Το The Intercept δημοσίευσε ένα άρθρο, του James Bamford, το οποίο βασίζεται σε έγγραφα μυστικών και δικαστών αρχών των ΗΠΑ και της Ελλάδας και στα οποία φαίνεται πως οι ΗΠΑ και το ελληνικό κράτος οργάνωσαν τις παρακολουθήσεις των τηλεπικοινωνιών με πρόσχημα την ασφάλεια των Ολυμπιακών Αγώνων το 2004. Όμως οι παρακολουθήσεις δεν σταμάτησαν εκεί και αργότερα έγινε γνωστό ότι είχαν μπει κοριοί μέχρι και στο τηλέφωνο του τότε πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή. Ένας υπάλληλος της Vodafon στην Ελλάδα, ο Κώστας Τσαλικίδης, βρήκε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά και «αυτοκτόνησε». Οι δημοσιογράφοι Άρης Πετρόπουλος και Ryan Gallagher έψαξαν και βρήκαν στοιχεία, τα οποία υπάρχουν στο άρθρο με τίτλο A death in Athens του Bamford και θα το βρείτε
εδώ.
Ο Άγγελος Πετρόπουλος εργάζεται στην Καθημερινή με έδρα την Αθήνα και συνέβαλε στο ρεπορτάζ από την Ελλάδα, και ο Ryan Gallagher, ανώτερος δημοσιογράφος στο The Intercept, συνέβαλε στην έρευνα και στο ρεπορτάζ των εκθέσεων από το Αρχείο Snowden.
Η μετάφραση του άρθρου έγινε από την συντακτική ομάδα του Kollect.
Ένας θάνατος στην Αθήνα.
Ευθύνεται μια ύπουλη επιχείρηση της NSA για τον θάνατο ενός Έλληνα υπαλλήλου τηλεπικοινωνίων;
Λίγο έξω από το κέντρο της Αθήνας βρίσκεται η παλαιά Αθηναϊκή γειτονιά του Κολωνού κοντά στο αρχαιολογικό πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνος όπου δίδασκε ο Πλάτων. Στο λαβύρινθο από στενά δρομάκια βρίσκονται μπαλκόνια γεμάτα λουλούδια και οι ντόπιοι περνάνε ώρες στις καφετέριες των πεζοδρομίων πίνοντας εσπρέσο και κατεβάζοντας σφηνάκια ούζο.
Ήταν μια γειτονιά που ο Κώστας Τσαλικίδης γνώριζε καλά. Ζούσε στην Οδό Ευκλείδου 18 σε ένα διαμέρισμα σχεδόν δίπλα στους γονείς του. Λεπτός και μελαχρινός, με δυνατό πηγούνι και πονηρό χαμόγελο, γεννήθηκε πριν 38 χρόνια στην Αθήνα σε μια μεσοαστική οικογένεια που ασχολούνταν με τον κατασκευαστικό κλάδο. Όντας ταλαντούχος από μικρός στα μαθηματικά και στη φυσική πήρε πτυχίο ηλεκτρολόγου μηχανικού από το Πολυτεχνείο, που θεωρείται το πανεπιστήμιο με το μεγαλύτερο κύρος στην Ελλάδα, όπου και ειδικεύτηκε στις τηλεπικοινωνίες και αργότερα πήρε μεταπτυχιακό στον κλάδο Computer Science στην Αγγλία. Κάνοντας καλή χρήση των δεξιοτήτων του, εργάστηκε για 11 χρόνια για την Vodafone-Panaphon (Vodafone Greece) και προήχθη το 2001 σε network-planning manager στα κεντρικά της εταιρείας στο Χαλάνδρι.
Στις 9 Μαρτίου 2005 ο αδερφός του Κώστα, Παναγιώτης, πέρασε από το διαμέρισμά του για να πιούν έναν καφέ πριν από ένα επαγγελματικό ραντεβού. Όμως μόλις μπήκε στο κτίριο βρήκε την μητέρα του Γεωργία ναι τρέχει στον διάδρομο φωνάζοντας για βοήθεια.
«Κόψε το σκοινί!» έλεγε. «Κόψε το σκοινί!»
Ο Παναγιώτης δεν είχε ιδέα τι του έλεγε μέχρι που μπήκε στο σπίτι του αδερφού του και είδε τον Κώστα να είναι κρεμασμένος από ένα σκοινί δεμένο σε ένα δοκάρι κοντά στο μπάνιο του και μια ξύλινη καρέκλα παραδίπλα. Μαζί με τη μητέρα του έκοψαν το σκοινί και ξάπλωσαν το σώμα του Κώστα στο κρεβάτι.
Την προηγούμενη του θανάτου του, το αφεντικό του στην Vodafone είχε διατάξει να απενεργοποιηθεί και να αφαιρεθεί από τα συστήματα ένας κώδικας που μόλις είχαν ανακαλύψει και που ήταν ένας πολύ δυνατός και σοφιστικέ ιός. Ο κοριός αυτός, που είχε τοποθετηθεί από αγνώστους, είχε ως στόχο πάνω από 100 επίσημα πρόσωπα, όπως τον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή και τη σύζυγό του Νατάσα, τον δήμαρχο Αθηναίων, μέλη του υπουργικού συμβουλίου, αλλά και δημοσιογράφους, καταγράφοντας με αυτόν τον τρόπο τα μεγαλύτερα μυστικά της χώρας και τις πιο προσωπικές συζητήσεις. Η ερώτηση ήταν, ποιος το έκανε;
Για έναν χρόνο η υπόθεση παρακολούθησης είχε παραμείνει μυστικό, αλλά όταν τελικά δημοσιοποιήθηκε, θεωρήθηκε το Watergate της Ελλάδας. Μια εφημερίδα την αποκάλεσε «σκάνδαλο μυθικών διαστάσεων.» Και στο κέντρο του ήταν η σκοτεινή πλευρά των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 της Αθήνας. Ενώ οι αθλητές αγωνίζονταν για μετάλλια υπό τα βλέμματα εκατομμυρίων ανθρώπων, κάπου στις σκιές κατάσκοποι είχαν διεισδύσει στα μεγαλύτερα τηλεπικοινωνιακά συστήματα της χώρας για να ακούν και να καταγράφουν.
Μια δεκαετία αργότερα, ο θάνατος του Κώστα βρίσκεται στη μέση μιας έρευνας σε κάτι που φαίνεται να αφορά μια μυστική επιχείρηση των ΗΠΑ στην Ελλάδα. Τον περασμένο Φεβρουάριο, οι ελληνικές αρχές έκαναν τη μεγάλη κίνηση της έκδοσης διεθνούς εντάλματος σύλληψης για αξιωματούχο της CIA, για τον οποίο οι Έλληνες πιστεύουν ότι ήταν βασικό πρόσωπο στην επιχείρηση ενώ βρισκόταν στην Αθήνα. Απαρατήρητο από τον αμερικανικό Τύπο, το ένταλμα ήταν μια πρωτοφανή ενέργεια από μια συμμαχική χώρα. Ο αξιωματούχος της υπηρεσίας πληροφοριών, με το όνομα William George Basil, κατηγορήθηκε για κατασκοπεία και υποκλοπή. Αλλά μέχρι τότε είχε ήδη εγκαταλείψει τη χώρα, και η κυβέρνηση των ΗΠΑ, όπως έχει κάνει τα τελευταία 10 χρόνια, συνεχίζει να μπλοκάρει τις ελληνικές αρχές σχετικά με τη συμμετοχή της υπηρεσίας.
Το Ελληνικό κατηγορητήριο μόλις που αγγίζει την επιφάνεια όμως και ο Basil μπορεί να είναι λιγότερο ο άνθρωπος-κλειδί και περισσότερο ένας κατάσκοπος που έκανε μια κακοφτιαγμένη δουλειά. Μια έρευνα του Intercept αποκάλυψε τη συμμετοχή όχι μόνο της CIA αλλά και της NSA καθώς και τον τρόπο με τον οποίο εκτελέστηκε η επιχείρηση. Η έρευνα ξεκίνησε όταν έκανα την παραγωγή ενός ντοκιμαντέρ για τον κυβερνοπόλεμο για το PBS NOVA που επρόκειτο να προβληθεί στις 14 Οκτωβρίου και για το οποίο είχαν παρθεί μερικές από τις συνεντεύξεις. Επιπροσθέτως είχα πρόσβαση σε άκρως απόρρητα και μη δημοσιευμένα έγγραφα της NSA που είχε δημοσιοποιήσει ο Edward Snowden.
Ο The Intercept μαζί με την Καθημερινή, πήραν συνεντεύξεις από πάνω από 25 άτομα που είχαν γνώση της υπόθεσης υποκλοπής, μεταξύ αυτών Αμερικανοί αξιωματούχοι της υπηρεσίας πληροφοριών και Έλληνες κυβερνητικοί αξιωματούχοι καθώς και άτομα που εμπλέκονταν στην έρευνα της υπόθεσης αλλά και στον απολογισμό της. Πολλοί από όσους μας μίλησαν το έκαναν με τον όρο να μην χρησιμοποιηθούν τα ονόματά τους με τον φόβο ποινικής δίωξης επειδή θα μιλούσαν για θέματα της υπηρεσίας πληροφοριών ή εκδίκησης από τον επαγγελματικό τους χώρο. Παρότι παραμένουν κάποια ερωτηματικά, τα στοιχεία δείχνουν προς ένα μαζικό και παράνομο πρόγραμμα υποκλοπών το οποίο ενδεχομένως οδήγησε τον Κώστα στον τραγικό θάνατό του.
«Ο Κώστας ήταν αρραβωνιασμένος,» μου είπε πέρσι ο αδερφός του ο Παναγιώτης. «Σχεδίαζε να παντρευτεί.» Όπως και ο κατά 3 χρόνια μικρότερος Κώστας, ο Παναγιώτης μιλούσε πολύ καλά αγγλικά ως απόρροια των συχνών ταξιδιών του στην Αμερική για δουλειά και διακοπές.
Έπειτα από ένα δείπνο με αρνάκι και χούμους σε ένα εστιατόριο κοντά στο διαμέρισμα που πέθανε ο Κώστας, ο Παναγιώτης μίλησε πολύ συναισθηματικά για τον αδερφό του. «Είχε γνωρίσει τη γυναίκα της ζωής του και σκόπευαν να παντρευτούν πολύ σύντομα. Και για αυτό έψαχναν για σπίτι και είχαν αρχίσει να αγοράζουν πράγματα για το νέο τους σπιτικό. Ο Κώστας ήταν ευτυχισμένος και αισιόδοξος και τα πράγματα πήγαιναν πολύ καλά για εκείνον.»
Εκείνη την περίοδο, ο Παναγιώτης δεν μπορούσε να καταλάβει τι είχε συμβεί. Ο Κώστας ήταν καλά στην υγεία του και τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα έδειχνε ότι αγαπούσε την δουλειά του στη Vodafone. «Πίστευα ότι δεν είχε λόγο να αυτοκτονήσει,» είπε, παρότι αναγνώρισε ότι ο Κώστας ήταν πολύ πιο πιεσμένος από ότι συνήθως. «Τον τελευταίο χρόνο της ζωής του δούλευε πολύ σκληρά γιατί η Ελλάδα είχε αναλάβει τους Ολυμπιακούς του 2004,» είπε. «Και αυτό σήμαινε πολλές ώρες δουλειάς και πολύ σχεδιασμό για να ατσαλώσουν τα δίκτυα.»
Λόγω του τεράστιου αριθμού των δημοσιογράφων και των τουριστών που θα βρισκόταν στους Ολυμπιακούς και που θα χρειάζονταν να επικοινωνούν, ο φόρτος εργασίας του Κώστα αυξήθηκε δραματικά τους μήνες πριν την έναρξη των Αγώνων. Τελικώς η τεχνική υποδομή που δημιουργήθηκε από την Οργανωτική Επιτροπή και αφορούσε στο προσωπικό και στα media είχε πάνω από 11.000 υπολογιστές, 23.000 σταθερές τηλεφωνικές γραμμές και 9.000 κινητά τηλέφωνα. Αλλά οι Ολυμπιακοί είχαν τελειώσει πάνω από 6 μήνες πριν τον θάνατο του Κώστα, άρα θα έπρεπε να υπάρχει κάποιος άλλος λόγος.
Τα πράγματα στη δουλειά άρχισαν να αλλάζουν ξαφνικά. Ο Κώστας είχε πει στον αδερφό του ότι ήθελε να παραιτηθεί. «Είχε υποβάλει την παραίτησή του στην εταιρεία αλλά δεν είχε γίνει δεκτή,» μου είπε ο Παναγιώτης. «Ήθελε να φύγει.» Και έστειλε ένα μήνυμα στην αρραβωνιαστικιά του, την δασκάλα πιάνου Σάρα Γαλανοπούλου, λέγοντας ότι έπρεπε να αφήσει τη δουλειά του, προσθέτοντας με μυστήριο ότι ήταν «ζήτημα ζωής ή θανάτου.»
Καθώς ο Κώστας Τσαλικίδης και οι συνεργάτες του στη Vodafone εργάζονταν υπερωρίες κατά τους μήνες που προηγήθηκαν των Ολυμπιακών, χιλιάδες μίλια μακριά μια άλλη ομάδα ετοιμαζόταν και εκείνη για τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Ελλάδα: τα μέλη της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας (NSA) των ΗΠΑ. Αλλά αντί να επικοινωνούν, ενδιαφερόταν περισσότερο να ακούν. Σύμφωνα με τα προηγούμενα μυστικά έγγραφα από το αρχείο Snowden, NSA έχει μια μακρά ιστορία υποκλοπών των Ολυμπιακών Αγώνων, τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό των ΗΠΑ «Η NSA είχε ενεργό ρόλο στους Ολυμπιακούς Αγώνες από το Λος Άντζελες τον 1984», σύμφωνα με ένα απόρρητο έγγραφο από το 2003, «και έχει δει αύξηση της συμμετοχής της στους πρόσφατους Αγώνες στην Ατλάντα, στο Σίδνεϊ, και στο Salt Lake City. Κατά τη διάρκεια των χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 2002 στο Salt Lake City, η εστίαση ήταν στην αντιτρομοκρατία, και η NSA έδρασε κυρίως υποστηρικτικά στο FBI σε έναν πυρήνα γνωστό ως Κέντρο Πληροφοριών Ολυμπιακών Αγώνων (OIC). … Η υποστήριξη της NSA στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 στην Αθήνα θα είναι πολύ πιο περίπλοκη.»
Το 2004 για πρώτη φορά μετά την 11η Σεπτεμβρίου οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα γινόταν εκτός των ΗΠΑ άρα οι δυσκολίες θα ήταν μεγαλύτερες. «Αναρίθμητοι παράγοντες κάνουν τους Ολυμπιακούς της Αθήνας πολύ διαφορετικούς,» συνέχιζε το έγγραφο, «και το λιγότερο είναι το γεγονός ότι θα διεξαχθούν σε ξένο έδαφος. Άλλη διαφορά είναι ότι η NSA θα υποστηρίζει την ΕΥΠ. Η NSA θα συλλέγει πληροφορίες και θα ενημερώνει την ΕΥΠ για πιθανές τρομοκρατικές ή εγκληματικές ενέργειες. Χωρίς αμφιβολία θα χρειαστεί συντονισμός στην επικοινωνία μεταξύ NSA και ΕΥΠ και για αυτό γίνονται ήδη προετοιμασίες.»
Σύμφωνα με έναν Αμερικανό πρώην υψηλόβαθμο αξιωματούχο της υπηρεσίας πληροφοριών που έχει εμπλακεί στην επιχείρηση, υπήρχε στενή συνεργασία μεταξύ της NSA και της Ελληνικής κυβέρνησης. «Οι Έλληνες υποδείκνυαν τρομοκρατικά δίκτυα και η NSA έβαζε τις συσκευές εκεί και έλεγαν στους Έλληνες, οκ, όταν τελειώσουμε κλείστε το,» ανέφερε η πηγή. «Τα έβαζαν στο σύστημα επικοινωνιών της Αθήνας εν γνώσει και με τη στήριξη της Ελληνικής κυβέρνησης. Αυτό γινόταν για να βοηθήσουν στον τομέα της ασφάλειας κατά τους Ολυμπιακούς.»
Οι Ολυμπιακοί εξελίχθηκαν ομαλά – δεν υπήρχαν σοβαρές τρομοκρατικές απειλές και η Ελλάδα είχε την καλύτερη μηντιακή κάλυψη για πάνω από έναν αιώνα. Στις 29 Αυγούστου. 16 ημέρες μετά την έναρξη των Αγώνων έγιναν οι τελετές λήξης στο Ολυμπιακό Στάδιο. Με 70.000 άτομα να παρακολουθούν, Έλληνες χορευτές χόρεψαν παραδοσιακούς χορούς, ένα συμβολικό φαναράκι ανάφθηκε με την Ολυμπιακή φλόγα και ο Dr. Jacques Rogge, πρόεδρος της Ολυμπιακής επιτροπής έβγαλε έναν μικρό λόγο και έκλεισαν και επισήμως οι Αγώνες.
Δύο εβδομάδες αργότερα τελείωσαν και οι Παραολυμπιακοί και σε αυτό το σημείο, κρατώντας την υπόσχεσή της στην Ελληνική κυβέρνηση, οι υπάλληλοι της NSA αποσύνδεσαν ήσυχα τον εξοπλισμό τους και διέγραψαν τα λογισμικά τους από τα τοπικά συστήματα τηλεπικοινωνιών, μάζεψαν τον εξοπλισμό υποκλοπών και πήραν το αεροπλάνο για το Fort Meade. Το πρόβλημα είναι ότι δεν έκαναν τίποτα από τα παραπάνω. Κράτησαν μυστικά την επιχείρηση κατασκοπίας ενεργή, αλλά αντί για τρομοκράτες, είχαν στόχο τους Έλληνες αξιωματούχους. Σύμφωνα με τον Αμερικανό πρώην υψηλόβαθμο αξιωματούχο της υπηρεσίας πληροφοριών που συμμετείχε στην επιχείρηση, η NSA άρχισε να λειτουργεί την επιχείρηση μυστικά, χωρίς την έγκριση του υπεύθυνου της CIA στην Αθήνα, του Αμερικανού πρέσβη, ή της Ελληνικής κυβέρνησης.
«Είχαμε τεράστιο πρόβλημα μετά τους Ολυμπιακούς στην Ελλάδα,» είπε η πηγή. «Η NSA είπε ότι όταν τελειώσουν οι Ολυμπιακοί θα το κλείσουμε και θα το αφαιρέσουμε. Και μετά τους Ολυμπιακούς το έκλεισαν, αλλά δεν το αφαίρεσαν και μετά το άνοιξαν και το ανακάλυψαν οι Έλληνες. Τριγωνομέτρησαν κάποια σήματα, ανώνυμα σήματα και όλα έδειχναν προς την πρεσβεία.»
Σε αυτό το σημείο είπε η πηγή, κάποιος από την Ελληνική κυβέρνηση τηλεφώνησε στον Richard Eric Pound, τον υπεύθυνο της CIA στην πρεσβεία της Αθήνας και στο άτομο που ήταν επίσημα υπεύθυνο για όλες τις επιχειρήσεις της υπηρεσίας πληροφοριών στη χώρα. Ο Pound είχε έρθει στην Αθήνα τον Μάιο του 2004 και αντικατέστησε τον Michael F. Walker, που ήταν πρώην αναπληρωτής διευθυντής του παραστρατιωτικού Τομέα Ειδικών Επιχειρήσεων, ως επικεφαλής του σταθμού στην Αθήνα. Περιγράφοντας τον εαυτό του ως «μικρό χωριατόπουλο από την Ιντιάνα που βάλθηκε να δει τον κόσμο,» ο Pound είχε ενταχθεί στην υπηρεσία το 1976. Μεγαλόσωμος και μυστακοφόρος ήταν βετεράνος της υπηρεσίας στην Αφρική.
Ο Pound σύμφωνα με την πηγή δεν ήξερε ότι η επιχείρηση είχε αρχίσει ξανά έτσι κάλεσε το αφεντικό του στο αρχηγείο της CIA για να ρωτήσει σχετικά. «Είπε, ‘Τι στο καλό είναι όλο αυτό;’» είπε η πηγή (ο Pound αρνήθηκε να μιλήσει στο Intercept). Το αφεντικό του Pound κάλεσε αμέσως τον ομόλογό του στην NSA. «Α, ναι, θα σας το λέγαμε,» απάντησε ο αξιωματούχος της NSA στο αφεντικό του Pound στη CIA, σύμφωνα με την πηγή. «Δεν το έβγαλαν και το άνοιξαν ξανά.»
Το να μην ενημερωθεί ο επικεφαλής του σταθμού και ο πρέσβης ήταν τεράστια παραβίαση του πρωτοκόλλου. Η αλληλουχία των γεγονότων έπιασε εξ απήνης και μια άλλη πηγή, έναν βετεράνο της CIA που ήταν συνάδελφος του Basil στην Αθήνα. «Δεν μπορώ να σκεφτώ κάποια άλλη στιγμή μέσα στην όλη μου εμπειρία που έχει συμβεί κάτι τέτοιο, για τόσο ασυνήθιστο μιλάμε,» είπε η πηγή. «Έχω μείνει έκπληκτος.» Το 2006 ο Chris Inglis έγινε αναπληρωτής διευθυντής της NSA, ο υπ’ αριθμόν 2 της υπηρεσίας, και ήταν πλέον σε θέση να ανακαλύψει τι είχε συμβεί. Σε μια συνέντευξη τον ρώτησα σχετικά με το σκάνδαλο και την παράνομη επιχείρηση υποκλοπών. «Είχε εμπλακεί η NSA;» ρώτησα. Ο Inglis δεν διέψευσε. «Δεν μπορώ να πω αν η NSA είχε εμπλακεί σε αυτό ή σε οποιαδήποτε δραστηριότητα που ενδεχομένως να είχε γίνει από μια υπηρεσία πληροφοριών, πόσο μάλιστα η NSA.»
Ο Inglis μπόρεσε να επιβεβαιώσει, ωστόσο, ότι οι επιχειρήσεις της NSA στο εξωτερικό θα είχαν κανονικά την έγκριση του επικεφαλής του σταθμού της CIA. «Ο επικεφαλής του σταθμού,» είπε, «θα μιλήσει για θέματα συλλογής πληροφοριών για το έθνος, ή κατ ‘ουσία αναμένεται να αποφανθεί για θέματα για λογαριασμό του έθνους.» Και πρόσθεσε: «Έτσι, εάν η NSA αναμένεται να διεξάγει επιχείρηση συλλογής πληροφοριών ούσα παρούσα σε κάποιο συγκεκριμένο μέρος του κόσμου, θα περίμενα ότι ο επικεφαλής της αποστολής – ο πρέσβης – και ότι ο επικεφαλής του σταθμού – οι αντιπρόσωποι – θα έχουν κάποια επιρροή σε αυτό, κάποια ικανότητα να κατανοήσουν τι είναι και να διασφαλίσουν ότι έγινε με τον κατάλληλο τρόπο.»
Έκανα την ίδια ερώτηση στον στρατηγό Michael Hayden, τον διευθυντή της NSA εκείνη την περίοδο. «Θυμάστε το περιστατικό που αφορούσε στην Ελλάδα;» ρώτησα. «Δεν είναι κάτι που θα συζητήσουμε εδώ,» απάντησε. «Υπέπεσε στην προσοχή σας;» τον πίεσα. «Δεν είναι κάτι που μπορώ να συζητήσω,» απάντησε.
Κατά την περίοδο της Ελληνικής επιχείρησης υποκλοπών, ο Hayden έτρεχε επίσης κρυφά τα παράνομα προγράμματα άνευ εντάλματος και τα προγράμματα παρακολούθησης metadata dragnet της NSA, οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις εγχώριας κατασκοπείας στην ιστορία των ΗΠΑ.
Για πάνω από μια δεκαετία οι Έλληνες ανακριτές ήταν μπλοκαρισμένοι από τις ΗΠΑ, όμως μπόρεσαν να ακολουθήσουν ένα ψηφιακό ίχνος στο κατώφλι της Αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα, και μετά στον William George Basil, έναν μυστηριώδη αξιωματούχο της πρεσβείας με Ελληνικό παρελθόν.
Παρότι λίγα είναι γνωστά για τον Basil, συνεντεύξεις με τους συγγενείς του και με τους παιδικούς του φίλους στην Ελλάδα, αλλά και με συναδέλφους από την πρεσβεία κι αξιωματούχους της υπηρεσίας πληροφοριών στην Αθήνα και στις ΗΠΑ, έριξαν φως στο παρελθόν του.
Ο Basil γεννήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 1950, στη Βαλτιμόρη, όπου πολλοί από τους συγγενείς του είχαν εγκατασταθεί μετά την μετανάστευση τους από την Ελλάδα. Ένα μεγάλο μέρος της εκτεταμένης οικογένειας του ήρθε από το μικρό ελληνικό νησί της Καρπάθου στο Αιγαίο πέλαγος, ένα λιμάνι για τους Αργοναύτες που ταξιδεύουν μεταξύ της Λιβύης και της Κρήτης, και αναφέρεται στην Ιλιάδα του Ομήρου. Εκεί, οι πρόγονοί του, εργάστηκαν ως κτίστες και ως αγρότες στα χωράφια με το σιτάρι πάνω στα βουνά.
Ο πατέρας του ο George μετανάστευσε στις ΗΠΑ όπου ο Basil και η αδερφή του Maria πέρασαν τα πρώτα τους χρόνια. Αλλά όταν ο Basil ήταν 9 χρονών ο πατέρας του που είχε πάρει πλέον διαζύγιο, αρραβωνιάστηκε με μια γυναίκα από την Κάρπαθο και ταξίδεψαν όλοι μαζί στο νησί για τον γάμο. Μια παλιά φωτογραφία δείχνει έναν νεαρό Basil με κοστούμι να κάθεται ανήσυχος πάνω σε έναν γάιδαρο. Μετά από μερικούς μήνες η οικογένεια επέστρεψε στις ΗΠΑ και το ’60 όταν ο Basil ήταν στην εφηβεία μετακόμισαν για τα καλά στην Κάρπαθο.
Σήμερα, οι παιδικοί φίλοι θυμούνται ακόμα τον Basil ως «Μπίλι», έναν αμερικανοποιημένο νέο που του άρεσε να περνά το χρόνο του στην παραλία. Ο εξάδελφός του Νίκος Κρητικός συχνά έπαιζε σπορ μαζί του. «Έπαιξε ράγκμπι όταν ήταν νέος,» είπε ο Νίκος. «Ήταν απίστευτα έξυπνος. … Μεγαλώσαμε στο ίδιο σπίτι. Η θετή μητέρα του, η Μαριγούλα, μας μεγάλωσε.» Και ο θείος του Basil ο Μανώλης Κρητικός, ένας ντόπιος δάσκαλος, τον θυμούνταν ως «ένα ευτυχισμένο παιδί που χαμογελούσε.» «Ήταν πάντα ανήσυχος ως νεαρός, έψαχνε πράγματα», είπε. «Πάνω απ ‘όλα αγαπούσε την ιστορία αυτού του τόπου, τη λαογραφία. … Και αγάπησε την Ελλάδα και [το χωριό της Καρπάθου] τον Όλυμπο περισσότερο από οτιδήποτε άλλο.»
Μετά την αποφοίτησή του από το γυμνάσιο American Community Schools στην Αθήνα το 1968, ο Basil κατατάχτηκε στο στρατό για πέντε χρόνια και βρέθηκε στην Αλάσκα. Στη συνέχεια, σύμφωνα με πρώην συνάδελφό του Basil από τη CIA, έγινε βοηθός σερίφη στη Βαλτιμόρη και αργότερα βρέθηκε στο Γραφείο Ασφαλείας της CIA ως ειδικός στον πολύγραφο. Όμως, μετά από σχεδόν δύο δεκαετίες, είπε ο συνάδελφος του, βαρέθηκε να δένει τους νεοσύλλεκτους και τους μελλοντικούς πράκτορες στον πολύγραφο και έψαξε για μια θέση στη στο Directorate of Operations της υπηρεσίας. Βασιζόμενος σε μεγάλο βαθμό στην ελληνική πολιτιστική κληρονομιά και την ευχέρεια του στη γλώσσα, έγινε δεκτός και γρήγορα εξαφανίστηκε πίσω από την βαριά μαύρη κουρτίνα της υπηρεσίας, για να βγει ως μυστικός πράκτορας σαν Αξιωματικός Ξένης Υπηρεσίας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Με ένα μαύρο διπλωματικό διαβατήριο στην τσέπη του, βρέθηκε σύντομα στο δρόμο για την Αθήνα, μια πόλη που γνώριζε καλά. Είχε ένα διαμέρισμα στην πόλη για πολλά χρόνια, το οποίο νοίκιαζε αλλού. Λίγο μετά την άφιξή του, μετακόμισε σε ένα διαμέρισμα κοντά στην παραλία της Γλυφάδας, μια από τις πιο αριστοκρατικές περιοχές της πόλης, τόπος διαμονής πλοιοκτητών και πλούσιων επιχειρηματιών. Έχοντας μηχανή πολλά χρόνια, έκανε συχνά βόλτες στην πόλη με τη μηχανή του.
Στην Αμερικανική πρεσβεία ήταν επισήμως δεύτερος γραμματέας του τομέα τοπικών ζητημάτων, και αργότερα προήχθη σε πρώτο γραμματέα. Στη πραγματικότητα ήταν στο σταθμό της CIA ως ειδικός για την τρομοκρατία. Ο σταθμός που βρίσκεται στον τελευταίο όροφο της πρεσβείας, ήταν ένας από τους μεγαλύτερους της Ευρώπης γιατί εξυπηρετούσε συχνά μικρότερους σταθμούς της Μέσης Ανατολής με μεταφορές και προσωπικό. Προστατευμένος από ένα αλεξίσφαιρο κάτω από το πουκάμισό του και με ένα πιστόλι 9 χιλιοστών στη ζώνη του αλλά και με ένα μικρό Μ38 περίστροφο στον αστράγαλό του ο Basil που είχε τη φήμη άριστου σκοπευτή έκανε βόλτες στην πόλη μέσα σε ένα τεθωρακισμένο αυτοκίνητο ψάχνοντας για πληροφοριοδότες για να τους στρατολογήσει μαζί με την Ελληνική αστυνομία. Σύμφωνα με μια εμπιστευτική αναφορά του εισαγγελέα Γιάννη Διώτη, που έχει στα χέρια της η The Intercept, ο Basil είχε ενεργό ρόλο σε μια επιχείρηση τον Μάιο του 2003 – λίγο πριν από την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ – που ενέπλεκε έναν πληροφοριοδότη που είχε στρατολογηθεί από το σταθμό της CIA. Η επιχείρηση με το κωδικό όνομα «Δίκτυο» οδήγησε στην ανακάλυψη, από μια κοινή ομάδα Αμερικανών και Ελλήνων, μιας μικρής ποσότητας όπλων και εκρηκτικών σε ένα υπόγειο στην πρεσβεία του Ιράκ στην Αθήνα.
Ενώ οι περισσότερες αποστολές στην Αθήνα κρατούσαν 2 χρόνια, ο Basil συνέχισε να παρατείνει την θητεία του, κάτι που του έδινε την ευκαιρία να περνά χρόνο στην Κάρπαθο και να επισκέπτεται φίλους και συγγενείς για να παίξουν τάβλι. «Ποτέ δεν έκρυψε το πού δουλεύει και το τι κάνει,» θυμάται ο ξάδερφός του ο Νίκος. «Πολλές φορές τηλεφωνιόμασταν και μου έλεγε, ‘Είμαι στη Μέση Ανατολή.’ Η δουλειά του ήταν να καταγράφει το γενικότερο συναίσθημα της κοινωνίας κάθε χώρας. … Από ότι έλεγε είχε πολλούς υψηλά ιστάμενους φίλους. Είχα καταλάβει ότι είχε γνωριστεί με τον Υπουργό Εσωτερικών και τον Υπουργό Δημόσιας Τάξης στην Ελλάδα.»
Ένας άνθρωπος που ήξερε τον Basil ήταν ο John Brady Kiesling, ένας πλέον συνταξιούχος αξιωματούχος που είχε εργαστεί ως πολιτικός αξιωματούχος της πρεσβείας από το τον Ιούλιο του 2000 έως τον Μάρτιο του 2003. Του μίλησα στο διαμέρισμά του στην Πλάκα σε ένα δρόμο με πολύχρωμα καταστήματα κάτω από τη σκιά της Ακρόπολης. Όταν άφησε τη θέση του στην πρεσβεία αποφάσισε να παραμείνει στην Ελλάδα, όπου και παρακολουθούσε την υπόθεση των υποκλοπών προσεκτικά. Όταν ανέφερα την πιθανότητα να είχε μια μυστική επιχείρηση η NSA εκτός πρεσβείας χωρίς να το ξέρουν ούτε ο πρέσβης, ούτε η CIA, ήταν έκπληκτος. «Θα έλεγα ότι θα μπορούσε να την κάνει μια υπηρεσία που έχει αποστατήσει εάν δεν είχε πρώτα την άδεια του πρέσβη, ως εκπροσώπου του προέδρου στην Ελλάδα,» είπε. «Είναι κάτι που κρέμεται σαν σπαθί πάνω στις σχέσεις ΗΠΑ και Ελλάδας.»
Αλλά σύμφωνα με τον πρώην συνάδελφο του Basil στην Αθήνα, υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο πρέσβης δεν ενημερώνεται από την υπηρεσία επειδή η επιχείρηση είναι πολύ ευαίσθητη. Παρόλα αυτά ποτέ ο επικεφαλής του σταθμού δεν έμενε στο σκοτάδι. «Υπήρχαν φορές που δεν πληροφορούσαμε τον πρέσβη – ήταν πολύ ευαίσθητο το θέμα – και θα έπρεπε να υποβάλουμε παραίτηση,» είπε η πηγή.
Μερικά χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Αθήνας, είναι ο Πειραιάς. Το μεγαλύτερο επιβατηγό λιμάνι της Ευρώπης και το τρίτο μεγαλύτερο του κόσμου που εξυπηρετεί πάνω από 20 εκατομμύρια επιβάτες το χρόνο. Ο Πειραιάς είναι για τα πλοία ότι το αεροδρόμιο Chicago’s O’Hare είναι για τα αεροπλάνα. Υπάρχουν σειρές από επιβατηγά πλοία, ατελείωτες αποβάθρες, ιπτάμενα δελφίνια και τεράστια γιοτ, δεξαμενόπλοια και κρουαζιερόπλοια. Εδώ, όχι μακριά από την προβλήτα των φέρι προς Κάρπαθο τελείωσε ο σχεδιασμός και άρχισε η επιχείρηση. Σύμφωνα με την έκθεση του Έλληνα εισαγγελέα, στις 8 Ιουνίου του 2004, κάποιος μπήκε στο Κέντρο Τηλεπικοινωνιών στην Ακτή Μιαούλη 31, και στο όνομα «Μάρκος Πέτρου,» αγόρασε τα πρώτα τέσσερα από αυτά που θα ήταν τελικά 14 προπληρωμένα κινητά τηλέφωνα.
Αυτά θα γινόταν τηλέφωνα σκιές. Καθώς κανονικές κλήσεις της Vodafone πηγαινοέρχονταν μεταξύ κανονικών ατόμων, μια παράλληλη ροή ψηφιακών δεδομένων – ένα ακριβές αντίγραφο – κατευθυνόταν προς τα τηλέφωνα σκιές της NSA. Τότε τα δεδομένα θα μεταφερόταν χιλιόμετρα μακριά σε δέκτες της NSA και μετά σε υπολογιστές για παρακολούθηση, ανάλυση και αποθήκευση.
Λίγο αργότερα σύμφωνα με τα έγγραφα του Snowden, το σώμα της NSA άρχισε να καταφθάνει με τον κωδικό US-966G, που είναι ο κωδικός παρακολούθησης της πρεσβείας της Αθήνας. Ο σχεδιασμός ήταν ήδη σε εξέλιξη. «Παρά το γεγονός ότι ο πρώτος αγώνας, η πρώτη κατάδυση, και η πρώτη τούμπα είναι ακόμα ένα χρόνο μακριά,» έλεγε ένα έγγραφο του Signals Intelligence Directorate, «SID Σήμερα», με ημερομηνία 15 Αυγούστου 2003 «στην πραγματικότητα, NSA έχει ετοιμαστεί για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, εδώ και καιρό, αναμένοντας να παίξει μεγαλύτερο ρόλο από ποτέ στους διεθνείς Αγώνες.» Το έγγραφο, σημείωνε ότι η NSA θα έστελνε «το μεγαλύτερο άγημα προσωπικού για την υποστήριξη των αγώνων στην ιστορία μας. Μια ομάδα 10 αναλυτών της NSA θα φτάσει στην Ελλάδα 30-45 ημέρες πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες και θα παραμείνουν εκεί μέχρι να σβήσει η φλόγα. … Ο σκοπός των Ολυμπιακών Αγώνων είναι τεράστιος, και τέτοια θα είναι η στήριξη της SID και της NSA. «
Στη συνέχεια, με μάλλον ειρωνεία που δεν είχε καταλάβει, ο συγγραφέας πρόσθεσε: «Ο κόσμος θα παρακολουθεί και έτσι θα κάνει και η NSA!»
Η επιχείρηση θα μπορούσε να επιτύχει με πολλούς τρόπους. Κατ’αρχάς, η εγκατάσταση του λογισμικού υποκλοπών παρότι παράνομη, είχε εγκριθεί μυστικά από την Ελληνική κυβέρνηση. Άρα κάποιος από μέσα θα έβγαινε εκτός των ορίων του νόμου ώστε να παράσχει βοήθεια στην Αμερικανική υπηρεσία πληροφοριών, αλλά με πατριωτικό στόχο να βοηθήσει στην προστασία της Ελλάδας από τους τρομοκράτες. Επίσης, ίσως να μην είχε ειπωθεί στο πρόσωπο αυτό ότι το λογισμικό θα έπρεπε να αφαιρεθεί με το πέρας των Αγώνων. Σε κάθε περίπτωση, είναι απίθανο να ήξερε το άτομο αυτό ποιοι είναι οι στόχοι μιας και ήταν απλές λίστες με τηλεφωνικούς αριθμούς.
Για την ακρίβεια η στρατολόγηση ξένων υπαλλήλων τηλεπικοινωνιών για να δουλέψουν «από μέσα» για μια επιχείρηση υποκλοπών, ήταν μια καθιερωμένη διαδικασία της NSA και της CIA, σύμφωνα με αξιωματούχο που εμπλέκεται στην επιχείρηση της Αθήνας. «Αυτό που δεν θέλει να παραδεχτεί η NSA είναι ότι το 70% των επιχειρήσεών της βασίζεται σε ανθρώπους,» είπε ο πρώην αξιωματούχος. «Για παράδειγμα, σε ένα ξένο Υπουργείο Τηλεπικοινωνιών, αν αποφασίσει η NSA ότι χρειάζεται πρόσβαση στο σύστημά του, τότε η NSA ή/και η CIA θα βρουν ένα μηχανισμό που θα τους επιτρέψει να αναπαράγουν τον συγκεκριμένο διακόπτη που πρέπει να αλλαχθεί. Η CIA τότε θα πάει να βρει το άτομο που έχει πρόσβαση σε αυτόν τον διακόπτη – κάτι σαν ρούτερ – θα πάει εκεί και μετά θα είναι σαν να έχει βάλει η CIA σε εφαρμογή την επιχείρηση. Και μετά όταν πάρει μορφή, θα την εκμεταλλευτεί η NSA.»
Και σύμφωνα με ένα άκρως απόρρητο έγγραφο που δημοσίευσε ο Snowden, το να στρατολογούνται υπάλληλοι τηλεπικοινωνιών είναι ένα από τα μεγαλύτερα μυστικά της NSA. Ένα πρόγραμμα με τον κωδικό «Sentry Owl» για παράδειγμα, έχει να κάνει με «ξένες εμπορικές πλατφόρμες» και με «ανθρώπινο δυναμικό που συνεργάζεται με NSA/CSS.» Το έγγραφο προειδοποιεί ότι πληροφορίες που σχετίζονται με το Sentry Owl πρέπει να είναι σε ασυνήθιστα επίπεδα απόρρητες, δηλαδή ECI, παραπάνω και από Top Secret.
«Οι άνθρωποι της υπηρεσίας πληροφοριών μπορούν να παράσχουν την απαραίτητη πρόσβαση χωρίς την οποία δεν θα μπορούσε να γίνει η υποκλοπή σημάτων,» μου είπε ο στρατηγός Hayden που ήταν επικεφαλής της NSA κατά την περίοδο τα ων υποκλοπών στην Αθήνα.
Οι δεσμοί του Basil με την Ελλάδα τον έκαναν πολύ καλό στο να εκπαιδεύει ντόπιους πράκτορες. «Ήταν ο καλύτερος στρατολόγος που είχε ποτέ ο σταθμός, ο καλύτερος,» είπε ο πρώην αξιωματούχος της CIA στην Αθήνα. «Ο Basil μπορεί να ήταν υπεύθυνος για τη στρατολόγηση του τύπου από μέσα. Μπορεί να είχε κάνει και ο ίδιος της στρατολόγηση.»
Με έναν πράκτορα να είναι μέσα στο δίκτυο, το επόμενο βήμα θα ήταν να φυτέψουν spyware το οποίο θα ήταν ικανό να μεταδίδει τις συνομιλίες των στόχων της NSA στα τηλέφωνα σκιές που θα τις έστελναν με τη σειρά τους στους υπολογιστές της NSA. Η κατασκευή τέτοιου περίπλοκου malware ήταν δουλειά της TAO. Και σύμφωνα με τα έγγραφα του Snowden, «μέλη της ομάδας έτρεχαν CNE λειτουργίες ενάντια στους Έλληνες τηλεπικοινωνιακούς παρόχους» ως μέρος της προετοιμασίας για τους Ολυμπιακούς. Με απλά λόγια, έφτιαχναν malware για να αποσπούν δεδομένα τηλεπικοινωνιών. Αναμεμιγμένα ήταν επίσης και μέλη του SSO, οι ειδικοί που εργάζονται μυστικά με τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών όπως η AT&T, – ή σε αυτή την περίπτωση η Vodafone – για να αποκτήσουν κρυφά πρόσβαση στο δίκτυό τους.
Το κλειδί στην επιχείρηση ήταν το χακάρισμα ενός συγκεκριμένου κομματιού του λογισμικού, του προγράμματος «νόμιμης παρεμπόδισης». Εγκατεστημένο στα περισσότερα σύγχρονα συστήματα τηλεπικοινωνίας, έδινε σε μια εταιρία τηλεπικοινωνιών την τεχνική ικανότητα να αντιδρά σε νομικό ένταλμα από την τοπική κυβέρνηση για την παρακολούθηση των επικοινωνιών του υπόπτου. Ο κεντρικός εξοπλισμός μεταγωγής της Vodafone φτιάχτηκε από την την Ericsson, την μεγάλη σουηδική εταιρία, και στις 31 Ιανουαρίου του 2002, η Ericsson παρέδωσε στη Vodafone μια αναβάθμιση στην οποία υπήρχε το πρόγραμμα νόμιμης παρεμπόδισης, ένα λογισμικό γνωστό και ως Υποσύστημα Τηλεχειριστικού Εξοπλισμού[ΥΤΕ]. Σύμφωνα με μια αναφορά της ελληνικής Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών, ο Κώστας ήταν ο υπάλληλος της Vodafone που δέχτηκε την παραλαβή της αναβάθμισης
Κανονικά , όταν ένα ένταλμα κατατίθεται σε μια εταιρεία όπως η Vodafone η πληροφορία, συμπεριλαμβανομένου και του στοχευόμενου τηλεφωνικού αριθμού, πρώτα θα φορτωθεί στο πρόγραμμα που ονομάζεται Σύστημα Διαχείρισης Παρακολούθησης[ΣΔΠ]. Το πρόγραμμα αυτό δημιουργεί ένα μόνιμο αρχείο του αιτήματος το οποίο μετά μπορεί να ελεγχθεί. Η πληροφορία μετά στέλνεται στο ΥΤΕ, το οποίο εισάγει την πραγματική παρακολούθηση με το να δημιουργεί ένα αντίγραφο του επικοινωνιακού ρεύματος του στοχευμένου αριθμού κρυφά. To αντιγραμμένο ρεύμα μετά μεταδίδεται, μαζί με τα μεταδεδομένα – ημερομηνία, ώρα, αριθμοί κλήσεων- στην υπηρεσία εφαρμογής του νόμου.
Όμως, παρά το γεγονός ότι έχει την ικανότητα να κάνει υποκλοπές με το πρόγραμμα ΥΤΕ, κατά την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων η Ελλάδα δεν έχει θεσπίσει νόμους που να τις επιτρέπει. Ως αποτέλεσμα, η Vodafone ποτέ δεν πλήρωσε την επιπλέον χρέωση στην Ericson για το ΣΔΠ και το ψηφιακό κλειδί που το ενεργοποιεί. Η ελληνική κυβέρνηση είχε μόνο απλή τεχνολογία παρακολουθήσεων, αρκετά πεπαλαιωμένη σε σχέση με εκείνη της NSA. «Το μόνο που είχαν ήταν κάτι πρωτόγονες μεθόδους βαλίτσας που επέτρεπαν πολύ περιορισμένη παρακολούθηση πολύ συγκεκριμένων στόχων» είπε ο Κίσλινγκ, ο πρώην αξιωματούχος της πρεσβείας των ΗΠΑ. «Από την οπτική των ΗΠΑ, ήταν απελπιστικά πρωτόγονο»
Έτσι, σύμφωνα με ελληνικές πηγές, πριν από τους Ολυμπιακούς, αξιωματούχοι των ΗΠΑ άρχισαν να ζητούν από την ελληνική κυβέρνηση την άδεια να ενεργοποιήσουν κρυφά το πρόγραμμα νόμιμης παρεμπόδισης, πράγμα που οδήγησε την κυβέρνηση στο να συμφωνήσει με τις ΗΠΑ επιχείρηση τηλεφωνικών υποκλοπών. Η ειρωνεία: το προεδρικό διάταγμα που επιτρέπει εκτεταμένες υποκλοπές τελικά ψηφίστηκε στις 10 Μαρτίου του 2005, την ημέρα μετά το θάνατο του Κώστα.
Για την NSA, το χαμένο πρόγραμμα ΣΔΠ ήταν το τεχνικό άνοιγμα που χρειάζονταν οι πράκτορες. Επί της ουσίας, δημιούργησαν το κακόβουλο λογισμικό που θα μετατρεπόταν κρυφά στο πρόγραμμα ΥΤΕ και θα άρχιζε τις υποκλοπές. Αλλά χωρίς το πρόγραμμα ΣΔΠ δεν θα υπάρχει ίχνος ελέγχου, καμία ένδειξη ή απόδειξη ότι υποκλοπές ήταν σε εξέλιξη και οι αριθμοί που ήταν στοχευμένοι είχαν αξιοποιηθεί και θα διαβιβάζονταν στα κρυφά τηλέφωνα από το ΥΤΕ. «Ήταν ένα πολύ πολύπλοκο σύστημα, γιατί ήταν αόρατο στην ανίχνευση» είπε στους ερευνητές ο CEO της Vodafone στην Ελλάδα Γιώργος Κορωνιάς. «Λειτούργησε ανεξαρτήτως από το εάν είχε ενεργοποιηθεί το νόμιμο σύστημα παρακολούθησης, και παρέκαμπτε το συναγερμό ασφαλείας».
Η αξιοποίηση των αδυναμιών που σχετίζονται με τη λήψη νόμιμων προγραμμάτων παρεμπόδισης ήταν το κοινό τέχνασμα της NSA. Σύμφωνα με μία ακυκλοφόρητη και άκρως απόρρητη παρουσίαση PowerPoint του 2012, με τίτλο «Στρογγυλή Τράπεζα Αξιοποίησης Εξωτερικών Νόμιμων Παρεμποδίσεων», οι «χώρες ενδιαφέροντος» της NSA για το έργο αυτό συμπεριελάμβαναν, εκείνη την εποχή, το Μεξικό, την Ινδονησία, την Αίγυπτο, και άλλα κράτη. Η παρουσίαση σημειώνει επίσης ότι η NSA είχε περίπου 60 «αποτυπώματα» – τρόπους για να προσδιορίσει τα στοιχεία – από εταιρείες τηλεπικοινωνιών και ομίλων του κλάδου που αναπτύσσουν νόμιμα συστήματα παρεμπόδισης, συμπεριλαμβανομένης της Ericsson, καθώς και των Motorola, Nokia και Siemens.
Υπάρχει, επίσης, μια ποικιλία από «Μεθόδους πρόσβασης» που χρησιμοποιείται για διείσδυση σε νόμιμα προγράμματα παρεμπόδισης άλλων χωρώ. Αυτές οι μέθοδοι περιλαμβάνουν τη χρήση της μυστικής Ειδικής Υπηρεσίας Συλλογής. Η υπηρεσία είναι γνωστή εσωτερικά ως «F-6», που περιγράφεται σε ένα άλλο έγγραφο του Σνόουντεν ως «κοινός οργανισμός των NSA και CIA, αποστολή του οποίου είναι να συλλέγει κρυφά SIGINT [Σήματα Πληροφοριών] από επίσημες εγκαταστάσεις των ΗΠΑ στο εξωτερικό, όπως πρεσβείες και προξενεία.» Η δουλειά του οργανισμού, σύμφωνα με το PowerPoint, είναι να υποκλέπτει τα μικροκύματα, τα χιλιάδες σήματα που είναι φορτωμένα με δεδομένα επικοινωνιών και που διασχίζουν την πόλη. Το PowerPoint πρότεινε επίσης τη χρήση της μονάδας «Ειδική Πηγή», τους ανθρώπους δηλαδή που εργάζονται σε μυστικές συμφωνίες με τις τοπικές εταιρείες τηλεπικοινωνιών. Και με τη μονάδα «Προσαρμοσμένης Πρόσβασης», οι τεχνικές θα μπορούσαν να αναπτυχθούν για να χακαριστούν τα συστήματα τηλεπικοινωνιών της χώρας. Για τη επιχείρηση των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, θα ήταν το «δέκα το καλό».
Με την εγκατάσταση του κακόβουλου λογισμικού, η NSA ήταν έτοιμη να αρχίσει, με πάνω από μια ντουζίνα κρυφά τηλέφωνα που είχε αγοράσει και με μια ομάδα εργαζομένων από τουλάχιστον 11 διαφορετικούς τομείς NSA έτοιμη να αρχίσει υποκλοπές κατά τη διάρκεια του 24ώρου. Σύμφωνα με την έκθεση ΑΔΑΕ, οι υποκλοπείς ενεργοποίησαν για πρώτη φορά το κακόβουλο λογισμικό στα κέντρα επικοινωνιών της Vodafone στις 4 Αυγούστου του 2004, πέντε ημέρες αργότερα άρχισαν την εισαγωγή των στοχευόμενων αριθμών τηλεφώνου. Στη συνέχεια, στις 28 Σεπτεμβρίου, μετά την ολοκλήρωση των Παραολυμπιακών Αγώνων, μερικά από τα κακόβουλα λογισμικά απομακρύνθηκαν. Αλλά σε λιγότερο από μία εβδομάδα αργότερα, πολύ μετά από το σβήσιμο της Ολυμπιακής Φλόγας, νέα κακόβουλα λογισμικά εμφυτεύθηκαν.
«Και τότε», δήλωσε ο Κίσλινγκ, όντας ταραγμένος και αμήχανος, «το ερώτημα είναι για ποιον λόγο συνεχίστηκαν και μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες[οι παρακολουθήσεις], και αυτό είναι ένα ερώτημα που εξακολουθεί να μην έχει απαντηθεί». Ήταν μια ερώτηση που έθεσα σε ένα πρώην ανώτερο υπάλληλο της NSA, με μακρά συμμετοχή σε επιχειρήσεις υποκλοπών σε όλο τον κόσμο. «Ποτέ δεν [έχει αφαιρεθεί]», δήλωσε ο αξιωματούχος με ένα γέλιο. «Μόλις έχεις πρόσβαση, έχεις πρόσβαση. Έχεις την ευκαιρία να βάλεις κοριούς, αυτό είναι ευκαιρία».
«Πυρετός», έγραψε ο Κώστας.
Αρκετές από τις κεραίες που χρησιμοποιούνταν για την επιχείρηση υποκλοπών είχαν υπερθερμανθεί, και για τον Κώστα, ήταν σαν να είχαν πυρετό. Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, ο Κώστας άρχισε να έχει προβλήματα στο χώρο εργασίας τους. Στις εβδομάδες που ακολούθησαν το θάνατο του Κώστα, ο αδελφός του, ανακάλυψε ένα από τα σημειωματάριά του, που χρονολογείται από τον Οκτώβριο και το Νοέμβριο του 2004, μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, και στο οποίο περιέγραφε μια σειρά συμβάντων. «Στις σημειώσεις του έγραφε ότι σε συγκεκριμένα χρονικά σημεία συγκεκριμένες κεραίες φάνηκαν να υπερλειτουργούν και προσπαθούσαν να καταλάβουν γιατί αυτό συνέβαινε», δήλωσε ο Παναγιώτης. «Τώρα αποδείχθηκε ότι οι κεραίες ήταν οι ίδιες οι κεραίες που συνδέονται με το σύστημα των τηλεφωνικών υποκλοπών». Σε μια άλλη καταχώρηση, την οποία Παναγιώτης κατέθεσε στον εισαγγελέα, ο Κώστας έγραψε περίπου ένα μήνα πριν πεθάνει: «Κάτι δεν πάει καλά στην εταιρεία».
Στη συνέχεια, στις 19:56 στις 24 Ιανουαρίου του 2005, κάποιος θα εγκαταστήσει μια ενημέρωση ρουτίνας στο λογισμικό υποκλοπών της NSA στις εγκαταστάσεις της Vodafone στην Παιανία. Θα αποδειχθεί ότι μόνο ρουτίνα δεν ήταν. Μέσα σε δευτερόλεπτα, σφάλματα εμφανίστηκαν, τα οποία προκάλεσαν αποστολή εκατοντάδων μηνυμάτων κειμένου στους πελάτες της εταιρίας ότι SMS τους δεν έχουν παραδοθεί, και οι άνθρωποι άρχισαν διαμαρτυρίες προς την εταιρεία. Την ίδια στιγμή, μια αυτόματη έκθεση αποτυχίας απεστάλη στη Διεύθυνση της Vodafone. Ήταν σαν ένας συναγερμός για ληστές να χτυπάει κατά τη διάρκεια μιας ληστείας. Όπως συμβαίνει συνήθως, η Vodafone απέστειλε τα ογκώδη αρχεία καταγραφής και δεδομένων στην Ericsson για ανάλυση, ενώ όσοι εμπλέκονταν περίμεναν ήσυχοι – και ανησυχούσαν. Ο άλλοτε χαρούμενος και αισιόδοξος Κώστας έγινε σκυθρωπός και θυμωμένος. «Ακούσαμε ότι ο Κώστας ήταν στις συναντήσεις στο εσωτερικό της εταιρείας, σε συναντήσεις που ήταν πολύ έντονες και πολύς κόσμος τσακωνόταν» δήλωσε ο Παναγιώτης. «Αυτός υπέβαλε την παραίτησή του στην εταιρεία, αλλά δεν έγινε δεκτή. Ήθελε να φύγει».
Στις 4 Μαρτίου, μετά από εβδομάδες έρευνας, η Ericsson κοινοποίησε στη Vodafone ότι είχε ανακαλύψει ένα περίπλοκο κομμάτι κακόβουλου λογισμικού, το οποίο περιείχε περίπου 6.500 γραμμές κώδικα – απόδειξη μιας μεγάλης επιχείρησης υποκλοπών. Η εταιρεία βρήκε επίσης στους στοχευόμενους αριθμούς τα τηλέφωνα του πρωθυπουργού και της συζύγου του, του δήμαρχου Αθηναίων, τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, και ενός μεγάλου αριθμού υψηλών αξιωματούχων, καθώς και τους αριθμούς για τα κρυφά τηλέφωνα και τα μεταδεδομένα που περιέγραφαν πότε έγιναν οι κλήσεις.
Τρεις ημέρες αργότερα, τεχνικοί της Vodafone απομόνωσαν το κακόβουλο λογισμικό. Στη συνέχεια, στις 8 Μαρτίου, πριν οι Αρχές να έχουν την ευκαιρία να εμπλακούν, ο Κορωνιάς, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Vodafone, διέταξε το λογισμικό απενεργοποιηθεί και να αφαιρεθεί, εμποδίζοντας έτσι οποιαδήποτε μελλοντική έρευνα. Προφανώς ειδοποίησε, όσους εμπλέκονται στη λειτουργία υποκλοπών αμέσως να απενεργοποιήσουν τα κρυφά τηλέφωνά τους. «Η απόφαση της Vodafone να απενεργοποιήσει το λογισμικό σήμαινε χέρια μας ήταν δεμένα» είπε ο Γιάννης Κοραντής, ο αρχηγός της ΕΥΠ, στους ανακριτές.
Το επόμενο πρωί ο Παναγιώτης ανακάλυψε το σώμα του αδελφού του να κρέμεται από ένα λευκό σχοινί, δεμένο σε ένα σωλήνα, πάνω από την πόρτα του μπάνιου. Ως σήμερα, είναι πεπεισμένος ότι ο Κώστας δολοφονήθηκε για να κρατήσει το στόμα του κλειστό και να αποτραπεί από το να παραιτηθεί και να πει δημόσια όλες τις λεπτομέρειες. «Μάλλον ήθελε απαντήσεις εδώ και τώρα και νομίζω ότι αυτό οδήγησε στο θάνατό του» είπε. Οι υποκλοπές, ο Παναγιώτης υποψιάζεται, μπορεί να ήταν ο λόγος που ο Κώστας έστειλε γράμμα προς την αρραβωνιαστικιά του σχετικά με την παραίτησή του από τη δουλειά που ήταν «ζήτημα ζωής και θανάτου».
Μέσα σε λίγες ώρες από το θάνατο του Κώστα, η Ericsson ετοίμασε μια τυπική «Περιγραφή Συμβάντος-Υπόθεσης», που περιγράφει τις τεχνικές λεπτομέρειες σχετικά με το κακόβουλο λογισμικό και πώς λειτουργούσε. Περιείχε την προειδοποίηση: «Το έγγραφο αυτό πρέπει να θεωρηθεί ως άκρως εμπιστευτικά και … θα πρέπει να ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία αυτών των πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένης της υποχρεωτικής χρήσης της κρυπτογράφησης της Ericsson».
Μετά από επτά σελίδες τεχνικών λεπτομερειών, η έκθεση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κάποιος είχε φορτώσει μη εξουσιοδοτημένες «διορθώσεις», δηλαδή κακόβουλο λογισμικό, «έχει σχεδιαστεί για να εισαγάγει τη λειτουργία του ΥΤΕ με τέτοιο τρόπο ώστε να μην είναι ορατή σε κάθε παρατηρητή. Ούτε η Ericsson ούτε η Vodafone έχει οποιαδήποτε γνώση των διορθώσεων. Ούτε είναι γνωστό ποιος παρείχε τη διόρθωση, ποιος τις φόρτωνε ή πόσο καιρό είχαν τοποθετηθεί στο δίκτυο». Με άλλα λόγια, κάποιος είχε εισαγάγει το κακόβουλο λογισμικό για να ενεργοποιήσει κρυφά την λειτουργία υποκλοπής προγράμματος νόμιμης παρεμπόδισης, ενώ ταυτόχρονα έκρυβε το γεγονός ότι είχε τεθεί σε λειτουργία. Στις 10 Μαρτίου, η έκθεση παραδόθηκε στο Κορονιά, CEO της Vodafone.
Ο πρώην δικηγόρος της οικογένειας Τσαλικίδη, ο Θεμιστοκλής Σοφός, πιστεύει ότι ο Κώστας ανακάλυψε το λογισμικό υποκλοπών από τύχη και, στη συνέχεια, το ανέφερε. «Μερικοί άνθρωποι φοβόντουσαν ότι θα μιλήσει γι ‘αυτό και τον σκότωσαν με επαγγελματικό τρόπο», δήλωσε σε ελληνική εφημερίδα. Παρά το γεγονός ότι η επίσημη έκθεση του ιατροδικαστή είπε ότι αυτοκτόνησε, σημείωμα αυτοκτονίας δε βρέθηκε ποτέ, και η αρχική ιατροδικαστική έκθεση ήταν αμφίρροπη.
Παρ ‘όλα αυτά, ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Δημήτρης Λινός, δήλωσε ότι ο θάνατος του Κώστα ήταν σαφώς συνδεδεμένος με την επιχείρηση υποκλοπών. «Αν δεν υπήρχαν οι υποκλοπές, δεν θα υπήρχε αυτοκτονία», είπε τον Ιούνιο του 2006. Στην έκθεσή του, ο εισαγγελέας Γιάννης Διώτης είπε επίσης ότι ο Κώστας είχε γνώση της παράνομου λογισμικού τηλεφωνικών υποκλοπών. Και ο Γιώργος Κωνσταντινόπουλος, ένας πρώην συνάδελφός υπεύθυνος για την ασφάλεια των επικοινωνιών για τη Vodafone, φέρεται να είπε ότι οι εισαγγελείς ήταν σίγουροι ότι ο Κώστας ήταν σε θέση να γνωρίζει σχετικά με το λογισμικό υποκλοπών, και ότι ο θάνατός του ήταν πιθανό να συνδέεται με την ανακάλυψη αυτή.
Ολόκληρο το περασμένο καλοκαίρι στην Αθήνα, καθώς η κρίση χρέους κορυφωνόταν, πλήθη φιλοκυβερνητικών διαδηλωτών μαζεύτηκαν στην πλατεία Συντάγματος φωνάζοντας οργισμένα συνθήματα κατά των Ευρωπαίων πιστωτών . Λίγα τετράγωνα μακριά, στην οδό Πανεπιστημίου, το σύμβολο της Αναρχίας γράφτηκε με σπρέυ στους τοίχους των κεντρικών γραφείων της Τράπεζας της Ελλάδα. Και πίσω από τους κίονες δωρικού ρυθμού και της κίτρινης νεοκλασικής πρόσοψης του κτιρίου του Κοινοβουλίου, οι πολιτικοί μέσα στη νευρικότητα μαζεύτηκαν για να συζητήσουν τι θα κάνουν εν συνεχεία.
Αλλά λίγα χιλιόμετρα μακρύτερα, σε ένα πολύ καλά φυλασσόμενο σύμπλεγμα κτηρίων κοντά στο Πεδίον του Άρεως, ένα από τα μεγαλύτερα πάρκα της Αθήνας, οι εισαγγελείς έβαζαν τέλος σε μια δεκαετία ερευνών. Και στις 26 Ιουνίου το δάχτυλο της ενοχής ήταν στραμμένο προς την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών των ΗΠΑ[NSA]. Τώρα εναπόκειται στο Δικαστικό Συμβούλιο να αποφασίσουν πώς θα προχωρήσουν, κάτι που μπορεί να αποδειχθεί πολύ ενοχλητικό για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Από την αρχή, σύμφωνα με έναν πρώην ανώτερο Έλληνα αξιωματούχο που συμμετείχε στην έρευνα, δεν υπήρχε καμία αμφιβολία στα υψηλότερα κλιμάκια της κυβέρνησης ότι οι ΗΠΑ ήταν πίσω από τις υποκλοπές. Την Παρασκευή, 25 του Μαρτίου, 2005, δύο εβδομάδες μετά αφότου ο Παναγιώτης έκοψε το σκοινί από το λαιμό του αδελφού του, οι Έλληνες γιόρτασαν την Ημέρα της Ανεξαρτησίας, που ακολουθήθηκε από ένα σαββατοκύριακο εορτασμών. Αλλά στο Μέγαρο Μαξίμου, τον ελληνικό Λευκό Οίκο, η συζήτηση μόνο μόνο ανάλαφρη δεν ήταν. Καθώς ελικόπτερα από το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό πέταγαν χαμηλά πάνω από την Ακρόπολη κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής παρέλασης, έμπιστα άτομα της κυβέρνησης είχαν συνάντηση με τον Πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή για το σκάνδαλο υποκλοπών και που αυτός και η σύζυγός του είχαν τεθεί στο στόχαστρο των υποκλοπών.
Λίγες μέρες πριν, ο υπουργός Εξωτερικών Πέτρος Μολυβιάτης ήταν στην Ουάσιγκτον για συναντήσεις υψηλού επιπέδου με ανώτερους αξιωματούχους. Η υπουργός Εξωτερικών Κοντολίζα Ράις μίλησε για την «εξαιρετική κατάσταση των σχέσεων ανάμεσα στην Ελλάδα και τις Ηνωμένες Πολιτείες» και ο Πρόεδρος Τζόρτζ Μπους Τζούνιρο εξέδωσε διακήρυξη δηλώνοντας «ειδικούς δεσμούς που βασίζονται στη φιλία, στην ιστορία και στις κοινές αξίες με την Ελλάδα». Σημείωσε ότι «τα δύο έθνη στηρίζονται σε κοινά ιδεώδη για την Ελευθερία». Αλλά με βάση την έρευνα μέχρι εκείνο το σημείο, στενοί συνεργάτες, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Εξωτερικών Μολυβιάτη, ήταν πεπεισμένοι ότι οι αμερικάνικες μυστικές υπηρεσίες ήταν πίσω από την επιχείρηση. Παρά το γεγονός ότι τουλάχιστον ένα άτομα από τους έμπιστους της κυβέρνησης ήθελε να θάψουν το όλο θέμα παρά να προκαλέσουν ρήξη στις σχέσεις με τις ΗΠΑ, ο Καραμανλής διαφώνησε, σύμφωνα με την πηγή. «Δεν υπάρχει περίπτωση» είπε ο Καραμανλής. «Αν το βρουν αυτό σε 10 χρόνια από τώρα και μας το προσάψουν, τα πράγματα θα αποδεδειχθούν πραγματικά δύσκολα.»
Η απόφαση λήφθηκε για να αρχίσει η αστυνομία και η έρευνες. Αν και κάθε άλλο παρά πλήρης, και με πολλά ερωτήματααναπάντητα, ο υπουργός Δημόσιας Τάξης, Γιώργος Βουλγαράκης και πολλοί αξιωματούχοι πραγματοποίησαν τελικά μια τηλεοπτική συνέντευξη Τύπου το Φεβρουάριο του 2006. Με κακά σχέδια με έναν μπλε μαρκαδόρο σε ένα λευκό πίνακα, σημείωσαν τα 14 κρυφά κινητά τηλέφωνα που χρησιμοποιούσαν τέσσερις κεραίες κινητής τηλεφωνίας, με ακτίνα περίπου 2 χιλιομέτρων στο κέντρο της Αθήνας.
