Έλληνας ποιητής, που εντάσσεται στη ρομαντική Α’ Αθηναϊκή Σχολή. Ξεχωρίζει από τους ομοτέχνους του εκείνης της περιόδου, επειδή έγραψε τα λιγοστά ποιήματά του, τόσο στην καθαρεύουσα, όσο και στη δημοτική.
Ο Δημοσθένης Βαλαβάνης γεννήθηκε το 1829 στην Καρύταινα της Αρκαδίας. Πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια, καθώς έχασε αρκετά νωρίς τους γονείς του. Πάντως, ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στο Ναύπλιο, με την υποστήριξη ενός θείου του και σε ηλικία 18 ετών πήγε στην Αθήνα, όπου γράφτηκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου, εργαζόμενος παράλληλα τις νυχτερινές ώρες σε εστιατόρια και καφενεία για τα προς το ζην.
Λόγω των στερήσεων και της ανέχειας, η υγεία του κλονίστηκε ανεπανόρθωτα, όταν προσβλήθηκε από φυματίωση και λίγο προτού ολοκληρώσει τις σπουδές του πέθανε στην Αθήνα στις 11 Μαΐου του 1854, σε ηλικία μόλις 24 ετών. Στην κηδεία του, τον επικήδειο εκφώνησε ο ποιητής Γεώργιος Παράσχος (1822-1886), φορώντας φουστανέλα, όπως το συνήθιζε, κι έχοντας πένθος στο γιλέκο του και μαύρη κρεπ στο φέσι του. O επικήδειος του Παράσχου δεν διασώθηκε.
Το ποιητικό έργο του Βαλαβάνη αποτελείται από λίγα ποιήματα («Εκείνη», «Ο τάφος του κλέφτη», «Το όνειρόν μου», «Εις λεύκωμα κυρίας», «Μελαγχολικαί σκέψεις», «Μία μου απόκρισις» κ.ά.), δημοσιευμένα στα λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής, κυρίως την «Ευτέρπη» και τη «Μημοσύνη». Έγραψε, επίσης, και την τραγωδία «Ο θάνατος του Παπαφλέσσα», από την οποία σώζεται μόνο ο τίτλος και το διήγημα «Δυο νύκτες».
Οι μελετητές διακρίνουν στη στιχουργική του Βαλαβάνη την απαρχή μιας δημιουργικής δύναμης, η οποία δεν πρόλαβε να αποδώσει όλους τους καρπούς της. Αξιοσημείωτη είναι η αναγνώριση της αξίας του έργου του από μεταγενέστερούς του ποιητές, όπως ο Σπυρίδων Βασιλειάδης, ο Κωστής Παλαμάς και ο Ζαν Μορεάς.
Κρίσεις για το έργο του
...Αλλά παρά την ολιγότητα αυτών τους στίχους του διαπνέει δροσερά τις χάρις. ειλικρινές αίσθημα εκδηλούται δι’ αυτών και λανθάνει εν αυτοίς προφητική τις θλίψις, ως αν προησθάνετο ο ποιητής το άωρον τέλος του. Ο Τάφος του Κλέφτη είνε επεισόδιον του βίου των κλεφτών αφελές και ζωηρόν την έκφρασιν, το δε Ονειρον, παρά το υπόψυχρον της τελευταίας στροφής, χαρακτηρίζει γνήσιον ποιητικόν κάλλος.Τον Βαλαβάνην δυνάμεθα να τον χαρακτηρίσωμεν ως τον άριστον μαθητήν του Ζαλοκώστα κατά την χρήσιν της γλώσσης και τας περί ποιήσεως ιδέας, όστις, θα υπερέβαινεν ίσως τον διδάσκαλον αν έζη και δεν είχε την τύχην των νεαρών εκείνων μουσοπόλων, οίτινες παρέρχονται μετά του κόσμου, τον οποίον φέροντες εν ταις διανοίαις αυτών, δεν επρόφθασαν να δημιουργήσωσι.Κωστής Παλαμάς, ποιητής
Εντύπωση μας κάνει σήμερα η άνεση και ο παλμός του, όταν γράφει στη δημοτική, αν λάβουμε υπ’όψιν μας το γενικό κλίμα και τον καθαρεύοντα τόνο της πρώτης Αθηναϊκής Σχολής. Και οι στίχοι του όμως, οι γραμμένοι στην καθαρεύουσα, διαθέτουν μια ποιητική ευαισθησία αξιοσημείωτη για την εποχή του”. Ιδιαίτερα, ορισμένα ποιήματά του, όπως το “Το όνειρον μου”, ξεχωρίζουν ανάμεσα σε πολλά άλλα διασημοτέρων και πολυγραφοτέρων, συγχρόνων του, και δικαιολογημένα είχαν επισύρει την προσοχή του Παλαμά.Κώστας Στεργιόπουλος, κριτικός λογοτεχνίας
Οι στίχοι του, που παρουσιάζονται πριν από την ακμή του ρωμαντισμού, πριν από την υπερβολή του ρωμαντικού πάθους, έχουν αξιόλογη συγκρότηση· έμπνευση ευγενική και συγκρατημένη, γλωσσική ακρίβεια και διαύγεια στις εικόνες. Ο ελεγειακός τόνος, όσο κι αν έχει την τάση να κατεβεί προς την ρητορεία, δεν φθάνει ποτέ σε στόμφο, κοινοτοπία ή ακυρολεξία ΄Όταν χειρίζεται την δημοτική, στις αρετές του αυτές προστίθεται γλωσσικό αισθητήριο, μοναδικό για την εποχή του στην Αθήνα, και ικανότητα γλωσσοπλαστική που φανερώνει τον γεννημένο ποιητή και συνάμα τον συνεχιστή της γλωσσοπλαστικής παράδοσης.Κ.Θ. Δημαράς, κριτικός λογοτεχνίας
Ο αβίαστος λυρισμός του, η απλότητα των αισθημάτων, ήπιων και μελαγχολικών, καταλήγει σε προσωπικές λιτές εκφράσεις που καταφέρνουν να αγγίξουν τον αναγνώστη.Μάριο Βίτι, κριτικός λογοτεχνίας
Μέσα από τα λιγοστά του ποιήματα διακρίνεται μια ποιητική φυσιογνωμία από τις πιο αξιοπρόσεχτες [...] Σε μερικά από τα ποιήματα αυτά φαίνεται να αντλεί άμεσα από τις δημοτικές πηγές, από τα τραγούδια της πελοποννησιακής υπαίθρου· στα καλύτερα και τα ωριμότερά του η δημοτική αυτή, κρατώντας όλο το γνήσιο χυμό της, υψώνεται σε όργανο καθαρής ποιητικής έκφρασης. Με τέτοιους στίχους ο Βαλαβάνης ξεχωρίζει απόλυτα ανάμεσα στους άλλους ποιητές της Αθηναϊκής Σχολής. Είναι κρίμα που πέθανε τόσο νέος.Λίνος Πολίτης, κριτικός λογοτεχνίας
Από τα λίγα ποιήματά του και κυρίως αυτά που έγραψε στην δημοτική, βγαίνει πως αν δεν αρρώσταινε και ζούσε, η ποιητική του παραγωγή θα ήταν σημαντική.Ήταν μάλλον ελεγειακός.Γιάννης Κορδάτος, ιστορικός και πολιτικός
Ήτο το γλυκύτερον και συμπαθέστερον άστρον της νεωτέρας ελληνικής ποιήσεως.Σπυρίδων Βασιλειάδης, ποιητής
ΠΗΓΗ: http://www.sansimera.gr/biographies/828#ixzz3ZndqfRAj
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου