Η διαστημική συνεργασία Ρωσίας – ΗΠΑ συνεχίζεται

Παρά τη φαινομενική κατάρρευση των αμερικανο-ρωσικών διμερών σχέσεων, η ουκρανική κρίση δεν επηρέασε τις κοινές εργασίες στα μεγάλα διακυβερνητικά διαστημικά προγράμματα, όπως το project του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ΔΔΣ).

Μετά την παύση των αμερικανικών αποστολών διαστημικού λεωφορείου, από το 2011 οι μεταφορές των πληρωμάτων στο ΔΔΣ εκτελούνται μόνο από ρωσικά διαστημικά σκάφη. Πηγή: NASA

«Δεν πιστεύουμε ότι η σημερινή κατάσταση θα επηρεάσει τη συνεργασία μας με τη Ρωσία στο τομέα της ειρηνικής εξερεύνησης του διαστήματος, ιδίως στο πλαίσιο εταιρικής μας σχέσης στο ΔΣΣ», είπε σε συνέντευξή του στη ρωσική εφημερίδα «Izvestia», ο διευθυντής του προγράμματος των επανδρωμένων διαστημικών πτήσεων της NASA στη Ρωσία, Sean Fuller, προσθέτοντας,ότι η Ουάσινγκτον υπολογίζει στη συνέχιση των κοινών εργασιών στο ΔΔΣ και μετά το 2020.

Το Μάϊο, ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Ντμίτρι Ρογκόζιν, που εποπτεύει τον αεροδιαστημικό τομέα, και ο επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Διαστήματος «Roscosmos», Ολέγκ Οστάπενκο, δήλωσαν ότι η απόφαση για τη συνέχιση των εργασιών που αφορούν στις υποχρεώσεις της χώρας στο ΔΔΣ μετά το 2020, ακόμα εκκρεμεί. Τα περισσότερα ρωσικά και τα ξένα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης εξέλαβαν αυτά τα λόγια σαν την απάντηση των ρώσων στις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί από την κυβέρνηση των ΗΠΑ κατά αρκετών ρωσικών εταιρειών. Όπως είναι γνωστό, από τις 2 Απριλίου το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ είχε ανακοινώσει τη διακοπή «αρκετών κοινών προγραμμάτων στο διάστημα».

Από αυτή την οπτική γωνία πρέπει να εκτιμηθεί και η δήλωση του επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Αεροναυτικής και Διαστήματος (NASA), Charles Bolden, στη Διεθνή Αεροδιαστημική  Έκθεση «ILA-2014» στο Βερολίνο: «Ο ΔΔΣ είναι κοινό project των ΗΠΑ, της Ρωσίας, της Ιαπωνίας, της Ευρώπης και του Καναδά. Δεν υπάρχουν χώρες, που χωρίς τη συμμετοχή τους, μπορεί να προχωρήσει το πρόγραμμα».

Ουσιαστική αλλαγή στόχων

Βίντεο: Ρωσική διαστημική βιομηχανία: Δρομολογούνται μεταρρυθμίσεις

Ωστόσο φαίνεται ότι, όταν μιλούσαν για το έτος 2020, οι ανώτεροι ρώσοι αξιωματούχοι εννοούσαν κάτι διαφορετικό. Η άποψη των Ρογκόζιν και Οστάπενκο τεκμηριώνεται από το γεγονός ότι πολλοί ρώσοι ειδικοί επιστήμονες από καιρό δεν θεωρούν σκόπιμο να συνεχιστούν οι διαστημικές έρευνες, οι οποίες διεξάγονται στο πλαίσιο των προγραμμάτων των τροχιακών σταθμών για πάνω από 40 χρόνια.

Σύμφωνα με τους ίδιους, είναι καιρός να κάνουμε ένα αποφασιστικό βήμα πέρα από χαμηλή γήινη τροχιά: «Πρέπει να υπολογίσουμε τη σχέση κόστους – οφέλους από τη χρήση του διαστημικού σταθμού, να δούμε τα κέρδη αλλά και να υπολογίσουμε τις δαπάνες μας για τη λειτουργία του ΔΔΣ, και να αποφασίσουμε ανάλογα. Το 2020 αποτελεί έτος «ορόσημο» γι’ αυτή την απόφαση. Η ρωσική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Διαστήματος «Roscosmos» από κοινού με τη Ρωσική Ακαδημία Επιστημών και το Ίδρυμα προηγμένων ερευνών, επεξεργάζονται μια εντελώς νέα αντίληψη για την έννοια της περαιτέρω εξερεύνησης του διαστήματος», δήλωσε ο αναπληρωτής πρωθυπουργός. Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτό το καλοκαίρι η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Διαστήματος θα εισαγάγει τη νέα έννοια της εξερεύνησης του διαστήματος, με ορίζοντα μετά το 2020.

Μετά από τέτοιες κατηγορηματικές δηλώσεις των ρώσων αξιωματούχων, μπορεί να εμφανιστούν και ορισμένα ερωτήματα: Γιατί οι αμερικανοί μιλούν για τη συνέχιση της συνεργασίας με τη Ρωσία, παρ’ όλο που ο διαστημικός σταθμός είναι διεθνής; Γιατί χρειάζονται το ΔΔΣ μετά το 2020, και μπορούν οι αμερικανοί, εάν κριθεί αυτό απαραίτητο, να κατασκευάσουν τροχιακό σταθμό που να μπορεί αντικαταστήσει το σημερινό ΔΔΣ;

Οι ΗΠΑ δεν έχουν σχέδια για δεύτερο ΔΣΣ

Όπως διευκρίνισε πηγή κοντά στη Ρωσική Υπηρεσία Διαστήματος, η σημερινή τροχιακή διαμόρφωση του ΔΔΣ δεν επιτρέπει την εκμετάλλευση του συγκροτήματος με μόνο έναν από τους εταίρους του έργου. Μετά την παύση των αμερικανικών αποστολών διαστημικού λεωφορείου, από το 2011 οι μεταφορές των πληρωμάτων στο σταθμό εκτελούνται μόνο από ρωσικά διαστημικά σκάφη. Στις 30 Απριλίου 2013, η NASA επέκτεινε αυτή τη συμφωνία μέχρι το 2016, πληρώνοντας στη «Roscosmos» για έξι θέσεις στα «Σογιούζ» 457,9 εκατομμύρια δολάρια. Για τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι εξαιρετικά σημαντικό να έχουν μόνιμη πρόσβαση στο ΔΔΣ, ο οποίος, αν και «διεθνής» στην εκμετάλλευση, χτίστηκε ως επί το πλείστον με αμερικανικά χρήματα.

Σχέσεις Ρωσίας-ΗΠΑ

Το τρέχον πρόγραμμα της NASA, περιλαμβάνει τη δημιουργία οχημάτων μεταφοράς πληρωμάτων (επανδρωμένα διαστημόπλοια) στο σταθμό με όρους σύμπραξης δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Όμως, το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί ώστε η πρώτη επανδρωμένη πτήση διαστημικού οχήματος στο ΔΔΣ να γίνει μόνο μέσα στο 2017. Ως εκ τούτου, η NASA (και οι ιδιώτες σχεδιαστές των διαστημοπλοίων) δεν είναι αρκετά πρόθυμοι να δαπανήσουν πολλά χρήματα για να αναπτύξουν ένα έργο που θα τους αποδώσει καρπούς για μόλις δύο - τρία χρόνια, είπε ο εμπειρογνώμονας.

Όπως δείχνει η ιστορία, η Αμερική είναι αρκετά ικανή, όχι μόνο να δημιουργήσει ένα δεύτερο ΔΔΣ, αλλά ακόμα και να στείλει ανεξάρτητα από άλλες διαστημικές δυνάμεις επανδρωμένη αποστολή στη Σελήνη ή στον Άρη. Είναι μόνο θέμα χρημάτων και χρόνου. Στο υφιστάμενο πρόγραμμα της NASA, όμως, δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά για δημιουργία «δεύτερου ΔΔΣ». Οι αμερικανοί έχουν άλλα σχέδια για το μέλλον των διαστημικών ερευνών, όπως η ανάπτυξη και η κατασκευή του υπερ-βαρέως πύραυλου φορέα SLS (Space Launch System), του επανδρωμένου διαστημοπλοίου πολλαπλού ρόλου «Orion», και της πτήσης με αυτό μέχρι σε κοντινό στη Γη αστεροειδή την περίοδο μετά το 2021- 2022.

Ο χρόνος τελικά θα δείξει αν θα τα καταφέρουν οι αμερικανοί, αλλά το έργο σήμερα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Το project του ΔΔΣ χρειάζεται στη NASA, κυρίως για να αποκτήσει εμπειρία σε μακροχρόνιες διαστημικές πτήσεις και για να μην κλείσει αεροδιαστημικές επιχειρήσεις, διώχνοντας έναν τεράστιο αριθμό προσωπικού υψηλής εξειδίκευσης, όπως έχει συμβεί πολλές φορές με το κλείσιμο ορισμένων έργων παρόμοιας τεχνογνωσίας.

Η Ρωσία Τώρα