Ερμογένης ο Ξάνθιος
Οκτώ φορές Ολυμπιονίκης
Το κείμενο είναι απόσπασμα από το βιβλίο του Κ. Δ. Σάμιου,
…Στον γνώριμο χώρο του σταδίου της Ολυμπίας οι αθλητές-δρομείς της Ολυμπιάδας μαζεύτηκαν δίπλα-δίπλα στο μεγάλο συνάδελφό τους. Τον Ερμογένη από την Ξάνθη. Τον αντιμετώπισαν σαν ίσο προς ίσο, αλλά εκείνος τους είχε κερδίσει και πάλι. Για 8η και τελευταία φορά. Έπειτα από 564 χρόνια από τον μέγα Άστυλο και μετά από 240 χρόνια από τον ανεπανάληπτο Λεωνίδα τον Ρόδιο, που είχε κερδίσει 12 νίκες, ένας ακόμα μεγάλος δρομέας είχε καταφέρει να φθάσει τα 8 στεφάνια σαν νικητής στους δρόμους της Ολυμπίας, σε τρεις συνεχείς Ολυμπιάδες.
Ο Ερμογένης από την Ξάνθη της Θράκης, ένα φτωχόπαιδο, από πατέρα βοσκό, από μικρός ακολουθούσε τις αδιάκοπες πορείες και τα βάσανα μιας πολυμελούς οικογένειας μικρο-κτηνοτρόφων. Περπάτημα και τρέξιμο από τα νηπιακά βήματα. Κοντά στα πρόβατα και τα γίδια. Πορείες βασανιστικές από τα χειμαδιά τον χειμώνα κοντά στον Ξάνθη ποταμό στα πιο ψηλά μέρη της Ροδόπης και της Ξάνθης, το καλοκαίρι.
Μεγαλώνοντας άρχισε να κυνηγάει. Σ΄ένα κυνήγι μαζί με τους φίλους είδε από μακριά ένα πανέμορφο άσπρο άλογο, αρχηγό μιας αγέλης άγριων αλόγων που είχαν κατέβει από τα υψώματα της Ροδόπης. Στο νου του σχηματίστηκε η εικόνα. Το δικό του άλογο που αυτός ο ίδιος θα είχε πιάσει, θα είχε δαμάσει. Με τους φίλους του συνεννοήθηκαν αμέσως. Έπρεπε να τα πιάσουν. Όλοι συμφώνησαν αμέσως. Τα άλογα χρειάζονταν σε κάθε σπίτι, απλώς για πρώτη φορά έβλεπαν μια τέτοια αγέλη να έχει κατηφορίσει στις όχθες του Νέστου, να βόσκει αμέριμνη για την ανθρώπινη παρουσία δίπλα στο ποτάμι.
Το σχέδιο εφαρμόστηκε στην εντέλεια. Οι άνθρωποι παγίδεψαν τα άγρια άτια σε ένα στενό απόκρημνο σημείο του ποταμού. Εκείνα όσο κι αν αγωνίστηκαν, δεν μπόρεσαν να ξεφύγουν. Τα έδεσαν το ένα πίσω από το άλλο. Ο Ερμογένης που συμμετείχε στην παγίδευσή τους, έφθασε κοντά τους. Ξάφνου ακούστηκε πίσω τους ένα δυνατό χλιμίντρισμα. Γύρισαν. Το περήφανο άσπρο άλογο. Είχε ξεφύγει.Σηκώθηκε στα δυο του πόδια. Η χαίτη του ανέμισε στον άνεμο. Χτύπησε τα πόδια του στο χώμα περιφρονητικά.
Οι φίλοι του κοίταξαν τον Ερμογένη. Μας ξέφυγε, του είπαν. Φαίνεται ότι ήταν αρχηγός της αγέλης. Ο Ερμογένης δάγκωσε τα χείλια του. Κατάπιε το σάλιο του. Άνθρωπος και άλογο κοιτάχτηκαν για λίγο. Οι ματιές τους,φλόγες σωστές, διασταυρώθηκαν. Το άλογο διαισθάνθηκε την επιθυμία του. Γύρισε τα νώτα του και αργά-αργά, περήφανα, άρχισε να απομακρύνεται. Φεύγει, του είπαν, ξέχασέ το. Ο Ερμογένης είχε αναπτύξει ένα εκπληκτικό σώμα. Σκληραγωγημένος στον μέγιστο βαθμό, με ένα μυικό σύστημα που είχε δοκιμαστεί στις πιο αντίξοες συνθήκες και καταστάσεις. Με την φυσική άσκηση που είχε αντικαταστήσει κάθε είδους τεχνική προπόνησης ή εκγύμνασης.
