Από τους κορυφαίους αρχιμουσικούς του 20ου αιώνα, αν και αρκετά υποτιμημένος. Χαρισματική προσωπικότητα, με απίστευτη ενέργεια και ακλόνητη αφοσίωση στη μουσική, ανέδειξε τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Τσεχίας ως ένα από τα κορυφαία μουσικά σύνολα του μεσοπολέμου.
Ο Βάτσλαφ Τάλιχ (Vaclav Talich) γεννήθηκε στο Κρόμεριτς της Μοραβίας στις 28 Μαΐου 1883. Η πατρίδα του τότε ανήκε στην Αυστροουγγαρία και σήμερα στην Τσεχία. Γεννημένος σε μουσική οικογένεια, σπούδασε βιολί στο Ωδείο της Πράγας και σε ηλικία 20 ετών ανέλαβε εξάρχων (πρώτο βιολί) στη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Βερολίνου. Γρήγορα, όμως, γοητεύτηκε από τον ούγγρο αρχιμουσικό της ορχήστρας Άρτουρ Νίκις (από τους κορυφαίους μαέστρους όλων των εποχών, 1855-1922) και αποφάσισε να ασχοληθεί με τη διεύθυνση ορχήστρας.
Σπούδασε διεύθυνση ορχήστρα με τον Άρτουρ Νίκις και θεωρητικά με τον συνθέτη Μαξ Ρέγκερ. Μετά την ανεξαρτησία της Τσεχοσλοβακίας διηύθυνε για πρώτη φορά στις 30 Οκτωβρίου 1918, τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Τσεχίας (την οποία είχε ιδρύσει ο Άντονιν Ντβόρζακ το 1896) στο συμφωνικό ποίημα του Γιόζεφ Σουκ Ζράνι (Τελειοποίηση) και από τον επόμενο χρόνο χρόνο έγινε αρχιμουσικός της. Παρέμεινε στη θέση αυτή έως το 1941 και δημιούργησε μία ορχήστρα διεθνούς επιπέδου, από τις κορυφαίες του μεσοπολέμου. Το 1935 ανέλαβε υπεύθυνος όπερας στο Εθνικό Θέατρο της Τσεχίας και από τη θέση αυτή ανέδειξε τα έργα πολλών τσέχων μουσουργών, όπως του Λέος Γιανάτσεκ. Παράλληλα, τη διετία 1926 ανέλαβε τη διεύθυνση της Σκωτικής Ορχήστρας στη Γλασκώβη και στη συνέχεια της Ορχήστρας της Εταιρείας Κοντσέρτων της Στοκχόλμης έως το 1936.
Μετά τη γερμανική εισβολή στην Τσεχοσλοβακία, το 1938, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο Τάλιχ παρέμεινε αρχιμουσικός στη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Τσεχίας έως το 1941 και επικεφαλής του Εθνικού Θεάτρου έως τον Μάιο του 1944, όταν απαλλάχθηκε των καθηκόντων του, αρνούμενος να δεχθεί τα συγχαρητήρια του κατοχικού διοικητή της Τσεχοσλοβακίας, έπειτα από μία παράσταση του Φιντέλιο του Μπετόβεν.
Μετά την απελευθέρωση της Τσεχοσλοβακίας από τον Ναζιστικό ζυγό, ο Τάλιχ κατηγορήθηκε για συνεργασία με τον εχθρό, αν και δεν υπήρχε κανένα στοιχείο εις βάρος του. Τουναντίον από έγγραφα που ήρθαν αργότερα στη δημοσιότητα αποκαλύφθηκε ότι οι Γερμανοί τον θεωρούσαν αναξιόπιστο και τον είχαν θέσει υπό παρακολούθηση. Προφανώς, οι συμπατριώτες του δεν του συγχώρεσαν τη στάση που τήρησε κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, όταν προτίμησε να αφοσιωθεί στην τέχνη του και να κλείσει τα μάτια μπροστά στο δράμα που βίωνε ο τσεχοσλοβάκικος λαός. Η στάση του αυτή θύμιζε αρκετά τη συμπεριφορά ενός άλλου συναδέλφου του εκείνης της εποχής, του γερμανού αρχιμουσικού Βίλχελμ Φουρτβέγκλερ. Ο Τάλιχ φυλακίστηκε για περίπου δύο μήνες, αλλά αφέθηκε ελεύθερος ελλείψει στοιχείων.
Αμέσως μετά επανήλθε στα μουσικά δρώμενα, αναλαμβάνοντας και πάλι τη διεύθυνση του Εθνικού Θεάτρου της Πράγας, για να εκδιωχθεί το 1948, με την άνοδο των κομμουνιστών στην εξουσία και την ανάληψη του Υπουργείου Πολιτισμού από τον ορκισμένο εχθρό του Ζντένεκ Νέγιεντλι, που ήταν ένας από τους γνωστότερους μουσικολόγους της χώρας. Ο Τάλιχ μετακόμισε από την Πράγα στην Μπρατισλάβα και ανέλαβε τη διεύθυνση της νεοσύστατης Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Σλοβακίας. Μετά την απομάκρυνση του Νέγιεντλι από το Υπουργείο Πολιτισμού το 1950, ο Τάλιχ επανέκαμψε στην κεντρική μουσική σκηνή της Πράγας. Τον Νοέμβριο του 1954 διηύθυνε για τελευταία φορά τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Τσεχίας, που είχε χάσει την παλιά της αίγλη, αλλά παρέμεινε και παραμένει ένα μουσικό σύνολο υψηλού επιπέδου. Το 1957 ο Τάλιχ ανακηρύχθηκε Εθνικός Καλλιτέχνης, η μεγαλύτερη τιμητική διάκριση για να ένα καλλιτέχνη στην κομμουνιστική Τσεχοσλοβακία.
Πέθανε στις 16 Μαρτίου 1961, σε ηλικία 78 ετών, στο Μπερούν της Τσεχοσλοβακίας, όπου είχε αποτραβηχτεί τα τελευταία χρόνια, λόγω προβλημάτων υγείας.
Ο Βάτσλαφ Τάλιχ διακρίθηκε κυρίως για τις ερμηνείες του σε έργα τσέχων συνθετών, όπως των Άντονιν Ντβόρζακ, Μπέντριχ Σμέτανα και Γιόζεφ Σουκ, ενώ ανέδειξε το οπερατικό έργο του Λέος Γιανάτσεκ. Από τους επιφανείς μαθητές του στη διεύθυνση ορχήστρας συγκαταλέγονται οι συμπατριώτες του Κάρελ Άντσερλ (1908-1973) και Μίλαν Μούντσλιγκερ (1923-1986), ο καναδός Ιβάν Ρομανόφ (1914-1997) και ο αυστραλός σερ Τσαρλς Μάκερας (1925-2010).
Ένας αστεροειδής που ανακαλύφθηκε το 1999 φέρει το όνομά του, Τάλιχ (11201 Talich).
ΠΗΓΗ: http://www.sansimera.gr/biographies/424#ixzz3UVcF4Hpn
