Ο Ιωάννης Η’ ο Παλαιολόγος στη… Σύνοδο Κορυφής στην Ευρώπη

Άρθρο του Μητροπολίτου Αλεξανδρουπόλεως Ανθίμου Στα 1438 ο αυτοκράτωρ Ιωάννης Η’ ο Παλαιολόγος, έσυρε τον πατριάρχη Ιωσήφ με επισκόπους από την Κωνσταντινούπολη στην Ευρώπη, ώστε να υπογράψουμε ένωση-υποταγή της Ορθοδόξου Ανατολής στην Παπική Δύση, προκειμένου να πάρουμε οικονομική και κάθε άλλη βοήθεια, για να σωθεί η Βασιλεύουσα από την οθωμανική λαίλαπα που πλησίαζε.
Ο σοφός πατέρας του, αυτοκράτωρ Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγος είχε συμβουλεύσει το γιό του «φεῦγε πᾶσαν ἀπόπειραν ἑνώσεως, ἡ γὰρ βεβαία αὐτῆς ἀποτυχία ἀπερίγραπτα συγκομιεῖ σοί τε καὶ τῷ ἔθνει δεινά. Περὶ τῆς συνόδου μελέτα μὲν καὶ ζήτει… τὸ δὲ ποιῆσαι αὐτὴν μηκέτι ἐπιχειρισθῇς… τοῦτο ἀδύνατον ὄντως».
Αλλά και ο Γεώργιος Γεμιστός Πλήθων είχε συμβουλεύσει τον αυτοκράτορα να μην πάει στην Ευρώπη επειδή οι δυτικοί, βεβαίωνε ο λόγιος σοφός: θα μεταβάλουν την Σύνοδο σε κατηγορητήριο και λόγω της πλειοψηφίας θα επιβάλουν τις δικές τους γνώμες «καὶ λοιπόν, οὐκ ἀπελεύσεσθε εἰς σύνοδον, ἀλλ’ εἰς κατάκρισιν».

Δυστυχώς έτσι έγινε. Στις εξευτελιστικές και «στημένες» διαπραγματεύσεις στη Φερράρα – Φλωρεντία και προκειμένου να καμφθεί κάθε ελληνικό αξιοπρεπές πρόσχημα, οι δυτικοί έφτασαν να κόψουν ακόμα και το σιτηρέσιο από την ελληνική αντιπροσωπεία. Έτσι οι δικοί μας πεινούσαν και για να εξοικονομήσουν χρήματα για τρόφιμα, οι κληρικοί έφτασαν να πωλούν τα άμφιά τους και οι φρουροί του αυτοκράτορα τα όπλα και τις στολές τους. Υπήρξε ημέρα που όταν οι Έλληνες προσήλθαμε στο διάλογο, βρήκαμε καθισμένους τους παπικούς και -ελλείψει (!) άλλων καθισμάτων- μας υποδείχθηκε να σταθούμε μπροστά τους όρθιοι ώστε ν’ αρχίσουν οι συζητήσεις.
Από ποιμαντική ευθύνη, ψυχολογική πίεση, αδυναμία χαρακτήρος και εξευτελισμό, ο πατριάρχης Ιωσήφ πέθανε και τον έθαψαν με τιμές (!) στη Βενετία. Η ελληνική αντιπροσωπεία πλην του επισκόπου Εφέσου, αγίου Μάρκου Ευγενικού, υπέγραψε την ψευτο-ένωση και αφάνταστα ταπεινωμένη επέστρεψε στη Βασιλεύουσα. Ο λαός μας δεν απεδέχθη εκείνη την ένωση. Αλλά και οι Ευρωπαίοι, ποτέ δεν πίστεψαν ότι θα ισχύσει και γι αυτό ποτέ δεν έστειλαν βοήθεια στην Ορθόδοξη Ανατολή. Έτσι η ελληνική αυτοκρατορία μας των Ρωμηών, βυθίστηκε στη μακραίωνη νύχτα της τουρκοκρατίας.
Τώρα, αν τα παραπάνω σας θυμίζουν κάτι από την ολονύχτια Σύνοδο των Ηγετών της Ευρώπης του Ιουλίου 2015 για την αποστολή βοήθειας στην Ελλάδα, τότε οι αυθαίρετοι αυτοί συνειρμικοί συλλογισμοί, είναι απολύτως δικοί σας και ούτε καν πέρασαν από το μυαλό του υπογράφοντος.
† Ο Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος
* Στην εικόνα, ο αυτοκράτορας Ιωάννης Η’ Παλαιολόγος εισέρχεται έφιππος στη Φλωρεντία για τη σύνοδο του 1439, όπου υπογράφηκε η Ένωση των Εκκλησιών.
Φλωρεντία, τμήμα νωπογραφίας (περ. 1459-63) του Μπενότσο Γκότσολι στο Παλάτσο Μέντιτσι – Ρικάρντι.