Εντός της περιοχής αυτής ήταν η Πρεσβεία των ΗΠΑ στη Βασιλίσσης Σοφίας, το οποίο αποδείχθηκε ότι είναι ένα θέμα μεγάλης αμηχανίας για τις ΗΠΑ και την ελληνική κυβέρνηση. «Οι ΗΠΑ δαχτυλοδείχνοταν στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ως ένοχος» είπε ο Πρεσβευτής των ΗΠΑ Τσαρλς Π. Ρις σε απόρρητο σημείωμα στην Ουάσιγκτον, που κυκλοφόρησε από το WikiLeaks. Ο Ρις υποψιάζεται τον Βουλγαράκη για τη διαρροή. Αποκαλώντας τον «λιγότερο αξιόπιστο σύμμαχο» είπε ο Ρις ότι ο Βουλγαράκης «επέτρεψε φήμες να κυκλοφορούν ότι οι ΗΠΑ είναι πίσω από [την] σημαντική υπόθεση υποκλοπών στην Ελλάδα». Παρ ‘όλα αυτά, οι δύο πλευρές ήθελαν να προσποιηθούν ότι όλα ήταν φυσιολογικά. Έτσι, ο υπουργός Εξωτερικών Μολυβιάτης πρότεινε στον Ρις ότι μεταθέσουν μια προηγουμένως προγραμματισμένη συνάντηση μεταξύ τους από την κατοικία του πρέσβη στη δημόσια σφαίρα στο ξενοδοχείο Grande Bretagne στο κέντρο της Αθήνας. Εκεί, π Ρις σημείωσε στο σημείωμά του, «Όλα θα μπορούσαν να δει ότι η σχέση ΗΠΑ-Ελλάδας ήταν αμείωτη».
Ήταν ένα περίεργο γεύμα. Ο Μολυβιάτης καθόταν απέναντι από τον άνθρωπο του οποίου η πρεσβεία, πίστευε, κρυφάκουγε το κινητό του για μήνες. Και ο Ρις, έξω από τα νερά του διότι ήταν μια αδίστακτη επιχείρηση των NSA και CIA, και ακόμα δεν μπορούσε να γνωρίζει τη συμμετοχή της πρεσβείας του. «Αντιμετωπίζοντας την υπόθεση υποκλοπών» δήλωσε η Ρις στο σημείωμά του, «ο Μολυβιάτης διατύπωσε τη άποψη πως η όλη φασαρία [η συνέντευξη Τύπου] ήταν περιττή. Θα ήταν αρκετό για να παραδοθεί το θέμα στις δικαστικές αρχές για την έρευνα και, ενδεχομένως, να γινόταν ποινική δίωξη, είπε. Αλλά τώρα, τόσο ο ίδιος όσο και ο πρωθυπουργός ήταν πρόθυμοι να δείξουν ότι η τρέχουσα υστερία δεν αναιρεί τις άριστες σχέσεις ΗΠΑ-Ελλάδα».
Για ορισμένους, ωστόσο, οι σχέσεις οικειότητας φάνηκαν μόνο να αυξάνουν την οργή. Τον Μάιο, μια ελληνική τρομοκρατική οργάνωση, ο «Επαναστατικός Αγώνας», προσπάθησε να δολοφονήσει τον Βουλγαράκη με τηλεχειριζόμενη βόμβα. Επισημαίνοντας το σκάνδαλο τηλεφωνικών υποκλοπών και την αποδυνάμωση της ελληνικής κυριαρχίας ως βασικό λόγο για την επίθεση, η ομάδα είπε ότι είναι σε αντίθεση κρατικά χορηγούμενη «τρομοκρατία των μέσων μαζικής επιτήρησης». Στην πρεσβεία των ΗΠΑ, ο αναπληρωτής επικεφαλής της αποστολής έστειλε ένα απόρρητο μήνυμα στην Ουάσιγκτον, το οποίο δημοσιεύθηκε από το WikiLeaks, με μια προειδοποίηση. «Αυτή η ομάδα θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη» είπε. «Ενώ δεν υπάρχει καμία αναφορά μέχρι στιγμής για στόχευση ξένων «καπιταλιστών-ιμπεριαλιστών», «δεν θα είναι ένα άλμα πίστης για τον Επαναστατικό Αγώνα να εστιάσει την προσοχή του στην παρουσία των ΗΠΑ στην Ελλάδα». Δέκα μήνες αργότερα, η ομάδα έριξε έναν πύραυλο κατά της πρεσβεία.
Κατά τη περίοδο που η υποκλοπές ανακαλύφθηκαν, ο Basil εγκατέλειψε τη χώρα, όπως φαίνεται με μια γρήγορη αλλαγή από τη CIA στο Σουδάν. Στη συνέχεια, σύμφωνα με τα ελληνικά έγγραφα, που ανακτήθηκαν από το Itercept, στις 4 Αυγούστου, καθώς τα πράγματα ησύχασαν, απέκτησε visa στην Ελληνική Πρεσβεία στο Χαρτούμ και επέστρεψε μετά από 10 ημέρες στην Αθήνα και στη δουλειά-κάλυψη του ως πρώτος γραμματέας για περιφερειακές υποθέσεις. Η διπλωματική θέση του έδωσε ασυλία από σύλληψη.
Η έρευνα ήταν η πρώτη από τις πέντε μεγάλες διερευνήσεις που θα επεκταθούν για πάνω από μια δεκαετία κατά τις οποίες θα εξετασθούν περισσότεροι από 500 μάρτυρες, συμπεριλαμβανομένων των παραγόντων της ΕΥΠ. Αποδεικτικά στοιχεία δημιουργούνται σιγά-σιγά καθώς οι ερευνητές βρήκαν τα αποκαλυπτικά ημερολόγια του υπολογιστή, εντόπησαν τα σήματα των κινητών τηλεφώνων, και αποσυνέθεσαν στρώματα και στρώματα του λογισμικού. Με τα χρόνια, το κομμάτι το κομμάτι, το παζλ άρχισε να ολοκληρώνεται.
In his testimony, Ericsson’s managing director for Greece, Bill Zikou, laid out the “how,” describing the method by which the bugging was accomplished. “What happened in this incident,” he said, “is that a complex, sophisticated, non-Ericsson intruder piece of software was planted into the Vodafone Greece network,” which by activating the RES function “thus made illegal interceptions possible.”
Στην κατάθεσή του, ο διευθύνων σύμβουλος της Ericsson για την Ελλάδα, Βασίλης Ζήκου, υπέδειξε το «πώς», περιγράφοντας τη μέθοδο με την οποία οι υποκλοπές επιτεύχθηκαν. «Αυτό που συνέβη σε αυτό το περιστατικό», είπε, «είναι ότι ένας σύνθετος, περίπλοκος, εισβολέας, φτιαγμένος έξω από την Ericsson, μέσω λογισμικού φυτεύτηκε στο δίκτυο της Vodafone», ο οποίος, μέσω της λειτουργίας του ΥΤΕ έκανε «δυνατό να γίνουν οι παράνομες υποκλοπές».
Στη συνέχεια, οι ερευνητές στράφηκαν προς το «ποιος». Μετά το πέρας της επιχείρησης της, η NSA είχε την ελπίδα ότι θα μπορούσε να εξαφανιστεί μέσα στη νύχτα, χωρίς να αφήσει ίχνη. «Σε αντίθεση με τους αθλητές, όταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες είχαν τελειώσει, η ομάδα της NSA ήλπιζε ότι δεν θα ξέρουν καν ότι ήταν εκεί», είπε ένα από τους απόρρητα έγγραφα. Το έγγραφε έφερε τον ειρωνικό τίτλο, «άλλη μια επιτυχημένη ιστορία Ολυμπιακών Αγώνων». Αλλά, ως αποτέλεσμα της προχειρότητας κατασκευής των πληροφοριών από τους Αμερικανικούς κατασκόπους, κάθε βήμα υπογράμμιζε στους ερευνητές ότι είναι όλο πιο κοντά στις ΗΠΑ.
Ένα άτομο που πέρασε πολύ χρόνο για την αγορά κρυφών κινητών της ήταν ο Basil. «Συνηθίζαμε να τον φωνάζουμε τον άνθρωπο-τηλέφωνο» είπε ο πρώην συνάδελφός του της CIA στην Αθήνα. «Το μόνο που κάνουμε είναι να αγοράζουμε κινητά μιας χρήσης. Οδήγα προς οποιαδήποτε κατεύθυνση που θες και μπες σε ένα τυχαίο κατάστημα τηλεφωνίας και αγόρασε ένα τηλέφωνο, κάνε μια κλήση, και μετά πέτα το τηλέφωνο μακριά».
Αλλά ο Basil δεν ήταν ο μόνος που αγόραζε τέτοια τηλέφωνα. Σύμφωνα με την εμπιστευτική έκθεση του εισαγγελέα, που εκδόθηκε 26 Ιουν, 2015 και ανακτήθηκε από το The Intercept, οι ερευνητές εντόπισαν τέσσερις από τα τηλέφωνα σε κατάστημα στον Πειραιά. Εκεί, ο εισαγγελέας έδειξε φωτογραφίες του Basil και της συζύγου του, Ιρέν, στον διευθυντή του καταστήματος. «Είναι γνωστή» στο κατάστημα, ο διευθυντής είπε. Ο εισαγγελέας στη συνέχεια σημείωσε στην έκθεσή του ότι η Ιρέν «ενεργεί ως διορισμένη από αυτόν [Basil] και για λογαριασμό του». Και σύμφωνα με κατοχυρωμένων τίτλων ιδιοκτησίας, η οικογένεια της Ιρέν Basil έχει από καιρό ένα σπίτι στον Πειραιά, λίγα μόλις χιλιόμετρα μακρυά από το κατάστημα .
Τα πράγματα έγιναν ακόμα πιο αδέξια. Μετά την αγορά των τεσσάρων τηλέφωνα, που προορίζονταν να είναι αδύνατο να εντοπιστούν, η κάρτα SIM από το ένα εξ’αυτών αφαιρέθηκε και τοποθετήθηκε σε ένα κινητό τηλέφωνο καταχωρημένο στην πρεσβεία των ΗΠΑ. Ήταν μια άμεση σύνδεση μεταξύ της μυστικής επιχείρησης και της κυβέρνηση των ΗΠΑ. Οι ερευνητές στη συνέχεια εντόπισαν περισσότερες από 40 κλήσεις προς και από την πρεσβεία των ΗΠΑ και που αφορούν αυτό το τηλέφωνο. Οι αριθμοί που παρατίθενται στην έκθεση της ΑΔΑΕ περιλαμβάνουν τον κύριο αριθμό της πρεσβείας, τον αριθμό έκτακτης ανάγκης μετά-ώρες, τη φρουρά της πρεσβείας, και το γραφείο του FBI. Υπήρχε ακόμη και μια κλήση στο κατάστημα ενδυμάτων για γυναίκες στην Αθήνα, το Rouge Paris.
Στη συνέχεια, από την ίδια τηλεφωνική συσκευή χρησιμοποιείτε κάποια άλλη κάρτα SIM και οι ερευνητές βρήκαν κλήσεις προς Μέριλαντ. Με βάση τους αριθμούς τηλεφώνου, το The Intercept ήταν σε θέση να καθορίσει ότι οι κλήσεις έγιναν στο Έλικοτ Σίτι, όπου ο Basil και η σύζυγός του είχαν ακίνητο, καθώς και στπ γειτονικό Κάντοσβιλλ, δύο περιοχές που εδρεύει η NSA. Οι συνέπειες ανησυχούσαν σε μεγάλο βαθμό τους ερευνητές. «Ήμασταν φοβισμένοι» είπε ένας ερευνητής σε μια κοινοβουλευτική επιτροπή. «Αυτό είναι κάτι που τα υπουργεία Εξωτερικών και Δικαιοσύνης θα πρέπει να ερευνήσουν».
Επιτέλους, μετά από χρόνια αργής, αναποτελεσματικής και πολιτικά παρεμποδισμένης έρευνας που παρήγαγε περισσότερο ομίχλη παρά σαφήνεια, η αφοσιωμένη δουλεία της ΑΔΑΕ και μερικών άλλων άρχισαν να αποδίδουν καρπούς. Τα στοιχεία που έδειχναν την Πρεσβεία των ΗΠΑ, και που με λίγη τύχη και χάρη στα λάθη των Αμερικανών κατασκόπων, οι εισαγγελείς βρήκαν ένα όνομα, Γουίλιαμ Basil, και το διεθνές ένταλμα σύλληψης του εκδόθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο.
Αλλά μέχρι τότε, είχε ήδη φύγει. Μετά την Αθήνα, ο Basil προήχθη σε αναπληρωτή διοικητή του σταθμού στο Ισλαμαμπάντ, στο Πακιστάν, στη συνέχεια στάλθηκε πίσω σε μια δουλειά γραφείου στα κεντρικά γραφεία της NSA, στη θέση του διευθυντή του ανθρώπινου δυναμικού στο Κέντρο Αντιτρομοκρατίας της μυστικής υπηρεσίας. Τώρα ως συνταξιούχος δεν προστατεύεται πλέον από διπλωματική ασυλία, έτσι δεν μπορεί πάει στην Ελλάδα, τη χώρα όπου η σύζυγός του σήμερα ζει στο σπίτι της οικογένειάς της στον Πειραιά. Το 2012, σε ένα κείμενο διαμαρτυρίας, το οποίο είχε υπογράψει για να διαμαρτυρηθεί για την προγραμματισμένη κατασκευή θαλάσσιου πάρκο στην Κάρπαθο, έγραφε πως «είναι κάτοχος ακινήτου στην Κάρπαθο και πως σχεδιάζει να αποσυρθεί εκεί τον επόμενο χρόνο».
Σήμερα το διώροφο σπίτι κοντά στην παραλία στο Διαφάνι είναι άδειο. Τα υλικά κατασκευής στοιβάζονται στη βεράντα και η πρόσοψή του είναι άβαφη. Σε κοντινή απόσταση από το σπίτι, φίλοι και συγγενείς δεν μπορούν να πιστέψουν ότι ο Μπίλι από την Κάρπαθο θα μπορούσε να έχει κρυφά υποκλέψει ανώτατους αξιωματούχους , ή κατασκόπευε την κυβέρνησή τους. «Δεν υπάρχει περίπτωση να έκανε ό, τι λένε πως έκανε», δήλωσε ο ξάδελφος του, ο Νίκος. «Λόγω της αγάπης του για την Ελλάδα, θα γνώριζαν ότι αν αυτό το πράγμα [η υποκλοπή τηλεφωνικών συνδιαλέξεων] έπρεπε να γίνει, θα ζήταγαν σίγουρα κάποιος άλλος να το κάνει. Δεν υπάρχει περίπτωση να το έκανε. Είναι γνωστό ότι ήταν πρώτα απ ‘όλα είναι ένας Έλληνας πατριώτης».
Μήνες πριν εκδοθεί το ένταλμα σύλληψης, ο Basil είχε επαφή μέσω τηλεφώνου με έναν εξέχοντα ποινικολόγο της Αθήνας, τον Ηλία Γ. Αναγνωστόπουλο, σύμφωνα με μια ελληνική πηγή, η οποία ζήτησε να μην κατονομασθεί λόγω του εμπιστευτικού χαρακτήρα των πληροφοριών. Όταν ρωτήθηκε από το δικηγόρο, αν θα ήταν πρόθυμος να καταθέσει αν τα πράγματα έφταναν σε αυτός το σημείο, Basil, σύμφωνα με την πηγή, απάντησε: «Αν υπάρχουν ερωτήσεις, βέβαια μπορώ να τις απαντήσω». Ο δικηγόρος συναντήθηκε με τον εισαγγελέα, αλλά μετά από διαρροές προς τον Τύπο, ο Basilείπε στον Αναγνωστόπουλο να αφήσει το θέμα προς το παρόν. Περιπλεκόντα ζητήματα, ο εισαγγελέας έχει προσθέσει την υπόθεση υποκλοπών, σε μια πολύ μεγαλύτερη, αλλά άσχετη, υπόθεση συνωμοσίας που αφορούσε απόπειρα δολοφονίας κατά του πρώην Πρωθυπουργού Καραμανλή, βασικού στόχου της επιχείρησης υποκλοπών τηλεφωνικών συνδιαλέξεων.
Ο προϊστάμενος του Σταθμού της CIA, Έρικ Πάουντ, έφυγε από την Αθήνα το 2007, επιστρέφοντας στα κεντρικά γραφεία για να γίνει επικεφαλής των Εξωτερικών Επιχειρήσεων και της Διεύθυνσης Καλύψεων, του τμήματος που είναι υπεύθυνος για τη δημιουργία εταιρείων-βιτρίνα στο εξωτερικό για την κάλυψη παράνομων αξιωματικών μεταμφιεσμένων σε στελέχη επιχειρήσεων ή άλλα επαγγέλματα. Μετά την αποχώρησή του το Σεπτέμβριο του 2009, ο Πάουντ αναφέρει μπροστά σε ακροατήριο σε κολλέγιο πως η CIA έχει μια εμμονή να μαθαίνει την αλήθεια. Και πρόσθεσε: «Αλλά η εμμονή δεν οδηγεί πάντα στην επιτυχία».
Costas Tsalikidis, March 9, 2005.
Ο Παναγιώτης και άλλα μέλη της οικογένειας, επίσης, θέλουν την αλήθεια. Το 2011, η οικογένεια του Κώστα ζήτησε από δύο ιατροδικαστές να επανεξετάσουν τα ιατρικά αρχεία. Ο ένας ήταν ο Δρ Steven Karch, ιατροδικαστής στο Σαν Φρανσίσκο, και ο άλλος ήταν ο Δρ Θεόδωρος Βουγιουκλάκης, αναπληρωτής καθηγητής της ιατροδικαστικής στην Ελλάδα. Ο Karch χαρακτήρισε την αρχική αυτοψία «γελοία». Με βάση τις εικόνες του σώματος, οι ιατροδικαστές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα σημάδια στο λαιμό του Κώστα «δεν θα μπορούσαν να προέλθουν απλά πηδώντας από μια καρέκλα». «Κάτι έγινε σ ‘αυτόν πριν» είπε ο Karch στο The Intercept.
Η οικογένεια συμφωνεί με αυτό το πόρισμα. «Πιστεύω ότι υπάρχουν άνθρωποι που ξέρουν τι συνέβη, τι ακριβώς έκανε και ποιος ακριβώς το έκανε και θα μας δώσει αυτά τα στοιχεία», δήλωσε ο Παναγιώτης. «Πιστεύω ότι όσο περνάει ο καιρός οι λόγοι για την προστασία των δραστών θα εξασθενήσουν και θα ανοίξουν τα στόματα». Τον περασμένο Μάρτιο, 10 χρόνια από το θανάτουτου Κώστα, η μητέρα του μίλησε σε Έλληνα δημοσιογράφο για πρώτη φορά. «Θέλω να ξέρω τι συνέβη στο παιδί μου και κανείς δεν από όσους διερευνούν μέχρι τώρα την υπόθεση, 10 χρόνια [αργότερα], δεν μου έδωσαν την παραμικρή απάντηση» είπε. «Όσο ζω θα ζω με αυτό το βάσανο. Θέλω να τιμωρηθούν εκείνοι που είναι ένοχοι για ό, τι συνέβη, και εκείνοι που γνωρίζουν [αλλά] δεν μιλούν».
Είναι απίθανο τα ερωτήματά της να απαντηθούν.Είναι εξαιρετικά απίθανο η κυβέρνηση Ομπάμα να επιτρέψει ποτέ ο Basil, ή οποιοδήποτε άλλο επίσημο μέλος των μυστικών υπηρεσιών, να εκδοθεί. Ούτε είναι πιθανό ότι ο Basil θα επιστρέψει στην Ελλάδα με τη θέλησή του με ένα ένταλμα σύλληψης να τον περιμένει. Κατά το 2009 εμφανίστηκε σε μια φωτογραφία στο Facebook, προφανώς στη μεταμφιεσμένος, λανσάρντας ένα μακρύ λευκό μούσι και μουστάκι. «Φίλε, η δουλειά του Αϊ-Βασίλη δεν είναι διαθέσιμη… για τους επόμενους επτά μήνες» ένας φίλος του αστειεύτηκε στο Facebook. Αν και ο ίδιος δεν έχει απαντήσει στα αιτήματα για συνέντευξη, φωτογραφίες στο διαδίκτυο τον δείχνουν στην Ελλάδα το 2013 παρακολουθεί το γάμο της κόρης του, χωρίς γένια, στη Γλυφάδα, προάστιο της Αθήνας. Πολλαπλές προσπάθειες για επικοινωνία με τον Basil μέσω τηλεφώνου, και μέσα από μέλη της οικογένειας τους, ήταν ανεπιτυχείς. Τόσο η CIA και όσο και η NSA αρνήθηκαν να σχολιάσουν σχετικά το οτιδήποτε γύρω από την υποκλοπή τηλεφωνικών συνδιαλέξεων στην Αθήνα, συμπεριλαμβανομένου και του κατηγορητηρίου του Basil.
Όσο για την NSA, σε μια απόρρητη έκθεση των ελληνικών Ολυμπιακών Αγώνων υπάρχει πλέον το ειρωνικό ερώτημα «Μετά το χρυσό μετάλλιο της φετινής χρονιάς, τι θα επακολουθήσει»; Σίγουρα επόμενος στόχος θα είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες που έχουν προγραμματιστεί για το Ρίο ντε Τζανέιρο, στη Βραζιλία, το επόμενο καλοκαίρι. Σύμφωνα με μια προηγουμένως δημοσιευμένο άκρως απόρρητο έγγραφο της NSA, η μυστική υπηρεσία έχει ήδη φυτεύσει κακόβουλο λογισμικό σύστημα τηλεπικοινωνιών της χώρας. Και, αν η ιστορία αποτελεί οδηγό, κατά τις προηγούμενες εβδομάδες μέχρι την έναρξη των αγώνων, ομάδες από SCS, SSO, ΤΑΟ και άλλων υπηρεσιών θα φτάσουν και πάλι για να ξεκινήσουν 24ώρες υποκλοπές 7 μέρες την βδομάδα. Και όπως και στην Ελλάδα, μπορούν απλώς τυχαία να αφήσουν ένα τμήμα του εξοπλισμού παρακολούθησης πίσω.
Καθισμένος στο διαμέρισμά του με θέα στην Πλάκα της Αθήνα, ο Τζον Μπράντυ Κίσλινγκ θα μπορούσε να βγάλει κάποιο νόημα από όλα αυτά. «Δεν βλέπω την παραμικρή απόδειξη ότι η υποκλοπή τηλεφωνικών συνδιαλέξεων έκανε στη κυβέρνηση των ΗΠΑ κάποιο καλό», είπε. «Νομίζω ότι είναι απλά σημαντικό να τονιστεί ότι η συλλογή πληροφοριών δεν είναι ποτέ δωρεάν. Πάντα υπάρχει ανθρώπινο και πολιτικό κόστος σε κάποιον. Στην περίπτωση αυτή πληρώθηκε από έναν αθώο τεχνικό της Vodafone ».
Aπό:
http://kollectnews.org/2015/09/30/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου