Χριστουγεννιάτικα Ονόματα (Μαρία, Ιωσήφ, Χρίστος, Μανώλης)

Παρασκευή, 23 Δεκεμβρίου 2011

Χριστουγεννιάτικα Ονόματα (Μαρία, Ιωσήφ, Χρίστος, Μανώλης)

γράφει ο Αθανάσιος Τσακνάκης

Η χριστιανική θρησκεία φιλοξενεί στα κείμενα και στις παραδόσεις της τέσσερις κυρίαρχες ονοματικές ομάδες, την ελληνική, την λατινική, την αραμαϊκή και την εβραϊκή, άρα η ετυμολόγηση ενός χριστιανικού ονόματος γίνεται διά μέσου της ελληνικής, της λατινικής, της αραμαϊκής και της εβραϊκής γλώσσας αντίστοιχα.
Η εορτή των Χριστουγέννων (από τις λέξεις «χριστός» και «γέννα») γίνεται αφορμή για να προσεγγίσουμε ετυμολογικά πέντε χριστιανικά ονόματα, Χρήστος, Χρίστος, Μαρία, Εμμανουήλ και Ιωσήφ, εκ των οποίων τα δύο πρώτα είναι ελληνικά, το τρίτο είναι αραμαϊκό και τα δύο τελευταία εβραϊκά.

Χρήστος

Προέρχεται από το επίθετο «χρηστός» (με αναβιβασμό τού τόνου), που σημαίνει «χρήσιμος», «ωφέλιμος».
Το όνομα δεν σχετίζεται άμεσα με την εορτή των Χριστουγέννων, αλλά η κοινή προφορά, που μοιράζεται με το όνομα «Χρίστος», το εντάσσει παραδοσιακά στο εορτολόγιο των ημερών (25 Δεκεμβρίου). Στο θηλυκό γένος το συναντούμε ως «Χρηστίνα».

Χρίστος

Προέρχεται από τον όρο «χριστός» (με αναβιβασμό τού τόνου), που σημαίνει «τον δυνάμενο να λάβει το χρίσμα», εκείνον που «είναι σε θέση να χρισθεί». Πρόκειται γιά την ελληνική μετάφραση τού εβραϊκού όρου «μεσσιάχ», γνωστού και ως «Μεσσία». Στο θηλυκό γένος το συναντούμε ως «Χριστίνα».

Μαρία

Ελληνική γραφή τού αραμαϊκού ονόματος «Μαργιάμ», το οποίο σημαίνει «πίκρα», «εξόργιση». Η ετυμολόγηση τού ονόματος μέσω τής λατινικής γλώσσας, και συγκεκριμένα από την λέξη «mare» (στην γενική «maris»), που σημαίνει «θάλασσα», αποτελεί διαιώνιση τής λανθασμένης ετυμολόγησης ή εσκεμμένης παρετυμολόγησης τού ονόματος από τον άγιο Ιερώνυμο (342-420). Στο αρσενικό γένος το συναντούμε ως «Μάριος».

Εμμανουήλ

Ελληνική γραφή τού εβραϊκού ονόματος «Ιμμάνου Ελ», που σημαίνει «μαζί μας ο Θεός», «μεθ’ ημών ο Θεός». Από αυτό το όνομα προέρχονται τα υποκοριστικά «Μανώλης» και «Μάνος». Στο θηλυκό γένος απαντά ως «Εμμανουέλλα».

Ιωσήφ

Ελληνική γραφή τού εβραϊκού ονόματος «Γιοζέπ», που σημαίνει «αυξημένος από τον Θεό» ή «ο Θεός θα επιθυμούσε να του προσφέρει». Μία απόπειρα κλιτικού εξελληνισμού του είναι ο τύπος «Ιώσηπος», καθώς και ο θηλυκός τύπος «Ιωσηφίνα».

Πηγή