- Όχι, τους απάντησε. Δεν θα φύγει. Θα το πιάσω.
- Είσαι τρελός, του είπαν. Δεν το βλέπεις, απέχει κιόλας ένα στάδιο και δεν γεννήθηκε ακόμη άνθρωπος να φθάσει και να πιάσει ένα άγριο άλογο και μάλιστα τον αρχηγό της αγέλης.
Ο Ερμογένης δεν απάντησε. Έβγαλε το κατσικόδερμα που φορούσε κι άρχισε να τρέχει προς τη μεριά του αλόγου. Οι φίλοι του δεν το πίστευαν. Άρχισε τότε μια απίστευτη καταδίωξη. Άνθρωπος και άλογο να κυνηγιούνται για ώρες. Από τον Κύρνο στις όχθες του Νέστου, στην Όλβια έπειτα από 30 στάδια, εκεί που η Ρωμαϊκή φρουρά είδε τον Ερμογένη να τρέχει πίσω από το περήφανο άσπρο άτι απορώντας. Από την Όλβια έπειτα από 40 στάδια (περίπου 8 χιλιόμετρα) πλησίασαν προς βορρά στους Τοξότες. Το άλογο γυρνούσε, τον κοιτούσε, κράταγε την απόστασή του σταθερή, διασκέδαζε. Εκείνος συνέχιζε την καταδίωξη. Εκείνο στράφηκε προς τα ανατολικά, τρέχοντας παράλληλα στις υπώρειες της Ροδόπης προς την Διομήδεια και την Ξάνθεια, την αρχαία πόλη των Κικόνων, την πόλη του Ερμογένη. Άλλα 60 στάδια μετά, έφθαναν στη Διομήδεια. Ήδη είχαν διανύσει περίπου 25 χιλιόμετρα. Το άλογο είχε φθάσει στα όρια της αντοχής του.
Από μακριά ο Ερμογένης είδε την Ξάνθεια. Τον ποταμό Ξάνθο. Το άλογο είχε βγάλει αφρούς από το στόμα του. Δοκίμαζε τις αντοχές του, σ΄έναν απελπισμένο αγώνα, να ξεφύγει από τον άνθρωπο που ώρες πολλές το κυνηγούσε αδιάκοπα. Σε μια τελευταία προσπάθεια δοκίμασε να απομακρυνθεί. Να περάσει μέσα από τον αφρισμένο Ξάνθο. Ο Ερμογένης ήξερε. Άρχισε να επιταχύνει. Η σταθερή διαφορά του ενός σταδίου άρχισε να μειώνεται. Έφθασαν μαζί σχεδόν στο ποτάμι. Άνθρωπος και άλογο πάλευαν με τα νερά. Εκείνο πάλευε να ξεφύγει.Το είχε πιάσει από την χαίτη του, την περήφανη χαίτη. Ανέβηκαν την απέναντι όχθη. Άλογο και άνθρωπος αποκαμωμένοι έπεσαν στο χώμα. Το άλογο γονάτισε. Αφροί έβγαιναν από το στόμα του. Ξάπλωσαν καταγής για κάμποσα λεπτά. Εκείνος χαμογέλασε ευτυχισμένος. Του χαϊδεψε το κεφάλι. Η καρδιά του χτυπούσε παράξενα. Το σήκωσε και το οδήγησε στο ποτάμι. Συνέχισε να το χαϊδεύει. Ήπιαν νερό. Εκείνο γύρισε και τον χαϊδεψε με τη μουσούδα του. Αναγνώρισε τον κύριό του.
