πίσω μέρος ενός ταξί με τρία σακίδια γεμάτα  εκρηκτικά;»  Ίσως, δυστυχώς, οι μόνοι άνθρωποι που εξακολουθούν να ρωτούν τον εαυτό τους  αυτή την πιο σημαντική από όλες τις ερωτήσεις,  είναι τα άτυχα θύματα. «Πώς στο διάολο κατέληξα εδώ, έξι γιάρδες μακριά από αυτή τη μεγάλη βόμβα;»
Το πρώτο καθήκον του ενόχου είναι να κατηγορήσει τον αθώο. Είναι μια σχεδόν τέλεια αντιστροφή της ενοχής. Από το αρτοποιείο που απαγορεύει να φάτε ό, τι θέλετε, ως τη γυναίκα που σας απαγορεύει να εκφράσετε ότι σας ενοχλεί το πέπλο της, είμαστε βυθισμένοι σε μια ενοχή επειδή επιτρέπουμε στους εαυτούς μας τέτοιες σκέψεις. Και  αυτό  είναι το σημείο και η στιγμή  που  ο φόβος  ξεκινάει το υπόγειο υπονομευτικό του έργο.  Και ο τρόπος έχει επισημανθεί για όλα αυτά που θα ακολουθήσουν.
*Το Sciences Po είναι ένα γαλλικό δημόσιο ερευνητικό ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
(μετάφραση : Σύλβια Βαρνάβα, επιμέλεια: Άντζελα Ιωαννίδου)
(πηγές : http://www.telesurtv.net/english/news/Charlie-Hebdo-Blames-Presence-of-Muslims-for-Brussels-Attacks-20160403-0027.html
https://roarmag.org/2016/04/04/charlie-hebdo-teju-cole/)