Κυριακή, 13 Μαΐου 2012
Ο φιλόσοφος Χομπς και οι ελληνικές εκλογές
ΑΝΑΛΥΣΗ
Νομίζω, ναι. Μας προσφέρει ο Χομπς, έστω και αν έγραφε μερικές εκατοντάδες χρόνια πριν, μια μερική τουλάχιστον εξήγηση γιατί μισό εκατομμύριο Έλληνες πήγαν στην κάλπη και ψήφισαν ένα κόμμα το οποίο, μεταξύ άλλων, δεν κρύβει τον θαυμασμό του για τον Χίτλερ και του οποίου τα κομματικά σύμβολα και οι εξωτερικές του συμπεριφορές (συνθηματολογία, χαιρετισμοί, βηματισμοί κ.λπ.) παραπέμπουν ευθέως στο ναζισμό.
Ως εισαγωγή για αυτά που έχει να πει ο Χομπς ζητώ την υπομονή σας για μια σύντομη ιστορία. Το Σάββατο πριν από τις εκλογές βρισκόμουν στο ολυμπιακό κολυμβητήριο της Αθήνας όπου τα παιδιά μου εξασκούνται στην κολύμβηση. Κύριο θέμα συζήτησης στα πηγαδάκια γύρω από το κολυμβητήριο ήταν οι εκλογές της επόμενης μέρας. «Να σας εξηγήσω εγώ, ανέφερε κάποιος, γιατί αύριο τα ποσοστά της Χρυσής Αυγής θα σοκάρουν το πανελλήνιο. Και μας διηγήθηκε την ακόλουθη ιστορία. Η ηλικιωμένη θεία του επέστρεψε πριν λίγες εβδομάδες από την επαρχία και πέρασε από το κέντρο της Αθήνας να ελέγξει ένα δυάρι διαμέρισμα που ενοικίασε σε κάποιον αλλοδαπό. Βρήκε μέσα ένα μεγάλο αριθμό ατόμων και κρεβάτια παντού στο πάτωμα. Υπολόγισε ότι στο δυάρι διέμεναν κοντά στα 30 άτομα, όχι μέσα στις πιο καλές συνθήκες υγιεινής.
Αναζήτησε και βρήκε τον ενοικιαστή της και του ζήτησε να εκκενώσει το διαμέρισμα σε εύλογο χρόνο. Δεν βρήκε ανταπόκριση. Ακόμα και ο ενοικιαστής της δήλωσε ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα διότι δεχόταν απειλές από τους υπολοίπους.
Πήγε στην αστυνομία. Εισέπραξε ευγένεια και κατανόηση αλλά και αδυναμία θεραπείας του προβλήματος. Ένας ευγενικός αστυνομικός τη συνόδευσε μέχρι την έξοδο και αφού βεβαιώθηκε ότι κανείς τρίτος δεν τον έβλεπε της έδωσε ένα χαρτάκι με ένα τηλέφωνο. Πάρε θεία, της είπε, αυτόν τον αριθμό και θα διευθετηθεί το θέμα σου. Πήρε τηλέφωνο και σε δυο μέρες ένας ευγενικός νεαρός τη συνάντησε, της έδωσε καινούργια κλειδιά του διαμερίσματος αφού είχαν αλλαχθεί οι κλειδαριές και μαζί επισκέφθηκαν το διαμέρισμα. Όχι μόνο ήταν άδειο αλλά και καθαρισμένο και στοιχειωδώς τακτοποιημένο. Ξαναπάρε μας στον ίδιο αριθμό, της είπε, αν σου παρουσιασθεί το οποιοδήποτε πρόβλημα.
Ο φίλος στο κολυμβητήριο τελείωσε την ιστορία με το ερώτημα: «τι θα ψηφίσει αύριο η θεία μου και χιλιάδες άλλοι στη θέση της; Δαγκωτό Χρυσή Αυγή».
Σε ένα από τα πιο γνωστά και φημισμένα χωρία σε ολόκληρη τη διαδρομή της πολιτικής φιλοσοφίας ο Άγγλος στοχαστής μάς περιγράφει τις τρομακτικές συνέπειες για κάθε άνθρωπο όταν ζει σε καθεστώς «φυσικής κατάστασης», δηλαδή σε ένα περιβάλλον όπου κυριαρχεί η καθολική σύγκρουση και ο «πόλεμος των πάντων κατά των πάντων».
«Αυτή η κατάσταση αποκλείει τη φιλοπονία επειδή οι καρποί της γίνονται αβέβαιοι. Συνεπώς δεν υπάρχει καλλιέργεια της γης, λείπει η ναυτιλία και η χρήση αγαθών που μπορούν να εισαχθούν από τη θάλασσα. Δεν υπάρχει οικοδομική δραστηριότητα που να αποβλέπει στην άνετη διαβίωση. Ούτε μέσα μεταφοράς ή μετακίνησης πραγμάτων που απαιτούν μεγάλη δύναμη να μετακινηθούν. Απουσιάζει η γνώση του προσώπου της γης, της μέτρησης του χρόνου, λείπουν οι τέχνες, τα γράμματα, η κοινωνική συμπεριφορά. Εκείνο που είναι το χειρότερο από όλα είναι ο διαρκής φόβος και ο κίνδυνος βίαιου θανάτου. Και η ζωή του ανθρώπου είναι μοναχική, φτωχή, άθλια, κτηνώδης και σύντομη».
Κατά τον Χομπς, ακριβώς επειδή οι άνθρωποι δεν μπορούν να ζουν υπό καθεστώς «διαρκούς φόβου» συμφωνούν να συνυπάρξουν μεταξύτους συνάπτοντας ένα συμβόλαιο, το «κοινωνικό συμβόλαιο» (social contract) διά του οποίου εκχωρούν το απόλυτο δικαίωμά τους στη φυσική ελευθερία (ασυδοσία) και εγκαθιδρύουν μια κοινή εξουσία (το κράτος). Συμφωνούν να σέβονται τους νόμους που θα θεσπίσει το κράτος αυτό και το τελευταίο αναλαμβάνει την ύψιστη υποχρέωση να τους παράσχει ασφάλεια έναντι εσωτερικών και εξωτερικών εχθρών. Και έτσι ξένοιαστοι πλέον οι άνθρωποι να μπορούν να γεύονται τους καρπούς της φιλοπονίας τους και του πολιτισμού τους.
Εάν τώρα το κράτος, το οποίο ο Χομπς ονομάζει Λεβιάθαν (από το βιβλικό θαλάσσιο κήτος, δηλαδή τη Μεγάλη Φάλαινα που κυριαρχεί στη θάλασσα), υποδηλώνοντας έτσι τον Ακατανίκητο Κυρίαρχο, δεν μπορεί να ανταποκριθεί στην, ουσιαστικά, μια και μοναδική υποχρέωσή του να παράσχει ασφάλεια. Τότε δεν υφίσταται κανένας λόγος ύπαρξης και καμία νομιμοποιητική βάση για το κράτος αυτό.
Το ελληνικό κράτος βρίσκεται υπό κατάρρευση σε αστικούς χώρους αλλά και στην επαρχία εδώ και μερικά χρόνια. Τα δε δείγματα γραφής αυτής της κατάρρευσης βρίσκονται παντού. Και όταν συμβαίνει αυτό, όταν δημιουργείται κενό εξουσίας και ασφάλειας, η ανισορροπία που δημιουργείται, στην προκειμένη περίπτωση η «ανασφάλεια», πρέπει να θεραπευθεί.
Για να επαναλάβω τον Χομπς, «Εκείνο που είναι το χειρότερο από όλα είναι ο διαρκής φόβος και ο κίνδυνος βίαιου θανάτου».
Ποιοι φέρουν ευθύνη για όλα αυτά τα τραγικά και απαράδεκτα που συμβαίνουν στην Ελλάδα; Οι ταγοί του τόπου. Αποδεικνύονται καθημερινά ανεπαρκείς και ανίκανοι. Φέρουν ευθύνη και οι Έλληνες πολίτες, βεβαίως. Αλλά το μερίδιο που τους αναλογεί δεν συγκρίνεται με αυτό των ταγών τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου