Ο Αντικομμουνισμός στην Ιστοριογραφία (Ι): ο “λιμός της Ουκρανίας”

Έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον πως κατασκευάζονται ορισμένες «ιστορικές αλήθειες» που στη συνέχεια αποκρυσταλλώνονται στην συλλογική μνήμη του παρελθόντος και φέρονται ως γενικά αποδεκτά γεγονότα. Έτσι γίνεται ιδιαίτερα δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς την Ιστορία από την προπαγάνδα. Η «ψυχροπολεμική» ιστοριογραφία είναι γεμάτη από τέτοια δείγματα γραφής.
Ομολογουμένως υπήρξε μια μικρή περίοδος αναλαμπής στην ιστορική έρευνα τη δεκαετία του 1990, όταν «ελεύθεροι» πια από τις πιέσεις του παρελθόντος, πολλοί ιστορικοί-μελετητές της Δύσης έκαναν αξιόλογες προσπάθειες να προσεγγίσουν τη σοβιετική Ιστορία πέρα από στερεότυπα και στεγανά (βοήθησε και το άνοιγμα των Αρχείων της ΕΣΣΔ). Σύντομα όμως αυτή η περίοδος έκλεισε και επιστρέψαμε στη χυδαία αντικομμουνιστική προπαγάνδα του παρελθόντος.

Επιχειρώντας μια μεθοδολογική-αναλυτική προσέγγιση του αντικομμουνισμού ως αναθεώρηση της Ιστορίας κρίναμε χρήσιμη τη συγκέντρωση και δημοσίευση σειράς έρθρων, μελετών, κλπ. που καταπιάνονται με το συγκεκριμένο θέμα. Ξεκινάμε από ένα ιδιαίτερα αξιόλογο -κατά τη γνώμη μας- άρθρο του Α. Γκίκα (Δρ. Πολιτικών Επιστημών) που δημοσιεύτηκε στις 30/11/2008 στον “Ριζοσπάστη” με αφορμή την λεγόμενη “Ουκρανική Γενοκτονία δια της Πείνας” (Γκολοντομόρ)

* * *

Κατασκευή «εγκλημάτων» και η φαυλότητα της «σταλινολογίας»

Με αφορμή τα περί «ουκρανικού λιμού» (1^ο μέρος)

«Το φάντασμα του Ιωσήφ Στάλιν πλανάται πάνω από τον Περισσό» (Βήμα, 27/11/2008). Το τελευταίο διάστημα, με αφορμή τον Προσυνεδριακό Διάλογο και τις «Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το Σοσιαλισμό», το Κόμμα βρέθηκε στο επίκεντρο μιας ολομέτωπης, πολύπλευρης και πολύμορφης επίθεσης. Η Ελευθεροτυπία της 7/11/2008 τις χαρακτήρισε «επανάληψη της τραγωδίας σε κακόγουστη φάρσα», ενώ το φύλλο της 5/11/2008 έκανε λόγο για «αναχρονισμό του ΚΚΕ» και «εμμονή στις πιο αντιδημοκρατικές εποχές του κινήματος». Η Ημερησίατης 15/11/2008 πήγε ένα βήμα παραπέρα «προειδοποιώντας» πως «αν δινόταν ποτέ η ευκαιρία στο ΚΚΕ να εφαρμόσει τη θεωρία του στην Ελλάδα θα …καταργούσε την ατομική ιδιοκτησία σε όλα τα μέσα παραγωγής… και βέβαια η χώρα θα βυθιζόταν σε εμφύλιο πόλεμο».
Σύσσωμος ο αστικός Τύπος «ξαναθυμήθηκε» τα εγκλήματα του σφαγέα Στάλιν, στο άτομο του οποίου προσωποποιείται – σκόπιμα – μια ολόκληρη κοινωνικοπολιτική διαδικασία. Το θέμα όμως δεν είναι ο Στάλιν. Αλλωστε, από τις ίδιες τις Θέσεις δεν προκύπτει κανένας «καθαγιασμός», «εξαγνισμός», «αναστήλωση» ή κάτι τέτοιο (αναρωτιέται κανείς αν αυτοί που κάνουν «κριτική» έχουν καν διαβάσει το κείμενο…). Ο Στάλιν δεν είναι παρά το «περιτύλιγμα», το «προκάλυμμα» μιας ουσιαστικότερης πολεμικής που έχει απώτερο στόχο τον σοσιαλισμό, την αναγκαιότητα και επικαιρότητά του. Στα πλαίσια αυτής της πολεμικής, η κατασκευή «εγκλημάτων», η πτωματολογία και η καλλιέργεια του φόβου της «κόκκινης τρομοκρατίας», κατείχαν πάντοτε κυρίαρχη θέση στο οπλοστάσιο του αντικομμουνισμού.

Η 75η επέτειος του «γκολοντομόρ»

Στην Ελευθεροτυπία της 18/11/2008 δημοσιεύτηκε ανταπόκριση του Θ. Αυγερινού από τη Μόσχα, όπου μεταξύ άλλων έγραφε: «Ολόκληρη η εβδομάδα που τρέχει είναι αφιερωμένη από την ηγεσία της Ουκρανίας στην 75^η επέτειο του “γκολοντομόρ” που σημαίνει τον …εξαναγκασμό σε λιμοκτονία… της περιόδου 1932-33…». Επ’ αφορμής, ο πρόεδρος της χώρας Γιούσενκο «κάλεσε τόσο τον Πάπα Βενέδικτο όσο και τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο να προσευχηθούν για τα εκατομμύρια των θυμάτων μεταξύ των Ουκρανών», που «υπολογίζονται» σε 39 εκατομμύρια (στο διάστημα 1929-1979)!
Σύμφωνα με τον συγγραφέα «η ιδέα της “γενοκτονίας διά της πείνας”, που υποτίθεται ότι οργάνωσε ειδικά για την Ουκρανία η σοβιετική κυβέρνηση, είναι ένα γνωστό στους μελετητές και δοκιμασμένο στερεότυπο του ψυχρού πολέμου, για την κατασκευή του οποίου εργάστηκαν επί πολλά χρόνια στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και στο Κογκρέσο, με πρωτοπαλίκαρο τον Τζέιμς Μέις, ο οποίος κατέγραφε “ανώνυμες προφορικές μαρτυρίες”, που με λίγο μαγείρεμα γίνονταν ακολούθως επιστημονικά και ιστορικά ντοκουμέντα, κατά σύμπτωση αυτά στα οποία σήμερα στηρίζεται και η “πορτοκαλί ιστορική σχολή”».
Βεβαίως οι ενστάσεις του ανταποκριτή της Ελευθεροτυπίας έγκεινται κυρίως στην «εθνοκεντρική» μετάφραση της «σταλινικής καταπίεσης» επισημαίνοντας ότι οι ρωσικοί πληθυσμοί άλλων περιοχών υπέφεραν περισσότερο. Και καταλήγει: «Ανατριχιαστικές οι εκ των υστέρων ερμηνείες της Ιστορίας, μακάβριες οι στατιστικές και πονεμένα τα επιχειρήματα για σκοτεινές εποχές, αλλά τι άλλο να πεις για τα αρρωστημένα μυαλά, που σκαλίζουν τους τάφους μπας και στήσουν καμιά βολική αναθεωρητική ιστορία, σαν αυτή που λέει π.χ. ότι καλό πράγμα οι φασίστες και οι δωσίλογοι, γιατί κατά βάθος πολεμούσαν τον κομμουνισμό και τη σοβιετική εξουσία».

Και όμως, τέτοιες απόψεις και «δεδομένα» συνθέτουν σήμερα την κυρίαρχη εικόνα του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε. Μιας εικόνας, που αναπαράγεται με κάθε μορφή, τρόπο και μέσο που διαθέτει η αστική τάξη πραγμάτων. Ακραία ή όχι, η θεωρία περί «γενοκτονίας διά της πείνας» αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα μιας γενικότερης πολεμικής κατά του σοσιαλισμού, που χρησιμοποιείται από όλους όσοι τον αντιπαλεύουν, ανεξαρτήτως ιδεολογικοπολιτικής απόχρωσης. Πώς λοιπόν κατασκευάζονται τα αντικομμουνιστικά ψεύδη και πώς μετατρέπονται σε «Ιστορία»;

«Φτιάξε μου τις εικόνες»…

«Φτιάξε μου τις εικόνες και θα φτιάξω τον πόλεμο»: William R. Hearst, μεγιστάνας του Τύπου, στα πλαίσια δημιουργίας κατάλληλου κλίματος μεταξύ της κοινής γνώμης ενόψει της Αμερικανικής εισβολής στην Κούβα το 1898 (περιοδικό Time, 27/10/1947).¹
Στις 18 Φεβρουαρίου 1935 εφημερίδες που ανήκαν στον Hearst, όπως ηNew York Evening Journal και η Chicago American, άρχισαν να δημοσιεύουν σειρά άρθρων καταγγέλλοντας μια ανθρωπιστική καταστροφή άνευ προηγουμένου, ένα λιμό στη σοβιετική Ουκρανία με τουλάχιστον 6 εκατομμύρια θύματα: συνέπεια ενός σκληρού, απάνθρωπου, ανθρωποφάγου κομμουνιστικού καθεστώτος.
Βέβαια, ο αντικομμουνισμός στον αστικό Τύπο όπου Γης δεν ήταν κάτι το πρωτόγνωρο. Στις 6/10/1928 για παράδειγμα, η γαλλική La Gazette θα κάνει λόγο για επικείμενο πραξικόπημα των κομμουνιστών με σκοπό να ματοκυλήσουν τη χώρα. Η βρετανική London Daily Telegram έγραψε στις 28/11/1930 για «αιματηρές σφαγές» στην ΕΣΣΔ και βουνά από «αποκρουστικά πτώματα». Αντίστοιχα το πρωτοσέλιδο της ελληνικήςΠατρίς στις 18/2/1930 προειδοποιούσε: «Φωτιά, αίμα, καταστροφή: ιδού τα συνθήματα του κομμουνισμού»! Σχεδόν πάντοτε τα δημοσιεύματα αυτά ακολουθούσαν επιθέσεις, διώξεις και απαγορεύσεις κατά του εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος.

Η αρθρογραφία του λιμού, που συνοδευόταν και από τις ανάλογες φωτογραφίες φρίκης (σκελετωμένα παιδιά, πτώματα κλπ.), έφερε την υπογραφή ενός Thomas Walker. Ο συγγραφέας παρουσιαζόταν στους αναγνώστες ως «διακεκριμένος δημοσιογράφος, μελετητής των Ρωσικών ζητημάτων, που ξόδεψε πολλά χρόνια περιοδεύοντας στη Σοβιετική Ενωση». Παράλληλα τονιζόταν πως ο ίδιος «ρίσκαρε τη ζωή του για να τραβήξει τις φωτογραφίες του λιμού». (Chicago American, 25/2/1935).
Το «σενάριο» ήταν τόσο κακότεχνα φτιαγμένο που δεν άργησε να καταρρεύσει: Κατ’ αρχάς, ο T. Walker δε βρέθηκε ποτέ στις περιοχές που υποτίθεται ότι είδε, κατέγραψε και φωτογράφισε τα «γεγονότα». Πράγματι, ο «επί χρόνια ταξιδευτής της ΕΣΣΔ», επισκέφτηκε τη χώρα μόλις μια φορά το φθινόπωρο του 1934, έμεινε στη Μόσχα από τις 13 ως τις 18 Οκτωβρίου και από κει πήρε τον υπερσιβηρικό για τα σύνορα με τη Μαντζουρία (Κίνα), από όπου εξήλθε στις 25 του ίδιου μήνα.²
Κατά δεύτερον, οι φωτογραφίες «που τράβηξε με ρίσκο της ζωής του» κίνησαν αμέσως υποψίες. Ορισμένες ήταν σαφώς ετεροχρονισμένες, αφού οι στρατιώτες που απεικονίζονταν φορούσαν στολές του τσαρικού ή ακόμα και του αυστροουγγρικού στρατού. Είχαν δηλαδή τραβηχτεί από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αλλες ήταν από τον λιμό του 1921-1922 στην περιοχή του Βόλγα (αποτέλεσμα του πολέμου, της ιμπεριαλιστικής επέμβασης και του εμφυλίου).³
Το «κερασάκι» στην όλη υπόθεση ήρθε τον Ιούλη του 1935, όταν ο T. Walker βρέθηκε έγκλειστος στις φυλακές της Νέας Υόρκης. Ο T. Walker δεν ήταν καν T. Walker. Ηταν Robert Green, «ένας κατάδικος φυγάς από τις Κρατικές Φυλακές του Κολοράντο, απ’ όπου δραπέτευσε… ενώ εξέτιε 8ετή ποινή κάθειρξης για πλαστογραφία»! Ο R. Green παραδέχτηκε ενώπιον του δικαστηρίου ότι οι φωτογραφίες δεν ήταν δικές του και ότι η όλη ιστορία δεν ήταν παρά μια απάτη.⁴ Και όμως, οι «αποδείξεις» του Walker (ή τύπου Walker) συνεχίζουν να αποτελούν οργανικό τμήμα του αντικομμουνιστικού οπλοστασίου μέχρι τις μέρες μας, από το Χάρβαρντ και τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό μέχρι την ΕΕ και την «πορτοκαλί» κυβέρνηση της καπιταλιστικής πλέον Ουκρανίας.

Η προπαγάνδα των ναζί

Η μαύρη προπαγάνδα ούτε άρχισε ούτε τελείωσε εκεί. Πρώτοι «ανέδειξαν» το θέμα οι ναζί το 1933. «Από τη στιγμή που ο Χίτλερ ανέβηκε στην εξουσία», αναφέρει σχετική σοβιετική έκθεση της εποχής, «παρατηρήθηκε μια αυξανόμενη κινητικότητα στις δραστηριότητες των γερμανικών εθνικών σοβιέτ και μεταξύ των γερμανικών συμβουλίων στην Ουκρανία… Η χιτλερική κυβέρνηση μέσω των παγγερμανικών της οργανώσεων εκτόξευσε μέσα από τον φασιστικό Τύπο μια εκτεταμένη αντισοβιετική καμπάνια περί λιμού στην Ουκρανία, οργάνωσε εκθέσεις φωτογραφιών λιμοκτονούντων Ουκρανών και δημοσίευσε προβοκατόρικες δηλώσεις του γερμανικού πληθυσμού της Ουκρανίας που ζητούσε βοήθεια». Η καμπάνια, που τιτλοφορούνταν «Αδέρφια σε Ανάγκη», εκτός από τη γενικότερη δαιμονοποίηση του κομμουνισμού, είχε σκοπό τη δημιουργία ανάλογου κλίματος στην κοινή γνώμη (ντόπια και διεθνή) ενόψει της επερχόμενης επίθεσης κατά της χώρας των Σοβιέτ.⁵
Ετσι το 1935 οι ναζιστικές Αρχές έδωσαν μεγάλη δημοσιότητα στις «αποκαλύψεις» του Hearst. Στις 25 Ιανουαρίου 1935 το επίσημο όργανο του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος Voelkischer Beobachter δημοσίευσε άρθρο με τίτλο «Ο William Hearst για τον καταστροφικό λιμό στη Σοβιετική Ρωσία». Αλλωστε δεν ήταν κρυφό ότι ο ίδιος ο Hearst, όπως και μεγάλη μερίδα του αστικού κόσμου τότε, έβλεπε με θετικό μάτι τις «λύσεις» που προσέφερε ο φασισμός μπροστά στο αναπτυσσόμενο εργατικό-κομμουνιστικό κίνημα. Μήνες πριν την καμπάνια για τον «σοβιετικό λιμό» είχε επισκεφτεί τη ναζιστική Γερμανία, όπου και συναντήθηκε με κορυφαία στελέχη του καθεστώτος, μεταξύ των οποίων ο Ernst Hanfstaengel (Υπουργός Τύπου του Ράιχ) και ο Χίτλερ. Ηταν επί χρόνια χρηματοδότης του Μουσολίνι.⁶
Ο ανταποκριτής των New York Times στη Γερμανία σχολίασε σχετικά: «υπήρξε μια νέα έκρηξη της “προπαγάνδας της πείνας” στον Γερμανικό και Αυστριακό Τύπο, με εκκλήσεις για βοήθεια στα “δυστυχή θύματα του Σοβιετικού λιμού”. Στο Βερολίνο η καμπάνια συνοδευόταν από φωτογραφίες που είχαν τραβηχτεί νωρίτερα. Κάποιες μάλιστα ήταν από το λιμό του Βόλγα το 1921-1922. Αυτό είναι ένα αγαπημένο κόλπο των προπαγανδιστών κατά του μπολσεβικισμού».⁷ Οι φωτογραφίες αυτές, που εμφανίστηκαν αρχικά σε εκδόσεις των ναζί το 1933-1934 (των Ditloff και Laubenheimer), ήταν στη συντριπτική τους πλειοψηφία ταυτόσημες με τα «πειστήρια» του Walker.
Αλλες «πηγές» του λιμού, που αξιοποιούνται μέχρι και σήμερα ως «αποδεικτικά στοιχεία» των «εγκλημάτων του κομμουνισμού», αποτελούν:⁸
– Ο W. Chamberlin, που το 1934 μίλησε για 7.500.000 θύματα. Υπήρξε μέλος του ΔΣ της Αμερικανικής Επιτροπής για την Απελευθέρωση από τον Μπολσεβικισμό (AMCOLIB), ενός αντικομμουνιστικού οργανισμού που επιχορηγούνταν σε ποσοστό 90% από την CIA.
– Ο O. Schiller, που το 1943 έκανε λόγο για 7.000.000 νεκρούς. Ο ίδιος ήταν στέλεχος του ναζιστικού κόμματος και υπεύθυνος για την αναδιοργάνωση της Ουκρανικής αγροτικής οικονομίας στη διάρκεια της Κατοχής, ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της γερμανικής πολεμικής μηχανής.
– Για 7.500.000 έγραψε επίσης το 1953 ο N. Prychodko. Πρόκειται για έναν Ουκρανό εθνικιστή και συνεργάτη των Ναζί, ο οποίος κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου εργάστηκε στο κατοχικό Υπουργείο Πολιτισμού και Εκπαίδευσης της Ουκρανίας.
Για την Ιστορία, αξίζει να σημειώσουμε ότι, όταν το θέμα του λιμού ανέκυψε στη Βουλή των Λόρδων της Μ. Βρετανίας τον Ιούλη του 1934, το Foreign Office απάντησε πως «δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να στηρίζει τον ισχυρισμό ότι η Σοβιετική κυβέρνηση ακολούθησε μια πολιτική εσκεμμένης εξαθλίωσης των αγροτικών περιοχών της χώρας, ή ότι η πολιτική αυτή είχε το συγκεκριμένο αποτέλεσμα».⁹

Κολεκτιβοποίηση και ταξική πάλη

Παρότι είναι αδύνατο να αναπτύξουμε ικανοποιητικά το κεφάλαιο αυτό της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στα περιορισμένα όρια ενός άρθρου (αίτια, προκλήσεις, επιτεύγματα αλλά και λάθη, υπερβολές κλπ.), οφείλουμε ωστόσο να αναδείξουμε ορισμένες πτυχές, που άπτονται άμεσα του θέματος που εξετάζουμε.
Η κολεκτιβοποίηση υπήρξε πεδίο έντονης ταξικής πάλης, γεγονός που σκόπιμα υποτιμάται ή αποσιωπάται από την αστική ιστοριογραφία. Η πάλη αυτή, η οποία έλαβε διάφορες μορφές παθητικής (δολιοφθορά, άρνηση συγκομιδής) ή ενεργητικής αντίδρασης (ένοπλες επιθέσεις, δολοφονίες, καταστροφές κολχόζ), εκδηλώθηκε με ιδιαίτερη σφοδρότητα στα σύνορα Ουκρανίας-Πολωνίας, καθώς και στις αγροτικές περιοχές που υπήρξαν ενεργές στη διάρκεια του εμφυλίου με το πλευρό της αντεπανάστασης. Πράγματι, τα επεισόδια κατά της κολεκτιβοποίησης στις εν λόγω περιοχές ήταν πολλαπλάσια του αντίστοιχου εθνικού μέσου όρου.¹⁰
Ας δούμε τι αναφέρει σχετικά ο Isaac Mazepa, ένας Ουκρανός εμιγκρές αντεπαναστάτης (και πρώην πρωθυπουργός της εθνικιστικής κυβέρνησης Petliura): «Αρχικά υπήρξαν ταραχές στα κολχόζ και αλλού, όπου οι κομμουνιστές αξιωματούχοι και οι πράκτορές τους δολοφονούνταν, αλλά στη συνέχεια προτιμήθηκε ένα σύστημα παθητικής αντίστασης, το οποίο στόχευε σε μια συστηματική παρακώλυση του προγραμματισμού των Μπολσεβίκων αναφορικά με τον θερισμό και τη συγκέντρωση της συγκομιδής… Ολόκληρα κομμάτια γης έμειναν αθέριστα, ενώ ακόμα και όταν οι καρποί μαζεύονταν, σε πολλές περιοχές, ιδιαίτερα στο Νότο, 20, 30 ακόμα και 50% έμεναν στους αγρούς, και είτε δε συλλέγονταν καθόλου είτε καταστρέφονταν…». Η αντίδραση αυτή «επέφερε την αποτυχία της συγκέντρωσης της συγκομιδής το 1931, και ακόμα περισσότερο, εκείνης το 1932…».¹¹
Ο Frederick Wilson, καθηγητής του Williams College, ο οποίος βρισκόταν στην Ουκρανία την επίμαχη περίοδο, έγραψε πως οι κουλάκοι προτίμησαν να σφαγιάσουν τα ζώα τους παρά να τα δώσουν στα συλλογικά αγροκτήματα. Ετσι, το διάστημα 1928-1933 ο σοβιετικός λαός στερήθηκε σχεδόν το 50% του συνολικού ζωικού αποθέματος: «Η σοβιετική αγροτική οικονομία ανέκαμψε από αυτή την τεράστια καταστροφή μόλις το 1941».¹²
Κατά συνέπεια, πολλές επαρχίες της ΕΣΣΔ (και όχι μόνο της Ουκρανίας) υπέφεραν από ελλείψεις σε τρόφιμα και πείνα. Οχι όμως για τους λόγους ή στο βαθμό που ισχυρίζεται η αντικομμουνιστική αναθεώρηση της Ιστορίας. Αν μη τι άλλο, ο ουκρανικός πληθυσμός εμφανίζεται στις επίσημες απογραφές να αυξάνεται κατά 7% περίπου, από 29 εκατ. το 1927 (και όχι 81 όπως τους «μέτρησε» ο σημερινός πρόεδρος Γιούσενκο για να εμφανίσει αργότερα κάποια εντυπωσιακή μείωση) σε 31 το 1939. Δηλαδή 2% λιγότερο απ’ ό,τι ο αντίστοιχος Ρωσικός. Αυτό όμως δε στοιχειοθετεί «γενοκτονία».¹³
Την πιο αποστομωτική απάντηση έδωσε ο ίδιος ο Ουκρανικός λαός λίγα χρόνια μετά την υποτιθέμενη «γενοκτονία» του, όταν – παρά τις προσδοκίες των ναζί και των εθνικιστών αντεπαναστατών ομοεθνών του – έσπευσαν να υπερασπίσουν τη σοβιετική τους πατρίδα. 4.500.000 Ουκρανοί πολέμησαν στις γραμμές του Κόκκινου Στρατού στη διάρκεια του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, ενώ άλλοι 500.000 εντάχθηκαν σε παρτιζάνικες μονάδες δρώντας στα μετόπισθεν του εχθρού. 2.000 Ουκρανοί στρατιώτες τιμήθηκαν με τον ανώτατο τίτλο του «Ηρωα της Σοβιετικής Ενωσης». Οπως χαρακτηριστικά τόνισε και ο Αμερικανός ακαδημαϊκός της σοβιετικής Ιστορίας W. Mandel, η «πίστη (σ.σ. των Ουκρανών στο σοβιετικό καθεστώς) υπήρξε συντριπτική και ενεργή», γεγονός που δε θα μπορούσε να είχε συμβεί αν υπήρχε «εκτεταμένη δυσαρέσκεια» μεταξύ του πληθυσμού.¹⁴

Οι Ουκρανοί εθνικιστές-αντεπαναστάτες και ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

Η Οργάνωση Ουκρανών Εθνικιστών (OUN) συστάθηκε το 1927. Υπήρξε μετεξέλιξη του Συνδέσμου Ουκρανών Εθνικιστών, μιας οργάνωσης που προέκυψε από την ενοποιητική προσπάθεια τριών άλλων σχημάτων το 1925 (της Ενωσης Ουκρανών Φασιστών, της Ουκρανικής Εθνικιστικής Ομοσπονδίας και της Ενωσης για την Απελευθέρωση της Ουκρανίας). Τη μαγιά αποτέλεσαν Ουκρανοί εθνικιστές αντεπαναστάτες, οι οποίοι μετά τη νίκη της Οχτωβριανής Επανάστασης κατέφυγαν ως επί το πλείστον στο εξωτερικό. Το πρόγραμμα της OUN ήταν τέτοιο που ακόμα και η Κοινωνία των Εθνών τη χαρακτήρισε τον Ιανουάριο του 1932 ως τρομοκρατική οργάνωση.
Οι Ουκρανοί εθνικιστές, συνεπικουρούμενοι από την Εκκλησία, ανέπτυξαν σημαντική αντισοβιετική δραστηριότητα καθ’ όλη τη δεκαετία του 1930, προωθώντας παράλληλα τις θέσεις και τις απόψεις του φασισμού. Εγραφε για παράδειγμα τον Οκτώβριο του 1938, τεύχος της Church Life, όργανο των Ουκρανών Καθολικών στον Καναδά: «Ο σπουδαιότερος άνδρας την παρούσα στιγμή είναι ο Αδόλφος Χίτλερ… Μαζί με τον Μουσολίνι αντιστάθηκε της Μπολσεβίκικης εισβολής στην Ευρώπη, πάτησε στον λαιμό των Μπολσεβίκων στην Ισπανία, διακηρύσσοντας πως δε θα τους επιτρέψουν να προχωρήσουν πέραν της ηλίθιας Ρωσίας τους!… Ο Χίτλερ σώζει την Ευρώπη και τον πολιτισμό της από τους Μπολσεβίκους».
Με την εισβολή της ναζιστικής Γερμανίας στην Πολωνία, εθνικιστές της OUN συγκρότησαν σώματα (τα λεγόμενα Nachtigall και Roland), τα οποία ενσωματώθηκαν και πολέμησαν μαζί με τη φασιστική στρατιωτική μηχανή. Τα εγκλήματα των μονάδων αυτών κατά του άμαχου πληθυσμού στη διάρκεια της κατοχής της Σοβιετικής Ουκρανίας, υπήρξαν απαράμιλλα σε έκταση και σκληρότητα. Παρά τις «προσδοκίες» τους, οι εθνικιστές βρέθηκαν αντιμέτωποι με την καθολική απόρριψη από πλευράς Ουκρανικού πληθυσμού. Σαφώς απογοητευμένος, ο διορισμένος από τους ναζί στο Κίεβο ιερέας Ohienko, ανέφερε τότε σε επιστολή του προς ένα φίλο: «Βρίσκομαι εδώ ήδη για πολλούς μήνες, αλλά δεν μπορώ να βρω πνευματική γαλήνη. Δεν μπορείς να φανταστείς πόσο ο Μπολσεβικισμός τα άλλαξε όλα… Ο κόσμος είναι επιθετικός και μας θεωρούν εχθρούς… Απόλυτη ασέβεια… Παντού μας δακτυλοδείχνουν με εχθρότητα… Ολοι οι Ουκρανοί που έρχονται απ’ έξω (Ουκρανοί εθνικιστές) χαρακτηρίζονται φασιστικοί πράκτορες, μισθοφόροι του Χίτλερ, πράγμα που ομολογουμένως είναι εν μέρει αληθές…».
Μέλη της OUN παρέμειναν στη Σοβιετική Ενωση και μετά την αποχώρηση των ναζιστικών στρατευμάτων προκειμένου να συνεχίσουν τη διαλυτική, αντισοβιετική τους δραστηριότητα.¹⁵
Στο 2^ο μέρος θα δούμε πώς οι πρώην συνεργάτες των ναζί μετατράπηκαν σε «θύματα του σταλινισμού» και «μαχητές της ελευθερίας», τι ρόλο έπαιξαν «έγκριτα» πανεπιστημιακά ιδρύματα όπως το Harvard και το Stanford στην κατασκευή της λεγόμενης «μαύρης Ιστορίας της Σοβιετικής Ενωσης» φτάνοντας μέχρι τις μέρες μας, στα Ψηφίσματα της ΕΕ και στην ποινικοποίηση της «μη-αναγνώρισης», από την πορτοκαλί κυβέρνηση της Ουκρανίας.
1. Στο «απόγειό» του ο Hearst διέθετε πάνω από 30 εφημερίδες και περιοδικά μόνο στις ΗΠΑ, μια από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις ΜΜΕ παγκοσμίως. Θεωρείται ο «πατέρας» της κίτρινης δημοσιογραφίας. H ζωή του ενέπνευσε την ταινία «Citizen Cain». Εκλέχθηκε δύο φορές στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
2. The Nation, 13/3/1935
3. Daily Worker, 21/2/1935, New York Times, 16/8/1935
4. New York Times, 16/8/1935 και Daily Worker, 20/8/1935
5. Κρατικά Αρχεία Ουκρανίας TsDAHOU, αρ.1/20/6426 του 1933, όπως παρατίθεται στο Martin T (2001) «The Affirmative Action Empire» (London: Cornell University Press) σελ.328-329
6. Swanberg W A (1961) «Citizen Hearst» (New York: Charles Scribner) σελ. 443 και Gunther J (1936) «Inside Europe» (New York: Harper Bros) σελ.179
7. New York Times, 10/2/1935
8. Παρατίθενται στο Tottle D (1987) «Fraud, Famine and Fascism» (Toronto: Progress Press) σελ.46-49
9. Ο.π. σελ.48
10. Κρατικά Αρχεία Ουκρανίας TsDAHOU, αρ.1/20/3184 και 3185 (1930), 1/20/3195 (1927-1930) και 1/20/2522 (1927-1931), στο Martin T, ο.π. σελ.293-294
11.Mazepa I (1934) «Ukraine under Bolshevik Rule», στο Slavonic Review, τεύχος Ιανουαρίου, σελ. 342-343
12. Schuman F L (1957) «Russia since 1917» (New York) σελ. 151-152
13. Βλέπε Soviet Union Information Bureau (1929) «The Soviet Union: Facts, Descriptions, Statistics» (Washington, D.C.) και Turin S (1944) «The USSR: An Economic and Social Survey» (London)
14.Mandel W (1985) «Soviet but not Russian» (Edmonton: University of Alberta Press) σελ. 238-239
15. Βλέπε Tottle D, ο.π. σελ. 101-119

2ο μέρος

Στο προηγούμενο 1ο μέρος είδαμε πώς κατασκευάστηκε και προωθήθηκε η προπαγάνδα του «λιμού» από τον αστικό Τύπο και τους ναζί, τι ρόλο έπαιξαν οι Ουκρανοί εθνικιστές αντεπαναστάτες (και μετέπειτα δοσίλογοι), καθώς και ποια ιστορική απάντηση έδωσε ο ίδιος ο λαός της σοβιετικής Ουκρανίας μετέχοντας μαζικά στον αντιφασιστικό αγώνα. Η αναδρομή μας στη διαχρονική πορεία του ψέματος συνεχίζει με τη λήξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.
Από συνεργάτες των ναζί «μαχητές της ελευθερίας»
«Το θάρρος του συζύγου σας και η πίστη του στην ελευθερία θα αποτελεί μια συνεχή πηγή έμπνευσης για όλους όσους πολεμούν για την ελευθερία και την αυτοδιάθεση» Επιστολή του Προέδρου των ΗΠΑ Ρίγκαν στη χήρα του Yaroslav Stetsko, ανώτατου στελέχους της OUN και συνεργάτη των ναζί, η οποία διαβάστηκε στη Συνδιάσκεψη του Παγκόσμιου Αντικομμουνιστικού Συνδέσμου στις 7 Σεπτέμβρη 1986.
Αποχαρακτηρισμένα πρώην απόρρητα έγγραφα του Εθνικού Συμβουλίου των ΗΠΑ αποκαλύπτουν μέρος της τακτικής του ιμπεριαλισμού κατά της Σοβιετικής Ενωσης αμέσως μετά τον πόλεμο. Ετσι, η Οδηγία 4/Α του Δεκέμβρη 1947 έκανε λόγο για εκτεταμένη αντικομμουνιστική προπαγάνδα μέσω των ΜΜΕ «με ανώνυμες εκδόσεις, πλαστογραφίες και τη χρηματοδότηση βιβλίων». Ο σχεδιασμός προέβλεπε επίσης «πολιτικές δραστηριότητες», όπως «η αξιοποίηση μεταναστών (σ.σ. που εγκατέλειψαν την ΕΣΣΔ με την ήττα του Αξονα) και αυτομολούντων, η στήριξη πολιτικών κομμάτων», «παραστρατιωτικές δραστηριότητες», όπως «η ενίσχυση ένοπλων ομάδων και σαμποτάζ» και «οικονομικές δραστηριότητες»^1.
Στα πλαίσια αυτά, πρώην συνεργάτες των ναζί από τις σοσιαλιστικές χώρες εντάχθηκαν στην πρώτη γραμμή της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας: α) Εκπαιδευόμενοι για επιχειρήσεις υπονόμευσης μέσα στη Σοβιετική Ενωση, β) στελεχώνοντας τους μηχανισμούς της αντι-σοβιετικής προπαγάνδας, όπως το Radio Liberty, Free Europe και η Φωνή της Αμερικής (όπως, π.χ., ο «δικός» μας Κωνσταντίν Κρομιάδης, ο οποίος αφού διατέλεσε διοικητής του Αρχηγείου της πέμπτης φάλαγγας του Α. Βλασόφ, προσελήφθη στο Radio Liberty της Γερμανίας), γ) αξιοποιούμενοι ως «ζωντανοί μάρτυρες του κομμουνιστικού τρόμου». Ο «Ουκρανικός λιμός» δεν ήταν παρά μία από τις πολλές εκδηλώσεις της παραπάνω επιχείρησης^2.
Ο J. Loftus (πρώην εισαγγελέας του υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ επί Ειδικών Θεμάτων) περιέγραψε στο βιβλίο του The Belarus Secret πως πραγματοποιήθηκε η «εξυγίανση» των πρώην δοσιλόγων, ώστε να τους επιτραπεί η είσοδος στις χώρες του «ελεύθερου κόσμου» και να επαναχρησιμοποιηθούν ως δοσίλογοι. Στα ίδια τα Πρακτικά της Αμερικανικής Γερουσίας (1948) διαπιστώνεται ότι «αναμφίβολα κάθε ένας εξ αυτών φέρει σήμερα νέο όνομα» και «προβάλλει τον εαυτό του ως μάρτυρα της σοβιετικής καταπίεσης». Παρ’ όλα αυτά, σύντομα η OUN βαφτίστηκε αντιστασιακή οργάνωση, που «πολέμησε εξίσου, τόσο τους Γερμανούς όσο και τους Σοβιετικούς», ενώ έως το 1952 οι ΗΠΑ δέχτηκαν πάνω από 400.000 «εκπατρισμένους» από τη σοβιετική Ρωσία, Ουκρανία, Λευκορωσία, κλπ.^3.
Το 1959 το Κογκρέσο των ΗΠΑ πήγε ένα βήμα παραπέρα υιοθετώντας το «Ψήφισμα για τα Αιχμάλωτα Εθνη». Ο George Keenan (στέλεχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αρχιτέκτονας της πολιτικής της «περικύκλωσης-containment»), σχολίασε σχετικά στα απομνημονεύματά του: «Αυτό το Ψήφισμα δέσμευσε τις ΗΠΑ για την “απελευθέρωση” 22 “εθνών”, δύο εκ των οποίων δεν υπήρξαν ποτέ στην πραγματικότητα, και εκ των οποίων ενός η ονομασία υπήρξε εφεύρεση του υπουργείου προπαγάνδας των ναζί στη διάρκεια του πρόσφατου πολέμου»^4.
Η αντικομμουνιστική προπαγάνδα οξύνεται. Από το Harvard στο Stanford
Το 1953 και 1955 εκδόθηκε ένα από τα πρώτα «κλασικά» δείγματα της ψυχροπολεμικής αντικομμουνιστικής προπαγάνδας αναφορικά με τον «Ουκρανικό λιμό», το δίτομο Black Deeds of the Kremlin («Μελανές Πράξεις του Κρεμλίνου»). Την έκδοση επιμελήθηκαν δύο εμιγκρέδικες οργανώσεις με τα ονόματα «Ουκρανικός Σύλλογος Θυμάτων του Ρωσικού Κομμουνιστικού Τρόμου» και «Παγκόσμια Ομοσπονδία Ουκρανών Πρώην Πολιτικών Κρατουμένων και Θυμάτων του Σοβιετικού Καθεστώτος»! Ανάμεσα στις «πηγές» ήταν διάφορες εκδόσεις της OUN, τα δημοσιεύματα του Hearst, οι φωτογραφίες του Walker, της Voelkischer Beobachter (του κύριου δημοσιογραφικού οργάνου του ναζιστικού κόμματος), κ.ά. Το έργο έγινε δεκτό ως «αποδεικτικό στοιχείο» στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή για την «Κομμουνιστική Επιθετικότητα».
Παράλληλα, στην προσπάθεια δυσφήμισης του σοσιαλισμού, επιστρατεύτηκαν και τα «έγκυρα» αστικά πανεπιστημιακά ιδρύματα, όπως το Harvard και το Stanford.
Αμέσως μετά τον πόλεμο το Γραφείο Πολιτικού Συντονισμού του State Department (μετέπειτα τμήμα της CIA) ανέθεσε σε μια ομάδα ιστορικών του Harvard να πάρουν συνεντεύξεις μεταξύ εκείνων που είχαν εγκαταλείψει την ΕΣΣΔ. Εκτός από τη συλλογή πληροφοριών, το πρόγραμμα είχε σκοπό να προσφέρει τις ανάλογες καταθέσεις «αυτοπτών μαρτύρων» (πολλές φορές ανώνυμων ή με ψεύτικο όνομα), που στη συνέχεια θα στοιχειοθετούσαν τα «εγκλήματα του κομμουνισμού». Πάνω σε αυτά τα «στοιχεία» στηρίχτηκαν πολλές μετέπειτα εκδόσεις για τον «Ουκρανικό λιμό», όπως, π.χ., το The Ninth Circle («Ενατος Κύκλος») του O. Woropay, που χρηματοδοτήθηκε από το Τμήμα Ουκρανικών Σπουδών του Harvard με αφορμή την «50ή επέτειο του λιμού» και προλογίστηκε από τον περιβόητο James Mace.
Ο ίδιος υπήρξε επίσης ένας από τους βασικούς συντελεστές της έκθεσης για το «λιμό» που πραγματοποιήθηκε το 1983 υπό την αιγίδα (και πάλι) του Harvard. Μεταξύ των φωτογραφικών εκθεμάτων-«ντοκουμέντων» της «σοβιετικής βαρβαρότητας» βρίσκονταν ξανά φωτογραφίες του Walker, της Voelkischer Beobachter, των Ditloff και Laubenheimer, κλπ.
Το 1986 εκδόθηκε ακόμη ένα βιβλίο με το ίδιο θέμα, το Harvest of Sorrow («Ο Θερισμός της Λύπης»). Το έργο υπέγραφε ο Robert Conquest, ένας από τους πλέον πολυγραφότατους και αναπαραγόμενους συγγραφείς στη χώρα μας και διεθνώς, θεωρούμενος εν πολλοίς ως «αυθεντία» στη σοβιετική πολιτική και ιστορία. Εχει γράψει βιβλία όπως το Soviet Nationalities Policy in Practice («Σοβιετική Πολιτική έναντι των Εθνοτήτων στην Πράξη»), το The Last Empire: Nationality and the Soviet Future («Η Τελευταία Αυτοκρατορία: Εθνικότητα και το Σοβιετικό Μέλλον»), το Killer Nations («Δολοφόνα Εθνη»), κ.ά. Ποιος ήταν λοιπόν ο R. Conquest;
Το 1944 υπηρετούσε ως στρατιωτικός σύνδεσμος των Βρετανών στη Βουλγαρία. Μετά τον πόλεμο προσελήφθη από το Φόρεϊν Οφις στο Τμήμα Πληροφοριών και Ερευνας (IRD, πρώην Γραφείο Πληροφοριών για τον Κομμουνισμό) με σκοπό να συμβάλει βιβλιογραφικά στη λεγόμενη μαύρη ιστορία της Σοβιετικής Ενωσης. Εκεί παρέμεινε μέχρι το 1956. Οι «δραστηριότητες» του IRD στόχευαν στην υπονόμευση του κομμουνιστικού κινήματος διεθνώς, στη δημιουργία κλίματος φόβου έναντι του «ερυθρού κινδύνου», στην κατασκευή ανάλογων «ειδήσεων» και στη χειραγώγηση της κοινής γνώμης τόσο στην ίδια τη Βρετανία όσο και στο εξωτερικό.
Οι αποκαλύψεις που έλαβαν χώρα το 1977 σχετικά με τις διασυνδέσεις που διατηρούσε με φασιστικές οργανώσεις και στρατιωτικά δικτατορικά καθεστώτα, ανάγκασαν τη βρετανική κυβέρνηση να προχωρήσει επίσημα στη διάλυσή του. Ταυτόχρονα, έγινε γνωστό ότι πάνω από 100 από τους πλέον γνωστούς δημοσιογράφους της χώρας λάμβαναν συστηματικά τα υλικά και τις πληροφορίες για άρθρα τους από το IRD. Τα άρθρα αυτά εμφανίζονταν με τη σειρά τους στις πλέον «έγκυρες» αστικές εφημερίδες, όπως, π.χ., οι Financial Times, οι Times, ο Economist, ηDaily Mail, η Daily Mirror, η Express, κ.ά. Σύμφωνα με την εφημερίδαThe Guardian, σχεδόν το 1/3 των βιβλίων του R. Conquest αγοράστηκαν από τον Οίκο Praeger, ο οποίος φημιζόταν για την έκδοση έργων κατά παραγγελία της CIA^5.
Στη συνέχεια ο R. Conquest προσελήφθη στο Ιδρυμα Hoover του Πανεπιστημίου Stanford. Σύμφωνα με τον ίδιο τον H. Hoover (31ο Πρόεδρο των ΗΠΑ) σκοπός του ιδρύματος ήταν η παραγωγή βιβλίων και άλλων υλικών, τα οποία θα «επιδείκνυαν τα δεινά των δογμάτων του Καρλ Μαρξ και θα επιβεβαίωναν την ισχύ του αμερικανικού συστήματος». Το Ιδρυμα λογοδοτούσε όχι στο πανεπιστήμιο αλλά στους χορηγούς, που αποτελούσαν και το Διοικητικό του Συμβούλιο. Ο ετήσιος προϋπολογισμός του ξεπερνούσε τα 15 εκατ. δολάρια το χρόνο, ενώ λάμβανε σε «δωρεές» πάνω από 150 εκατ. δολάρια. Στους χρηματοδότες-μάνατζερ του Ιδρύματος (Board of Overseers) συμπεριλαμβάνονταν μεγιστάνες, όπως οι Joseph Coors και Shelby Cullom Davis, πολυεθνικές των ΜΜΕ, όπως η New America Corporation του Rupert Murdock, πολυεθνικές του πετρελαίου, όπως η Exxon Corporation, κ.ά. Για την ιστορία και μόνο να αναφέρουμε πως η Exxon υπήρξε η μετεξέλιξη της Standard Oil, το μεγαλύτερο μονοπώλιο πετρελαίου στην αυγή του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Μια εταιρεία που ο Αμερικανός δικαστής Charles Clarke καταδίκασε στις 22 Σεπτέμβρη 1947 ως «εχθρό του έθνους» επειδή στη διάρκεια του πολέμου προμήθευε με καύσιμα τόσο τις δυνάμεις των Συμμάχων όσο και του Αξονα! Ιδιοκτήτες της ήταν οι Rockefeller. Το Ιδρυμα Rockefeller χρηματοδότησε το 1946 τη δημιουργία στο πανεπιστήμιο της Columbia του Ινστιτούτου Ερευνών για Ζητήματα Κομμουνισμού^6.
Ας επανέλθουμε όμως στο «Θερισμό της Λύπης» του R. Conquest. Το βιβλίο, που ανέβαζε τα «θύματα του λιμού» σε 14.500.000 (!), υπήρξε η γραπτή εκδοχή αντίστοιχου «ντοκιμαντέρ» με τίτλο «Ο Θερισμός της Απελπισίας», που χρηματοδότησαν οι οργανώσεις «Ουκρανική Καναδική Επιτροπή» και «Παγκόσμιο Συμβούλιο των Ελεύθερων Ουκρανών» (ιδεολογικοί και φυσικοί απόγονοι της OUN) και πρωτοεμφανίστηκε στις τηλεοράσεις το 1985.
Πηγές του R. Conquest; Από τις 237 παραπομπές που «στοιχειοθετούν» το κεφάλαιο για το «λιμό» οι μισές και πλέον προέρχονται από μαρτυρίες εμιγκρέδων εθνικιστών, 50 εξ αυτών παραπέμπουν στο έργο «Μελανές Πράξεις του Κρεμλίνου» και 14 στο «Ενατος Κύκλος». «Στοιχεία» αντλούνται ακόμη από εκδόσεις της OUN, όπως το «Κομμουνισμός, ο Εχθρός της Ανθρωπότητας», από τις γνωστές «προφορικές μαρτυρίες» του Harvard, από τα δημοσιεύματα του Hearst, καθώς και από τα «πορίσματα» της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για την «Κομμουνιστική Επιθετικότητα» της περιόδου του μακαρθισμού. Οσο για τις εικόνες-«πειστήρια», δεν είναι άλλες από τις ίδιες εκείνες ετεροχρονισμένες φωτογραφίες που αναπαράγονται ξανά και ξανά από το 1933 και έπειτα^7.
Εικόνες που χρησιμοποιήθηκαν επίσης στη δημιουργία του παραπάνω «ντοκιμαντέρ». Μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ο «υπεύθυνος έρευνας» της ταινίας Marco Carynnyk «απηλλάγη» επειδή -σύμφωνα με τον παραγωγό S. Nowitsky – «δεν παρήγε το κατάλληλο υλικό». Αργότερα ο Carynnyk παραδέχτηκε ότι ελάχιστες από τις φωτογραφίες ήταν αυθεντικές, ενώ καμιά απολύτως δεν ήταν από το «λιμό» του 1932-1933. Ερωτώμενος σχετικά ένας Ουκρανός εθνικιστής καθηγητής πανεπιστημίου, ο Orest Subtelny, παραδέχτηκε μεν ότι οι φωτογραφίες ήταν κυρίως από το 1921-1922, τόνισε όμως ότι πολύ απλά η ταινία δε θα είχε τον ίδιο αντίκτυπο χωρίς αυτές: «Πρέπει να δημιουργείται αντίκτυπος στο μάτι. Θέλεις να δείξεις πώς είναι ο κόσμος όταν πεθαίνει από πείνα. Τα λιμοκτονούντα παιδιά είναι λιμοκτονούντα παιδιά». Παρ’ όλα αυτά, το εν λόγω «ντοκιμαντέρ» έλαβε μια σειρά από διακρίσεις, όπως, π.χ., το Χρυσό Μετάλλιο στο 28ο Φεστιβάλ Διεθνούς Κινηματογράφου και Τηλεόρασης στη Νέα Υόρκη (1985), ενώ παράλληλα στον Καναδά έγιναν προσπάθειες να συμπεριληφθεί η «γενοκτονία του λιμού» στα σχολικά βιβλία^8.
Στο σήμερα
Οσοι περίμεναν πως η νίκη της αντεπανάστασης στη Σοβιετική Ενωση το 1989-1991 θα σήμαινε και «χαλάρωση» του αντικομμουνισμού, σίγουρα διαψεύστηκαν. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 οι ΗΠΑ διεξήγαγαν άλλη μια «επίσημη έρευνα» για τον «Ουκρανικό λιμό», η οποία κατέληξε ότι επρόκειτο για «εσκεμμένη γενοκτονία». Το 2003 η Καναδική Γερουσία υιοθέτησε ομόφωνα ένα ψήφισμα με το οποίο καλούσε την κυβέρνηση της χώρας να αναγνωρίσει τον «Ουκρανικό λιμό-γενοκτονία». Πλήθος μνημείων ανεγέρθηκαν στην Ουάσιγκτον και άλλες πόλεις των ΗΠΑ και του Καναδά.
Στις 16 Σεπτέμβρη 2008, ο David J. Kramer (αναπληρωματικός γραμματέας για τη Δημοκρατία, τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και την Εργασία της αμερικανικής κυβέρνησης) μετέφερε στα πλαίσια της 75ης επετείου της «Ουκρανικής γενοκτονίας διά της πείνας» τις εξής σχετικές «επισημάνσεις» του Προέδρου Τζ. Μπους: «Εκατομμύρια πέθαναν γιατί αντιστάθηκαν στο βάρβαρο καθεστώς του Στάλιν. Τιμούμε τη μνήμη τους και ορκιζόμαστε ποτέ να μην ξεχάσουμε τα δεινά τους. Καθώς ενθυμούμαστε τον αγώνα τους, καταδικάζουμε επίσης όλες τις αυταρχικές κυβερνήσεις που τρομοκράτησαν τους λαούς τους στο παρελθόν και που συνεχίζουν (σ.σ. να τους τρομοκρατούν), συνεχίζοντας κατ’ αυτό τον τρόπο τον αγώνα μας για ελευθερία και ασφάλεια για όλους τους ανθρώπους»^9.
Η αντικομμουνιστική προπαγάνδα του «λιμού», όμως, δεν αφορά μόνο τις ΗΠΑ. Μετά το περιβόητο «Αντικομμουνιστικό Μνημόνιο» (που τελικά δεν κατάφερε να περάσει από την Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης το 2006), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε τον περασμένο μήνα ειδικό ψήφισμα σχετικά με το «λιμό στην Ουκρανία», χαρακτηρίζοντάς τον ένα «αποκρουστικό έγκλημα κατά του ουκρανικού λαού και κατά της ανθρωπότητας», το οποίο «σχεδιάστηκε ωμά και απάνθρωπα από το καθεστώς Στάλιν, ώστε διά της βίας να προχωρήσει η σοβιετική πολιτική στον τομέα της γεωργίας»^10.
Στην ίδια την Ουκρανία, η «πορτοκαλιά» κυβέρνηση του Γιούστσενκο δρομολόγησε το 2006 σχέδιο νόμου που ποινικοποιούσε τη δημόσια άρνηση της «γενοκτονίας», με πρόστιμα για τους παραβάτες και πρόσθετες κυρώσεις για όσους εργάζονταν ειδικά στο δημόσιο. Ομως, παρά την τρομοκρατία, το ξαναγράψιμο των σχολικών βιβλίων, το «βομβαρδισμό» των συνειδήσεων από τα ΜΜΕ, κλπ. η αντικομμουνιστική καμπάνια της καπιταλιστικής πλέον Ουκρανίας δε φαίνεται να απέδωσε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ετσι, σύμφωνα με έρευνα που διενεργήθηκε από το Διεθνές Ινστιτούτο Κοινωνιολογίας του Κιέβου, «η συντριπτική πλειοψηφία των Ουκρανών σε ποσοστό 60,8% απορρίπτει την αντικομμουνιστική ερμηνεία του λιμού του ’32-’33 και μόνο το 26,2% την αποδέχεται»^11.
Πάντως, αξίζει να σημειώσουμε πως ανάλογες ζυμώσεις για την ποινικοποίηση της «μη αναγνώρισης» έχουν δρομολογηθεί και στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Βρισκόμαστε άραγε ενώπιον του ενδεχόμενου να ζητηθεί και πάλι από τους κομμουνιστές να κάνουν «δηλώσεις μετανοίας» με αφορμή το συγκεκριμένο ζήτημα;
Εν κατακλείδι
Εξετάζοντας μια ειδικότερη πτυχή του αντικομμουνισμού επιχειρήσαμε να αναδείξουμε πώς διαμορφώθηκε διαχρονικά η συλλογική συνείδηση της Ιστορίας που προωθεί ο ιμπεριαλισμός σε σχέση με το σοσιαλισμό που γνωρίσαμε. Ακολουθήσαμε τη διαδρομή του ψέματος μέσα στο χρόνο. Είδαμε πώς αυτό συντέθηκε, εμπλουτίστηκε και συμπληρώθηκε κατά καιρούς από τα μονοπώλια (Hearst, Murdock, Rockefeller), τον ιμπεριαλισμό, το φασισμό και τις αστικές «δημοκρατίες», τις δυνάμεις της αντεπανάστασης, τα αστικά ΜΜΕ και τα «έγκριτα» πανεπιστημιακά ιδρύματα. Είδαμε πώς οι αντεπαναστάτες έγιναν δολιοφθορείς, στη συνέχεια συνεργάτες των ναζί, μετά «θύματα του σταλινισμού» και «μαχητές της ελευθερίας», και σήμερα τιμώνται ως «αντιστασιακοί» ή ψηφίζουν νόμους διώκοντας εκείνους που 60 και πλέον χρόνια πριν νίκησαν το φασισμό με τίμημα την ίδια τους τη ζωή.
Οι στόχοι του αντικομμουνισμού, από τότε μέχρι και τις μέρες μας, παραμένουν ίδιοι και απαράλλακτοι: Η αμαύρωση του σοσιαλιστικού οράματος, η κατασυκοφάντηση της ταξικής πάλης, η χειραγώγηση των υπό εκμετάλλευση, η ιδεολογική και πολιτική ενσωμάτωση της εργατικής τάξης, το χτύπημα του κινήματος σε διεθνές και ντόπιο επίπεδο. Η Ιστορία μπορεί να καταγράφεται από τους «νικητές», τελικά όμως γράφεται από τους λαούς. Από εκείνους εξαρτάται και το αν η κατασυκοφάντηση των αγώνων και των κατακτήσεων του παρελθόντος θα περάσει ή θα πεταχτεί στα αζήτητα της Ιστορίας. Εκείπουτηςαρμόζει…
Παραπομπές
1. Final Report of the Select Committee to Study Governmental Operations with Respect to Intelligence Activities, ΓερουσίατωνΗΠΑ, τόμος IV, σελ. 26
2. Blum W (1986) «CIA: A Forgotten History» (London: Zed Books) σελ.126-127, Littman S (1983) «The Rauca Case» (Ontario: Paperjacks) σελ. 156, http://www.answers.com/topic/constantine-kromiadi
3. Loftus J (1982) «The Belarus Secret» (New York: A. Knopf) σελ. 101-104
4. Keenan G «Memoirs: 1950-1963», τόμος 2ος (Boston: Brown and Co) σελ. 97-99
5. The Guardian, 27/1/1978
6. Soley L C (1995) «Leasing the Ivory Tower» (South End Press) σελ. 109-110 και Higham C (1983) «Trading with the Enemy» (Delacorte Press) σελ. 32-62
7. Conquest R (1986) «Harvest of Sorrow» (Edmonton: University ofAlberta press) σελ. 376-396 και Tottle D (1987) «Fraud, Famine and Fascism» (Toronto: Progress Press) σελ.87-88
8. Βλέπε Challenge-Desafio, 25/2/1987, Toronto Star, 20/11/1983, Village Voice, 12/1/1988 και Tottle D, ό.π. κεφ. 7
9. Foreign Relations of the United States, released on 17/9/2008
10. «Ριζοσπάστης», 25/10/2008
11. «Ριζοσπάστης», 19/11/2006

Του
Αναστάση ΓΚΙΚΑ
Ο Αναστάσης Γκίκας είναι Δρ. Πολιτικών Επιστημών και Συνεργάτης του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