Mig-25. Το ταχύτερο μαχητικό όλων των εποχών

του Παντελή Καρύκα
Συγγραφεά – hellasforce.com

Το Mig-25 ήταν αποτέλεσμα της ανάγκης των Σοβιετικών να αναχαιτίσουν τα αμερικανικά αναγνωριστικά μεγάλου ύψους U-2. Αργότερα προέκυψε και η ανάγκη αναχαίτισης των νέων αμερικανικών βομβαρδιστικών B-70, τα οποία όμως τελικά δεν εντάχθηκαν ποτέ σε υπηρεσία.

Έτσι αποφασίστηκε η ανάπτυξη ενός μαχητικού το οποίο θα έπρεπε να διαθέτει πολύ μεγάλη ταχύτητα και οροφή, να μπορεί δηλαδή να πετά σε πολύ μεγάλο ύψος. Οι προδιαγραφές που τέθηκαν αφορούσαν ένα μαχητικό ικανό να πετά με ταχύτητα 3.200 χλμ. την ώρα. Ωστόσο, καθώς οι Σοβιετικοί δεν είχαν καταφέρει, ακόμα, να κατεργαστούν το μόνο ικανό να αντέξει στις καταπονήσεις των υψηλών ταχυτήτων τιτάνιο, κατέληξαν να κατασκευάσουν το νέο μαχητικό από κράματα νικελίου και χάλυβα, γεγονός που αύξησε δραματικά το βάρος του. Για την επίτευξη μιας τέτοιας ταχύτητας χρειάζονταν επίσης ισχυροί κινητήρες, οι οποίοι έπρεπε να λειτουργούν, σχεδόν συνεχώς, σε μετάκαυση, γεγονός που αύξανε δραματικά την κατανάλωση καυσίμου.

Τελικά το σχεδιαστικό γραφείο Mikoyan-Gurevich παρουσίασε το νέο αεροσκάφος το 1964. Παρόλα αυτά, λόγω των πολλών τεχνικών προβλημάτων, το αεροσκάφος τέθηκε σε υπηρεσία το 1970. Στο διάστημα της ανάπτυξής του όμως έθεσε μια σειρά καταπληκτικών ρεκόρ, ορισμένα δεν έχουν καταρριφθεί ακόμα. Ένα από αυτά είναι το ρεκόρ ύψους πτήσης, καθώς το Mig-25 πέταξε σε ύψος 37.650 μ. βγαίνοντας, ουσιαστικά, στην Στρατόσφαιρα. Στον αραιό αέρα, οι κινητήρες έσβησαν και το αεροσκάφος συνέχισε να ανεβαίνει λόγω της αδράνειας. Ωστόσο λόγω των υψηλών ταχυτήτων το αεροσκάφος δεν μπορούσε να ελιχθεί με περισσότερο από 4,5g.

Το αεροσκάφος διέθετε δύο κινητήρες Tumanskiy R-15B-300, ο καθένας των οποίων παρείχε ώση 10.210 κιλών. Το αεροσκάφος, για κάθε πτήση, χρειαζόταν 14.570 κιλά καυσίμου. Το κενός βάρος του αεροσκάφους ήταν 20.000 κιλά, και το πλήρες 36.720. Το αεροσκάφος διέθετε ένα μικρής εμβέλειας, αλλά τεράστιας ισχύος ραντάρ, ώστε να μην μπορεί να πληγεί από εχθρικά ηλεκτρονικά αντίμετρα.

Το ραντάρ ήταν τόσο ισχυρό που αν ένα μικρό ζώο πλησίασε σε απόσταση 200μ. από αυτό έπεφτε νεκρό. Για τον λόγο αυτό όταν το αεροσκάφος ήταν στο έδαφος, ή πλησίασε να προσγειωθεί, ο πιλότος όφειλε να το θέσει εκτός λειτουργίας, διαφορετικά παραπέμπονταν στο αεροδικείο!

Το αεροσκάφος χρησιμοποιήθηκε, για πρώτη φορά, επιχειρησιακά, στην Αίγυπτο, το 1971. Οι Σοβιετικοί έστειλαν ένα σμήνος τεσσάρων αεροσκαφών του τύπου, δύο μαχητικών και δύο αναγνωριστικών. Τα μαχητικά έφεραν μέχρι τέσσερις πυραύλους αέρος-αέρος, μέσου βεληνεκούς. Τα αναγνωριστικά δεν έφεραν οπλισμό. Τα αεροσκάφη του σμήνους εκτέλεσαν 20 αναγνωριστικές πτήσεις πάνω από το Ισραήλ, πετώντας σε ύψος μέχρι 23.000 μ. Σε μια από αυτές ένας αναγνωριστικό Mig-25 πέταξε με ταχύτητα 3.500 χλμ. την ώρα! Αποτέλεσμα πάντως αυτής της υπερβολής ήταν η καταστροφή των κινητήρων. Η μόνη εμπλοκή του τύπου έγινε στις 6 Νοεμβρίου 1971, όταν ένα Mig-25 και ένα ισραηλινό F-4 Phantom έβαλαν το ένα κατά του άλλου ανεπιτυχώς.

Η πρώτη σοβαρή αερομαχία σημειώθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1981, όταν ισραηλινά F-15 κατέρριψαν ένα Mig-25. Ένα ακόμα καταρρίφθηκε τον Ιούνιο του ίδιου έτους και ένα ακόμα καταρρίφθηκε το 1982, αφού είχε υποστεί ζημιές από αντιαεροπορικό πύραυλο Hawk των Ισραηλινών. Καλύτερα τα κατάφεραν τα ιρακινά Mig-25, κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν –Ιράκ, όπου κατέρριξαν τουλάχιστον οκτώ ιρανικά αεροσκάφη.

Καταρρίφθηκαν όμως 10 από αυτά, κυρίως από τα ιρανικά F-14. Το 1986 ένα ιρακινό Mig-25 κατέρριψε ένα συριακό Mig-21. Στον Πρώτο πόλεμο του Κόλπου, ένα ιρακινό Μig-25 κατέρριψε ένα αμερικανικό F-18. Οι Αμερικανοί κατέρριψαν τρία Mig-25. Το 2002 ένα Mig-25 κατέρριψε ένα αμερικανικό μη επανδρωμένο αμερικανικό αερόχημα MQ-1 Predator. Η Ινδία επίσης χρησιμοποίησε την αναγνωριστική έκδοση του αεροσκάφους, πάνω από το Πακιστάν.

Αν και το αεροσκάφος παρήχθη σε δύο βασικές εκδόσεις, αυτή του αναχαιτιστικού και του αναγνωριστικού, υπήρξαν και άλλες εκδόσεις αναχαίτισης και αναγνώρισης, με βελτιωμένους κινητήρες, νέο ραντάρ και δυνατότητα μεταφοράς νέων πυραύλων. Υπήρξε και μια έκδοση βομβαρδισμού, η οποία ωστόσο δεν προχώρησε, καθώς μπορούσε να μεταφέρει μόνο 500 κιλά βομβών. Επίσης κατασκευάστηκαν αρκετά διθέσια εκπαιδευτικά.

Σήμερα τα περισσότερα αεροσκάφη του τύπου έχουν αποσυρθεί. Η Ρωσία είχε εν υπηρεσία περί τα 40 αναγνωριστικά. Περί τα 14 διαθέτει το Αζερμπαϊτζάν και 16 διαθέτει η Αλγερία. Η Συρία, σύμφωνα με δυτικές πηγές, είχε εν υπηρεσία περί τα 37, το 2013. Σήμερα είναι άγνωστο πόσα από αυτά υπάρχουν ακόμα. Η Βουλγαρία, η Ουκρανία και άλλες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες διέθεταν τον τύπο, αλλά τον έχουν πλέον αποσύρει.