Αμερικανός οικονομολόγος, αυστριακής καταγωγής, γνωστός για τις θεωρίες του περί καπιταλιστικής ανάπτυξης και οικονομικών κύκλων, καθώς και για την εκλαΐκευση του μαρξικού όρου της «δημιουργικής καταστροφής» (του καπιταλισμού). Πιο δημοφιλές έργο του, το πολυδιαβασμένο βιβλίο «Καπιταλισμός, Σοσιαλισμός και Δημοκρατία», που εκδόθηκε το 1942. Θεωρείται ένας από τους επιδραστικότερους οικονομολόγους του 20ου αιώνα.
Ο Γιόζεφ Αλόις Σουμπέτερ (Joseph Alois Schumpeter) γεννήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου του 1883 στην κωμόπολη Τρισχ της Αυστροουγγαρίας (σήμερα Τρεστ Τσεχίας), από πατέρα γερμανικής καταγωγής, που διατηρούσε στην περιοχή ένα μικρό εργοστάσιο. Σε ηλικία τεσσάρων ετών μένει ορφανός, όταν ο πατέρας του σκοτώνεται σε κυνηγετικό δυστύχημα. Με τη μητέρα του Ιωάννα μετακομίζει στο Γκρατς και το 1893 στη Βιέννη, όπου φοιτά εσώκλειστος στο φημισμένο ιδιωτικό σχολείο «Θηρεσιάνουμ» (1893-1901). Στη συνέχεια γίνεται δεκτός στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, από το οποίο αποφοιτά το 1906 με διδακτορικό στα οικονομικά.
Το 1909 ξεκινά ακαδημαϊκή καριέρα, πρώτα στο Πανεπιστήμιο του Τσέρνοβιτς και κατόπιν στο Πανεπιστήμιο του Γκρατς. Το 1919, μετά τη λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και την πτώση της δυναστείας των Αψβούργων, αναλαμβάνει για σύντομο διάστημα το Υπουργείο Οικονομικών στο νεοσύστατο κράτος της Αυστρίας. Το 1920 περνά στον ιδιωτικό τομέα και αναλαμβάνει επικεφαλής της τράπεζας Μπίντερμαν, μέχρι τη χρεοκοπία της το 1924, οπότε μένει άνεργος.
Το 1925 επιστρέφει στα καθηγητικά του καθήκοντα και διδάσκει οικονομικά έως το 1932 στο Πανεπιστήμιο της Βόννης. Το ίδιο έτος μετακομίζει στις Ηνωμένες Πολιτείες και εντάσσεται στο καθηγητικό δυναμικό του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. Το 1939 θα αποκτήσει την αμερικανική υπηκοότητα.
Ο Γιόζεφ Σουμπέτερ πέθανε στις 7 Ιανουαρίου του 1950 στο Τακόνικ του Κονέκτικατ, σε ηλικία 66 ετών. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του είχε θέσει τρεις στόχους στη ζωή του: να γίνει ο καλύτερος οικονομολόγος του κόσμου, ο καλύτερος καβαλάρης της Αυστροουγγαρίας και ο καλύτερος εραστής της Βιέννης. Κατάφερε μόνο δύο από τους στόχους του, χωρίς να τους προσδιορίσει, αν και όπως είχε παραδεχθεί υπήρχαν πολύ καλύτεροι καβαλάρηδες από αυτόν στην Αυστρία. Από τους τρεις γάμους που τέλεσε, δεν απέκτησε απογόνους.
Το έργο του
Η επίδρασή του Σουμπέτερ στην οικονομική σκέψη υπήρξε μεγάλη. Στα βιβλία του «Θεωρία της Οικονομικής Ανάπτυξης» (1912), «Οικονομικοί Κύκλοι: Μια θεωρητική, ιστορική και στατιστική ανάλυση της καπιταλιστικής διαδικασίας» (1939) και το μεταθανάτιο «Ιστορία της Οικονομικής Ανάλυσης» επισημαίνει τη σημασία των καινοτομιών στην παραγωγική διαδικασία. Αποδίδει σ’ αυτές την οικονομική ανάπτυξη, την οποία αποσυνδέει από την αύξηση των παραγωγικών συντελεστών. Κατά τον Σουμπέτερ, η εισαγωγή καινοτομιών επιτρέπει στους επιχειρηματίες να δημιουργούν, βραχυχρόνια, μονοπωλιακές καταστάσεις, που τους διευκολύνουν να συσσωρεύουν ικανούς χρηματικούς πόρους για να αποσβέσουν τα κεφάλαια που επένδυσαν. Βαθμιαία, όμως, η είσοδος νέων ανταγωνιστών εξαφανίζει τα μεγάλα κέρδη.
Βάσει των ανωτέρω σκέψεων, ο Σουμπέτερ ανέπτυξε τη θεωρία των οικονομικών κύκλων. Σ’ αυτήν υποστηρίζει ότι η συσσώρευση κεφαλαίου οδηγεί στον γιγαντισμό των επιχειρήσεων, γεγονός που συντελεί στη μη ορθολογική λήψη των αποφάσεων. Και τούτο, γιατί οδηγεί σε διαφοροποίηση ιδιοκτητών (μετόχων) και διευθυντικών στελεχών (μάνατζερ), με αποτέλεσμα να προκαλείται σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ των δύο αυτών ομάδων. Η μη ορθολογική λήψη αποφάσεων, όμως, προκαλεί ακανόνιστη αυξομείωση του επιπέδου της οικονομικής δραστηριότητας.
Στο πολυδιαβασμένο βιβλίο του «Καπιταλισμός, Σοσιαλισμός και Δημοκρατία» ισχυρίζεται ότι ο καπιταλισμός βαθμιαία θα καταστραφεί από την ίδια του την επιτυχία («δημιουργική καταστροφή») και θα παραχωρήσει τη θέση του σε κάποια μορφή δημοσίου ελέγχου ή σοσιαλισμού, διαφορετικού από αυτόν που ευαγγελιζόταν ο Μαρξ.
Ο Σουμπέτερ επηρέασε με το έργο και τις ιδέες του πολλούς κατοπινούς οικονομολόγους όλων των τάσεων και σχολών (μαρξιστές, κεϋνσιανούς και νεοφιλελεύθερους), με πιο γνωστούς τους Ρόμπερτ Χαϊλμπρόνερ (το κλασικό βιβλίο του «Οι φιλόσοφοι του οικονομικού κόσμου», που κυκλοφορεί και στα ελληνικά, περιέχει μία εκτεταμένη εισαγωγή στο έργο του Σουμπέτερ), Πολ Σουίζι, Χάιμαν Μίνσκι, Πολ Σάμουελσον, Τζέιμς Τόμπιν, Νίκολας Γκεοργκέσκου, Πίτερ Ντράκερ, Μίλτον Φρίντμαν και Άλαν Γκρίνσπαν. Στις ιδέες του Σουμπέτερ περί καινοτομίας και οικονομικής ανάπτυξης, βασίζεται η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Στρατηγική της Λισαβώνας», που περιλαμβάνει και τα γνωστά μας ΕΣΠΑ.
Βιβλία του στα ελληνικά
- «Καπιταλισμός, Σοσιαλισμός και Δημοκρατία» (Παπαζήσης)
ΠΗΓΗ: http://www.sansimera.gr/biographies/787#ixzz3R8RCLHA5
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου