Ο ΠΛΑΤΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ
“Όταν επικρίνουμε ή επαινούμε την ανατροφή κάποιου και λέμε ότι είναι πεπαιδευμένος ή απαίδευτος, μερικές φορές χρησιμοποιούμε τον πρώτο όρο και για ανθρώπους που ξέρουνε καλά το επάγγελμά τους – τους ναυτικούς ή τους έμπορους ή και άλλους. Ας δεχτούμε όμως, για χάρη της συζήτησης, ότι δεν εννοούμε αυτό το πράγμα αλλά την παιδεία που από την παιδική ηλικία οδηγεί τον άνθρωπο στην αρετή και του προκαλεί ισχυρή επιθυμία να γίνει ένας τέλειος πολίτης που ξέρει να κυβερνά ή να κυβερνιέται σύμφωνα με το δίκαιο.
Θα ήθελα να ξεχωρίσουμε αυτό το είδος της τροφής από τις υπόλοιπες και να την θεωρήσουμε πραγματικά την μόνη παιδεία. Αντίθετα, την παιδεία που αποβλέπει στην απόκτηση χρημάτων ή δύναμης ή σοφίας χωρίς λογική και δικαιοσύνη, θα πρέπει να την θεωρούμε ανελεύθερη και βάναυση – κάτι δηλαδή που δεν αξίζει να ονομάζουμε Παιδεία.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Πλάτωνας, Πολιτεία 347 c-d
“… Παρά το ότι η εξουσία προσφέρει και χρήματα και δόξα, οί αγαθοί δεν την επιθυμούν και δεν την επιδιώκουν. Γιατί δεν θέλουν να τους αποκαλούν ´μισθοδοτούμενους´, επειδή θα δέχονται κάποια νόμιμη και φανερή αποζημίωση, ούτε φυσικά θα δεχόντουσαν να ‘τα πιάνουν´ στα κρυφά και να είναι κλέφτες. Ούτε πάλι τους αρέσουν οι τιμές. Δεν έχουν τέτοιες φιλοδοξίες. Πρέπει λοιπόν να υπάρχει κάποιου είδους πίεση προς αυτούς και κάποια τιμωρία γιά να δεχθούν να κυβερνήσουν. Και μάλιστα έτσι, ώστε να είναι ντροπή να κυνηγάς εσύ την εξουσία και να μην σε αναγκάζουν να την αναλάβεις. Μιά τέτοια τιμωρία είναι η εξής: να σε κυβερνάει ένας χειρότερός σου, αφού δεν θέλεις να κυβερνάς εσύ! Αυτός είναι ο κύριος λόγος που κάποιες φορές οι άξιοι και αγαθοί δέχονται να κυβερνήσουν. Επειδή είναι ανάγκη και επειδή δεν υπάρχει κανείς που να μπορούσε να κάνει τη δουλειά (να διοικήσει την πόλη) καλύτερα. Και όχι επειδή προσβλέπουν σε κάποιο όφελος και καλοπέραση γιά την πάρτη τους! Δηλαδή, αν υπήρχε μια πολιτεία που να λειτουργούσε σωστά, τότε γιά τους αγαθούς το πιό επιθυμητό και “περιμάχητον άν είναι τό μή άρχειν”!… Από τη φύση του, ο “αληθινός άρχων ού τώ αυτώ συμφέρον σκοπείσθαι αλλά τό τώ αρχομένω”. Δηλ. Γιά τους αγαθούς, η πιό επιθυμητή κατάσταση είναι το να μην εξουσιάζουν και το να μην κοιτάνε το δικό τους συμφέρον αλλά των συμπολιτών τους….”
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου