Ο τουρκικός φόρος μεγάλης ακίνητης περιουσίας του 1942 (Varlık Vergisi) και η Ελληνική μειονότητα της Κωνσταντινούπολης

31/03/2013 Βούλγαρης Χρήστος Επεξεργασία Γράψτε ένα σχόλιο Go to comments

Έλληνες μειονοτικοί ενώ εκτοπίζονται για καταναγκαστική εργασία

Το χειμώνα του 1942 όταν η Ελλάδα στέναζε κάτω από την Γερμανική Κατοχή χωρίς να έχει σοβαρά διπλωματικά ερείσματα και όντας κατεστραμμένη από τους Γερμανούς μαθαίνει μάλλον εντελώς απροετοίμαστη την πρόθεση της Τουρκικής Κυβερνήσεως ότι εκτός από τον αναγκαστικό εκτοπισμό νέων ηλικίας 18-45 των τριών μειονοτήτων της Κωνσταντινούπολης (Αρμένιοι, Εβραίοι και Έλληνες) την πρόθεση της Τουρκικής Κυβέρνησης μέσω του υπουργείου Οικονομικών να δημιουργήσει επιπρόσθετη φορολογία λίγο πριν τα Χριστούγεννα της ίδιας χρονιάς.

Χαλιά Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης σε πλειστηριασμό

Σύμφωνα με εκθέσεις του Τουρκικού Υπουργείου Οικονομικών, από τις εισπράξεις φόρων την χρονιά 1941, το 45% ανήκε στις όχι πολυπληθείς ως προς το σύνολο, αλλά στις παντοδύναμες μειονότητες της Πόλης. Έτσι με μια επιπρόσθετη φορολογία 300% με αιτιολογικό την κακή οικονομική κατάσταση της χώρας και με ανάγκη για συλλογή χρημάτων οι μειονότητες ξεπούλησαν περιουσίες και κτήματα για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις παραλλαγές απαιτήσεις του κράτους. Εάν μέσα σε 15 μέρες δεν διέθεταν τα απαραίτητα ποσά τότε αναγκαστικά εκτοπίζονταν από την Τουρκία.

Οι πρώτες εξάρσεις εναντίων των μειονοτήτων είχε μόλις αρχίσει. Στην συνέχεια μέσα σε λίγο διάστημα πραγματοποιήθηκαν συναλλαγές αξίας 150.000.000$ εκείνης της εποχής με σκοπό την περισυλλογή χρημάτων και πλούτου από τις 3 μειονότητες. Για να υπάρξουν και τα προσχήματα οι
αρχές έδωσαν εικονικές βαριές φορολογίες και σε κάποιους Τούρκους ώστε να μην θεωρηθεί ότι είναι ενέργεια εις βάρος των μειονοτήτων. Τα αποτελέσματα της απόφασης αυτής δεν ήταν άλλα από την Μεγάλη οικονομική κρίση που συνάντησε την Τουρκία σε μια περίοδο που όλοι πίστευαν πως θα ανέκαμπτε οικονομικά. Η οικονομική κατάσταση των μειονοτήτων είχε βρεθεί στο τέλμα και έτσι οι πρώτες μεταναστεύσεις για το εξωτερικό άρχισαν. Πλήθος Εβραίων, Αρμενίων και Ελλήνων έφυγαν προς την Αμερική και την Ευρώπη ελπίζοντας σε καινούργιες μέρες αλλά και σε μια μελλοντική επιστροφή.

Έλληνες ομογενείς εκτοπίζονται ως θύματα του Φόρου Περιουσίας

Στις 12 Σεπτεμβρίου 1942, με βάση τη μαρτυρία του Φαΐκ Οκτέ, που υπηρετούσε στην εφορία Κωνσταντινούπολης, το υπουργείο οικονομικών ζήτησε από την εφορία να καταρτίσει φακέλους με τους κερδοσκόπους του πολέμου, χωρίζοντάς τους στις εξής κατηγορίες:
Μ, μουσουλμάνοι
G, μη μουσουλμάνοι (Gayrımüslim)
D, εξισλαμισμένοι Εβραίοι (Dönmeler)
Στις 11 Νοεμβρίου 1942 ψηφίστηκε από την τουρκική εθνοσυνέλευση χωρίς καν να συζητηθεί, ο νόμος περί Φόρου Περιουσίας, γνωστός και ως Βαρλίκ Βεργκισί (Varlik Vergisi). Ο νόμος προέβλεπε την συγκρότηση σε κάθε επαρχία και νομό επιτροπών αποτίμησης περιουσίας, οι οποίες επιτροπές θα καθόριζαν το ποσό που θα πλήρωνε ο κάθε υπόχρεος. Οι αποφάσεις των επιτροπών θα ήταν τελικές και απρόσβλητες, ενώ οι υπόχρεοι θα ήταν υποχρεωμένοι να πληρώσουν το καθορισθέν ποσόν εντός 15 ημερών. Όσοι δεν πλήρωναν τον καθορισθέν ποσόν εντός 15 ημερών, θα υποχρεώνονταν σε κατάσχεση και αναγκαστική εκποίηση της περιουσίας τους από τις επιτροπές και σε περίπτωση που και πάλι δεν ήταν δυνατή η αποπληρωμή του καθορισθέντος ποσού, οι υπόχρεοι θα στρατολογούνταν στα τάγματα εργασίας, για καταναγκαστικά έργα.
Στην Κωνσταντινούπολη συγκροτήθηκαν τρεις επιτροπές, οι οποίες στις 18 Δεκεμβρίου 1942 ανακοίνωσαν τις καταστάσεις με τους υπόχρεους και τα ποσά των φόρων που καλούνταν να καταβάλουν. Το 87% των φόρων καλούνταν να τον πληρώσουν οι μη μουσουλμάνοι (Έλληνες και Αρμένιοι), το 7% μουσουλμάνοι και το 6% διάφοροι άλλοι, οι οποίοι και πάλι ήταν άτομα που ανήκαν σε διάφορες μη μουσουλμανικές πληθυσμιακές ομάδες. Οι υπόχρεοι έπρεπε να πληρώσουν μέχρι τις 4 Ιανουαρίου 1943 το φόρο που καθόρισαν οι επιτροπές, ενώ όσοι δεν κατέβαλαν τον επιδικασθέντα  όρο, την πρώτη εβδομάδα θα πλήρωναν 1% αύξηση, τη δεύτερη 2% κ.ο.κ. Μετά από την εξοντωτική φορολογία πουλήθηκαν χιλιάδες ακίνητα στην Κωνσταντινούπολη και σε λίγες βδομάδες πέρασαν από χριστιανικά σε μουσουλμανικά χέρια, έναντι εξευτελιστικού τιμήματος. Το 67% των ακινήτων το αγόρασαν μουσουλμάνοι Τούρκοι και το υπόλοιπο κρατικές υπηρεσίες και οργανισμοί. Επίσης, από τις 21 Ιανουαρίου 1943 χιλιάδες ακίνητα που ανήκαν σε χριστιανούς κατασχέθηκαν για να πληρωθούν οι φόροι που τους επιδικάστηκαν. Τα ακίνητα πέρασαν στα χέρια των Τούρκων και του τουρκικού κράτους. Από τις 27 Ιανουαρίου μέχρι τις 3 Ιουλίου 1943, στάλθηκαν 1229 άτομα σε καταναγκαστικά έργα, στα τάγματα εργασίας, στο Άσκαλε του Ερζουρούμ.
Στις 9-13 Σεπτεμβρίου 1943 στην εφημερίδα New York Times ο Cyrus Sulzberger έγραψε ένα επικριτικό άρθρο για το φόρο Περιουσίας. Στις 17 Σεπτεμβρίου, η τουρκική εθνοσυνέλευση αποφάσισε τη διαγραφή των φόρων που ΔΕΝ είχαν εισπραχθεί, χωρίς φυσικά να αποφασίσει τίποτα για την επιστροφή των φόρων και των ακινήτων που είχαν πουληθεί και είχαν περάσει από ελληνικά σε τουρκικά χέρια, εξ αιτίας εκείνου του άθλιου νομικού εκτρώματος, που αποκαλούνταν Varlık Vergisi. Το Δεκέμβριο αποφασίστηκε η διάλυση των ταγμάτων εργασίας και η επιστροφή των «δούλων» στα σπίτια τους, μετά από δέκα μήνες καταναγκαστικών έργων.
Πηγή