Ο Ερμογένης πήδησε πάνω στα καπούλια του. Έσκυψε, φίλησε το σβέρκο του κι άρχισε σιγά-σιγά να κατηφορίζει προς τα μέρη που πριν λίγες ώρες είχε αφήσει τους συντρόφους του. Ώρες μετά τους συνάντησε. Τους εξιστόρησε την απίθανη περιπέτεια. Εκείνοι τον κοίταζαν με θαυμασμό για την επιτυχία του. Ήταν απίστευτο. Την άλλη μέρα γύρισαν στην Ξάνθεια. Στις οικογένειές τους. Το νέο δεν άργησε να μαθευτεί στην μικρή πόλη. Το περήφανο άλογο του Ερμογένη προκαλούσε άλλωστε με την εμφάνισή του. Το ονόμασε Ξάνθη, από το ποτάμι που το είχε πιάσει. Ο Διοικητής της τοπικής μικρής ίλης τον κάλεσε κοντά του. Τον ρώτησε για το κατόρθωμά του. Τον κοίταξε. Έπειτα από ώρα κι αφού τον άκουσε, του είπε, αν θα ήθελε να τον συνοδέψει στην Ολυμπία. Να τρέξει για την πόλη του.
Ο Ερμογένης είχε ακούσει για την Ολυμπία. Μακρινές διηγήσεις, παραμύθια της παιδικής ηλικίας που τα΄λεγε ο παππούς της οικογένειας κοντά στη φωτιά. Εκεί που εξιστορούσαν πολλές ιστορίες και διηγήσεις για την ιστορία της Μακεδονίας, της Θράκης, για τους Θεούς και τους ανθρώπους. Η Ολυμπία ήταν μακριά. Ο Διοικητής τον κοίταξε παρακλητικά. ''Ερμογένη, έχεις αυτό που λέμε θεϊκό χάρισμα. Σε παρακαλώ, τρέξε και θα δεις ότι θα νικήσεις''. 'Επειτα από λίγες ημέρες ο Ερμογένης είχε πάρει την απόφασή του. Θα πήγαινε. Ήθελε να ξεφύγει από τα γιδόστρατα, την μίζερη ζωή και την καθημερινότητα του βοσκού της Ξάνθειας.
Ο Ρωμαίος Διοικητής τον συνόδεψε στην Ολυμπία. Είχε έλθει η σειρά της 215ης Ολυμπιάδας. Κανένας δεν υπολόγιζε τον φτωχοντυμένο Ερμογένη. Την άλλη μέρα όμως στο στάδιο, οι αθλητές που είχαν μαζευτεί πρόσεξαν τον Ερμογένη από το δυνατό σώμα του. Τα πόδια, τα χέρια, τον τετράγωνο σβέρκο, το στεγνό-λιτό πρόσωπο. Τα εκφραστικά μάτια που κοίταζαν γεμάτα απορία, δεξιά-αριστερά. Τον ήλιο της Ολυμπίας, τα αγάλματα, τα κτίρια, τους ανθρώπους, τις συνήθειες και τα φερσίματα. Στάθηκε στην άκρη του σταδίου. Φαινόταν χαμένος. Παρακολουθούσε τους άλλους. Άρχισε σιγά-σιγά να ασκείται κάνοντας τις κινήσεις αδέξια. Κάποιοι χαμογέλασαν. Άλλοι τον έδειχναν. Μερικοί ειρωνεύτηκαν τον άξεστο χωριάτη που ήλθε από τη Θράκη να τρέξει δίπλα τους στην Ολυμπία. Ο Ερμογένης έφυγε από το στάδιο. Πήγε στον Κλαδέο, τον παραπόταμο του Αλφειού. Στάθηκε, κοίταξε τα πλατάνια. Δεν είχε ανάγκη αυτός…το φτωχόπαιδο από την Ξάνθεια, δεν φοβόταν.
Τις υπόλοιπες ημέρες τις πέρασε παρατηρώντας τον άγνωστο κόσμο της Ολυμπίας. Οι περισσότεροι τον απέφευγαν. Όμως εκείνου του αρκούσε που ήταν εκεί. Στην Ολυμπία των παραμυθιών των παιδικών χρόνων. Η ημέρα των προκριματικών είχε φθάσει. Ο Ερμογένης δήλωσε και στα τρία αγωνίσματα δρόμου που είχαν περιληφθεί στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών. Οι άλλοι δρομείς κάγχασαν από το θράσος του χωριάτη. Ο Ερμογένης αν και τους άκουσε, δεν μίλησε.
Ένας-ένας οι προκριματικοί και ο Ερμογένης ο Ξάνθιος έπαιρνε την πρόκριση εύκολα για τους τελικούς. Οι τελικοί…σαν σε όνειρο. Ο Ερμογένης ξετύλιγε τη ζωή του. Ο πρώτος τελικός στο Στάδιο. Σαν αστραπή είδε μπροστά του τα τελευταία μέτρα της καταδίωξης του Ξάνθη, του αλόγου του. Έφυγε μπροστά. Οι άλλοι (επαγγελματίες των ξυνόδων - συλλόγων) τον είδαν να φεύγει σαν αστραπή. Ο Ερμογένης κυνήγησε για μια ακόμη φορά τον Ξάνθη. Κέρδισε εύκολα. Απορημένος ο κόσμος, Έλληνες, Ρωμαίοι, Αιγύπτιοι, Κυρηναίοι, όλοι οι άνθρωποι απ΄τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία που είχαν μαζευτεί απ΄όλες τις μεριές της γης, μουρμούριζαν το όνομά του. Έπειτα από λίγο ήλθαν και τ΄άλλα αγωνίσματα. Η διαφορά του εκπληκτικά μεγάλη. Άνετα κέρδισε και τ΄άλλα στεφάνια. Γύρισαν μαζί με τον Ρωμαίο στην Ξάνθεια. Οι φίλοι του, η οικογένεια, ο παππούς, είχαν μαζευτεί στις άκρες της πόλης. Με δάκρυα τους υποδέχτηκαν, μη πιστεύοντας αυτά που ήδη είχαν μάθει. Ο Ερμογένης καβάλα πάνω στον Ξάνθη,τριαστής(1) φορώντας τα τρία στεφάνια, μπήκε θριαμβευτής στην πόλη του.
Το ίδιο επαναλήφθηκε και την επόμενη Ολυμπιάδα. Και να τώρα, στην τρίτη Ολυμπιάδα που είχε ολοκληρώσει τον ανεπανάληπτο θρίαμβο…Οκτώ στεφάνια σε 3 Ολυμπιάδες. Κατόρθωμα μοναδικό. (Ο Άστυλος το είχε καταφέρει σε 4 συνεχείς Ολυμπιάδες). Ο Ερμογένης είχε να αντιμετωπίσει όλη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Οι συναγωνιστές του τον πήραν στους ώμους, τον πήγαν στους Ελλανοδίκες…Το όνομά του χαράχθηκε στα αρχεία των νικητών.
Γύρισε θριαμβευτής για τρίτη και τελευταία φορά στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Ο δοξασμένος Ολυμπιονίκης των οκτώ στεφανιών, πέρασε τα υπόλοιπα χρόνια του, για πολλά χρόνια καβάλα στο αγαπημένο του άσπρο άλογο, τον Ξάνθη. Έπειτα, μετά το θάνατο του αλόγου, το έθαψε εκεί στις όχθες του Ξάνθη ποταμού, στο σημείο που το είχε πιάσει σ΄εκείνη την τρελή καταδίωξη που του σημάδεψε τη ζωή. Δίπλα του απίθωσε τα οκτώ στεφάνια που είχε κερδίσει στην Ολυμπία. Πέρασαν πολλά καλοκαίρια και χειμώνες. Ο Ερμογένης αφήνοντας τον κόσμο, πεθαίνοντας, παρακάλεσε τους συγγενείς του να τον πάνε και να τον θάψουν στο σημείο που κάθε χρόνο άφηνε ένα μπουκέτο λουλούδια, δίπλα στον Ξάνθο ποταμό, στον τάφο του αγαπημένου του Ξάνθη. Εκεί μέχρι σήμερα οι ντόπιοι την τοποθεσία τη λένε Ερμογένους μνήμα…
Κάποιοι άλλοι αναφέρουν ότι εκείνες τις ημέρες του Ιούλη (ημέρες του θριάμβου για τον Ερμογένη) άκουγαν χλιμιντρίσματα και φωνές αλόγου και ανθρώπου…στο ίδιο σημείο…Εκεί που ο νεαρός βοσκός από την αρχαία Ξάνθεια, ο Ερμογένης ο Ξάνθιος ξάπλωσε ευτυχισμένος, αγκαλιάζοντας το δικό του άσπρο άλογο, σημαδεύοντας τη μοίρα του. Μένοντας στην Ιστορία σαν ένας από τους ήρωες-Δρομείς θρύλους της Ολυμπίας…
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:
1. Τριαστής : Έτσι απεκαλείτο εκείνος που έπαιρνε την νίκη και στα τρία αγωνίσματα του Δρόμου της ίδιας Ολυμπιάδας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου