Σάββατο, 24 Μαρτίου 2012
Απελευθέρωση της Θεσσαλίας-Αρτας (1881-2011) -Σάτιρα και Πολιτική
Στη δεκαετία 1870-80, εμφανίζεται έξαρση εθνικοαπελευθερωτικής κίνησης των βαλκανικών λαών. Τα κινήματα αυτά ενθαρρύνονται με την κήρυξη του πολέμου από τη Ρωσία στην Τουρκία και ιδίως, μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Αδριανούπολης το 1878, όπου η εδαφική ακεραιότητα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δέχεται πλήγμα .
Η ρωσική πολιτική κατά τα φαινόμενα αυτά, δείχνει να ταυτίζεται με τα συμφέροντα των σλαβικών κρατών. Από την άλλη, η Αγγλία φέρεται προστατευτική προς την Ελλάδα, μέσω υποσχέσεων μιας μελλοντικής υπεροχής της χώρας μας στα Βαλκάνια. Πόσο όμως τα αγγλικά συμφέροντα στην Ανατολή, ήταν προς το συμφέρον των ελληνικών διεκδικήσεων εκείνης της εποχής, θα το έδειχνε η συνέχεια...
Τον Μάρτιο του 1878, με την υπογραφή της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου, σηματοδοτούνται σημαντικές εξελίξεις στα Βαλκάνια. Η Σερβία, το Μαυροβούνιο και η Ρουμανία, γίνονται ανεξάρτητα κράτη. Η Βουλγαρία γίνεται αυτόνομη ηγεμονία συμπεριλαμβάνοντας στα όριά της όλη τη Μακεδονία και τη Β.Δ Θράκη. Αυτά ως προς τις επιταγές της Συνθήκης, στην οποία όμως αντιδρά η Αγγλία εκμεταλλευόμενη τη δυσαρέσκεια των βαλκανικών λαών και εμποδίζοντας έτσι, την εφαρμογή της. Τότε η Αγγλία αποφασίζει να ασκήσει πίεση, και την ακολουθούν η Αυστρία και Γερμανία υπό την ηγεσία του Μπίσμαρκ. Ο αγγλικός στόλος πλέει στην Προποντίδα και το κλίμα οξύνεται έντονα, πιέζοντας για νέες διευθετήσεις. Ετσι, λίγους μήνες μετά συγκαλείται το Συνέδριο του Βερολίνου, όπου θα έμπαιναν καθοριστικές βάσεις για το Ανατολικό Ζήτημα. Ανάμεσα σ΄αυτά, θα κρινόταν η τύχη εδαφικών διεκδικήσεων της Ελλάδας, από την Τουρκία.
Σύμφωνα με τα ιστορικά δεδομένα, η Ελλάδα δεν βγήκε κερδισμένη σε πρώτη φάση από το Συνέδριο αυτό, καθώς οι απαιτήσεις της για διεύρυνση των συνόρων της στον βορρά, έμειναν αναπάντητες, ενώ η Αγγλία πήρε από την Τουρκία την Κύπρο, με μυστικό πρωτόκολλο. Ομως, τρία χρόνια αργότερα, το 1881, κατόπιν συμφωνίας των μεγάλων δυνάμεων και της Τουρκίας στην Κωνσταντινούπολη, παραχωρήθηκε στην Ελλάδα η Θεσσαλία και η Αρτα, με κάποια υποχρέωση οικονομικών αποζημιώσεων για τις τουρκικές περιουσίες που βρίσκονταν στις περιοχές αυτές. Είναι η εποχή όπου η Οθωμανική Αυτοκρατορία φθίνει συνεχώς, ενώ το Αιγαίο γίνεται το γεωγραφικό επίκεντρο της ελληνικής "μεγάλης ιδέας". Το κλίμα δείχνει να ενθαρρύνεται η αναβάθμιση του ελληνικού κράτους στα Βαλκάνια, και ένας εκπολιτιστικός ρόλος της Ελλάδας για την Ανατολή. Η Γερμανία αναδεικνύεται σαν μεγάλη δύναμη με τάσεις διείσδυσης στην Ανατολή, ενώ Σερβία και Βουλγαρία εγείρουν συμφέροντα προς τη Μακεδονία. Η κατάσταση στα Βαλκάνια αρχίζει να γίνεται εύφλεκτη, ενώ η Ελλάδα είναι πάλι στο μάτι του κυκλώνα.
Ο σατρικός Τύπος ανθίζει εκείνη την εποχή, σαν σημαντικό μέσο πολιτικής παρέμβασης και επιρροής στην κοινή γνώμη. Είναι η εποχή όπου η σάτιρα αναπτύσσεται σε ένα είδος πολιτικής κουλτούρας. Η πολιτική γελοιογραφία παρουσιάζει το πολιτικό σκηνικό με ανατρεπτικό τρόπο, σατιρίζοντας πρόσωπα και γεγονότα της ευρωπαικής διπλωματίας. Ο δηκτικός τρόπος, η πικρή ειρωνεία, η αφοπλιστική ειλικρίνεια, γίνονται μια ειδική γλώσσα ενημέρωσης της κοινής γνώμης για τα πολιτικά, πολεμικά, και κοινωνικά γεγονότα της επικαιρότητας, στηλιτεύοντας τις πολιτικές συμπεριφορές. Το νεοσύστατο μικρό ελληνικό βασίλειο, έχοντας διανύσει σχεδόν μισό αιώνα ελεύθερου βίου, εναγωνίως προσπαθούσε να υπερασπιστεί και να προβάλει τα δίκαια αιτήματά του στη σκακιέρα της διεθνούς διπλωματίας εκείνης της εποχής.
Το πλούσιο περιεχόμενο της έκθεσης που προβάλλεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, αναδεικνύει εύστοχα την ευρωπαική διάσταση της μακράς πορείας που ακολούθησε η απελευθέρωση και ενσωμάτωση της Θεσσαλίας και Αρτας στο ελεύθερο ελληνικό κράτος. Πρόκειται για τη μοναδική συλλογή του γνωστού Βολιώτη συλλέκτη και καθηγητή κ. Δημήτρη Τσούμα, η οποία περιλαμβάνει πολιτικές γελοιογραφίες ξένων περιοδικών της εποχής, και οθωμανικούς χάρτες που απεικονίζουν τις ελληνικές περιοχές στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, μαζί με άλλα σπάνια αναμνηστικά τεκμήρια. Κύριο μέρος της συλλογής, αποτελεί το σατιρικό έντυπο "Il Papagallo-Le Perroquet" που εκδιδόταν δίγλωσσο στην Μπολώνια από τον Αουγκούστο Γκρόσι. Η απελευθέρωση των νέων αυτών περιοχών το 1881, ήταν πράγματι ένας σημαντικός σταθμός στη μακρά πορεία της ελληνικής ενοποίησης και ολοκλήρωσης, που δυστυχώς όμως, πραγματοποιήθηκε.. με το σταγονόμετρο. Η έκθεση, επιτυγχάνει να προβάλει τη θέση της Ελλάδας στο διπλωματικό σκηνικό μιας εποχής με έντονα φορτισμένο ιδεολογικό περιεχόμενο, μέσα στην αντιπαράθεση επαναστατικού αναβρασμού των Βαλκανίων και των συμφερόντων των μεγάλων Δυνάμεων. Ο κάθε επισκέπτης, θα διαπιστώσει άμεσα πως μια καυστική λεζάντα με ένα επιτυχημένο σκίτσο, μπορούν να περιγράψουν ίσως και καλύτερα από ένα αυστηρό ιστορικό κείμενο, κάποιες ιστορικές αλήθειες, αρκετά πικρές
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου