Οι ρωσο-αμερικανικές σχέσεις στο χαμηλότερο επίπεδο

 Πάβελ Ταρασένκο, Ιβάν Σαφρόνοφ, Ελένα Τσερνιένκο, Kommersant

Για τον Λευκό Οίκο δεν υπάρχει πλέον σχεδόν τίποτα κοινό με το Κρεμλίνο. Αλλά και η Μόσχα, ουδεμία κίνηση προτίθεται να κάνει για να αλλάξει το κλίμα. Οι σχέσεις των δύο χωρών έχουν μπει σε ... βαρομετρικό λείαν χαμηλό.

Ο Μπαράκ Ομπάμα υπέγραψε νόμο, με τον οποίο οι ΗΠΑ υποστηρίζουν ανοικτά τη σημερινή πολιτική κατάσταση στην Ουκρανία και τη μονομερή κυβέρνηση του Κιέβου. Κοινή πεποίθηση είναι ότι η αμερικανική κυβέρνηση δεν προτίθεται στο προσεχές μέλλον να ανακοινώσει νέες κυρώσεις, εναντίον της Ρωσίας. Ωστόσο, ούτε λόγος πλέον για στενή συνεργασία μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας. Άλλωστε, και το Κρεμλίνο δεν δείχνει διατεθειμένο να προβεί σε κινήσεις για να μεταπείσει τον Λευκό Οίκο να αναθερμάνει τις σχέσεις μαζί του.

Η αντίδραση της Μόσχας στις ενέργειες του Λευκού Οίκου ήταν ιδιαίτερα αρνητική. Ο υφυπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Ριαμπκόφ, δήλωσε στο πρακτορείο ITAR-TASS ότι «η αμερικανική κυβέρνηση παραμένει δέσμια των λανθασμένων της προσεγγίσεων και καθοδηγείται από αντιλήψεις που δεν έχουν σχέση με τα όσα πραγματικά έχουν συμβεί στην Ουκρανία και στην Κριμαία, και για το πώς θα τερματιστεί η κρίση στην Ουκρανία». Σύμφωνα με τον ίδιο, «κανενός είδους κυρώσεις, ούτε και αυτές που μπορεί να επιβληθούν μελλοντικά, δεν μπορούν να αποφέρουν το αποτέλεσμα που επιδιώκει η Ουάσιγκτον».

Εκβιασμός με όπλο νέες κυρώσεις

Παγώνει η διαστημική συνεργασία Ρωσίας–ΗΠΑ

Οι αμερικανικές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας μετά τις τελευταίες εξελίξεις στην Κριμαία, θα βλάψουν, όπως όλα δείχνουν, και την επιστήμη. Ειδικότερα, τις κοινές έρευνες των δύο χωρών στον τομέα του διαστήματος. Παρά ταύτα, συνεχίζεται σταθερά η συνεργασία Ρωσίας-Ευρώπης.

Να σημειωθεί ότι, πριν ακόμη από την υπογραφή του νέου νόμου, εδόθη η εξουσιοδότηση στον αμερικανό πρόεδρο, ανά πάσα να περάσει στο επόμενο στάδιο πιέσεων προς τη Ρωσία, δηλαδή τους οικονομικούς περιορισμούς. Ωστόσο, ρώσοι αναλυτές θεωρούν ότι στο προσεχές διάστημα η Ουάσιγκτον δεν θα κάνει κάτι τέτοιο. Ο πρόεδρος του Συμβουλίου εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής, Φιόντορ Λουκιάνοφ, ανέφερε ότι «το τέταρτο πακέτο κυρώσεων (σε βάρος των σημαντικότερων κλάδων της ρωσικής οικονομίας) εξαγγέλθηκε ως απάντηση σε πιθανή συνέχιση της ρωσικής πορείας προς την ανατολική Ουκρανία». Παράλληλα, ο αναλυτής δηλώνει σίγουρος πως, αντί νέων κυρώσεων, οι ΗΠΑ θα μειώνουν σταδιακά την πρακτική συνεργασία με τη Ρωσία «όπου αυτό είναι δυνατόν».

Στην πραγματικότητα, από τις διμερείς σχέσεις δεν έχει απομείνει σχεδόν τίποτα. Μόλις γνωστοποιήθηκε η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος στην Κριμαία, η Ουάσιγκτον ανακοίνωσε τη διακοπή της αμυντικής συνεργασίας με τη Μόσχα, καθώς και το πάγωμα των διεργασιών για προώθηση του πακέτου νέων οικονομικών συμφωνιών. Όταν η Κριμαία έγινε τμήμα της Ρωσίας, η Ουάσιγκτον ανέστειλε τη συνεργασία με τη Μόσχα στην καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών, καθώς και την κοινή εξέταση μιας σειράς προγραμμάτων στον τομέα της ειρηνικής χρήσης ατομικής ενέργειας. Επιπλέον, η Εθνική Υπηρεσία Αεροπλοΐας και Ερευνας του Διαστήματος (NASA) ανακοίνωσε τη διακοπή όλων των επαφών με τη ρωσική πλευρά, εκτός από εκείνες που σχετίζονται με τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.

Προεδρική επιτροπή: Το νέο πλήγμα

Ο Λευκός Οίκος επέφερε το πιο αισθητό πλήγμα στις διεθνείς σχέσεις στις 4 Απριλίου, όταν ανακοίνωσε την αναστολή της συμμετοχής της συμμετοχής του στις εργασίες της ρωσο-αμερικανικής προεδρικής επιτροπής.

Η επιτροπή αυτή είχε συσταθεί τον Ιούλιο του 2009 κατά την επίσκεψη του προέδρου του Μπαράκ Ομπάμα στη Μόσχα, στο αποκορύφωμα της «επανεκκίνησης» στις σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον. Περιελάμβανε περίπου 20 ομάδες εργασίας, συμπεριλαμβανομένων αυτών για την πυρηνική ενέργεια, τον έλεγχο των εξοπλισμών, τη μάχη κατά της τρομοκρατίας, την ανάπτυξη των επιχειρηματικών επαφών και εμπορικών-οικονομικών σχέσεων, καθώς και των τομέων της αγροτικής ανάπτυξης και της υγείας.

Πριν από ένα χρόνο οι ΗΠΑ, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις ενέργειες της Ρωσίας κατά των ΜΚΟ, διέκοψαν τη συμμετοχή τους από την ομάδα που αφορούσε την κοινωνία των πολιτών. Ωστόσο, τον Ιούνιο του 2013 εμφανίστηκε μια ακόμη ομάδα εργασίας, αυτή της συνεργασίας στον τομέα της διεθνούς πληροφοριακής ασφάλειας. Στις εργασίες της επιτροπής είχαν δραστηριοποιηθεί περισσότεροι από 60 ρωσικοί και αμερικανικοί δημόσιοι οργανισμοί. Κατά την περίοδο της ύπαρξής της πραγματοποιήθηκαν πάνω από 500 κοινές συναντήσεις, ανταλλαγές και σεμινάρια.

Πως βλέπουν οι αμερικανοί τις σχέσεις

Ενδιαφέρον έχει όμως, η οπτική μέσα από την οποία έβλεπαν και βλέπουν τις αμερικανο-ρωσικές σχέσεις αμερικανοί ειδικοί. Σύμφωνα με τον διευθυντή του Κέντρου μελέτης Ευρασίας, Ρωσίας και Ανατολικής Ευρώπης του Πανεπιστημίου Τζορτζτάουν, Άντζελα Στεντ, «η Μόσχα, έστω και έμμεσα, είναι σημαντική για την Ουάσιγκτον σε ό,τι αφορά ευρύτερους στόχους της αμερικανικής πολιτικής, όπως τη μη διάδοση των όπλων μαζικής καταστροφής, το Αφγανιστάν, το Ιράν, τις πολιτικές αναταραχές στον αραβικό κόσμο». Αναφορές στο ίδιο πνεύμα είχε κάνει στην Kommersant και ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στη Ρωσία, Μάικλ Μακφόλ. Ο περιορισμός δε, της καθαρά διμερούς συνεργασίας με τη Μόσχα, θα επιτρέψει στον Ομπάμα να αποφύγει τις κατηγορίες περί μαλθακότητας, χωρίς ταυτόχρονα να δημιουργηθούν κίνδυνοι για την παγκόσμια οικονομία, οι οποίοι θα μπορούσαν να προκύψουν σε περίπτωση επιβολής σκληρών οικονομικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας.

Διαβάστε επίσης:

Ολι Ρεν: «Η Ε.Ε. πρέπει να αποφύγει τις οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας»

Σοβαρές ζημιές μετρά η ελληνική οικονομία από τις ευρωπαϊκές κυρώσεις στη Ρωσία

Ρογκόζιν: Η αμυντική βιομηχανία της Ρωσίας θα πρέπει να στηριχθεί στις δικές της δυνάμεις

Σχολιάζοντας την απόφαση της Ουάσιγκτον για αναστολή των εργασιών της προεδρικής επιτροπής, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας, Αλεξάντρ Λουκασέβιτς, υπενθύμισε ότι αυτή «είχε δημιουργηθεί λαμβάνοντας υπόψη και τα ρωσικά, και τα αμερικανικά συμφέροντα, ως μηχανισμός απευθείας διαλόγου μεταξύ των υπουργείων, των επιχειρηματικών κύκλων και τις κοινωνιών των πολιτών Ρωσίας και ΗΠΑ». Τώρα πλέον, σημείωσε ο ρώσος διπλωμάτης, «οι Αμερικάνοι, αντιδρώντας συναισθηματικά στο γεγονός ότι η κατάσταση στην Κριμαία και στην Ουκρανία δεν διαμορφώνεται όπως οι ίδιοι θα ήθελαν, ενεργούν με βάση την αρχή “όσο χειρότερα, τόσο το καλύτερο”, χωρίς όπως φαίνεται να αναλογίζονται τις συνέπειες».

«Δεχθήκαμε τις αμερικανικές ενέργειες για αναστολή της συμμετοχής των ΗΠΑ στην επιτροπή με λύπη -σχολίασε ο γραμματέας Τύπου του προέδρου της Ρωσίας, Ντμίτρι Πεσκόφ- καθώς μόνον τέτοια αισθήματα προκαλούν τέτοιου είδους κινήσεις. Ουσιαστικά κλείνουν οι δίαυλοι διμερούς επικοινωνίας σε διάφορα σημαντικά θέματα». Στην ερώτηση αν η Μόσχα θα αναλάβει πρωτοβουλία στο θέμα της επανάληψης των εργασιών της επιτροπής, ο Πεσκόφ απάντησε ότι «αυτό αποκλείεται, επειδή το να είσαι αγαπητός δεν είναι κάτι που μπορείς να το επιβάλεις» (!). 

Η Ρωσία Τώρα