ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΣ…
Αναρτήθηκε από τον/την olympiada στο Νοεμβρίου 20, 2011
Ενας σπουδαίος.. « εργάτης » του Θεάτρου…
Γράφει ο Δημήτρης Κραουνάκης
Φωτογραφίες από το αρχείο
Ελεάνας Απέργη – Διονύση Παγουλάτου
Πριν λίγες μέρες έγραφα για την γνωριμία μου με την.. «άγνωστη» πρωταγωνίστρια του θεάτρου Ελεάνα Απέργη. Δεν μπορώ να μην συνεχίσω με το άλλο της “μισό”, τον Νιόνιο της, τον σύντροφο της στη ζωή και στο θέατρο για σαράντα οκτώ χρόνια!
Τον Διονύση Παγουλάτο.
Δεν έτυχε να μιλήσω μαζί του.. Ετυχε όμως πολλές φορές να τον συναντήσω στην είσοδο της πολυκατοικίας που ζούσε εκείνος αλλά και η μητέρα μου.. Μάλιστα θυμάμαι ότι κάποια φορά έκλεισα «απότομα» την πόρτα της πολυκατοικίας πριν εκείνος μπει μαζί με την Ελεάνα Απέργη!.. Ήμουν θυμωμένος μ εκείνη – για το όχι καλό τέλος μιας συνεργασίας το 1995 – και την «πλήρωσε» και εκείνος!!
Παρ όλα αυτά φτιάχνοντας τους τελευταίους μήνες το αρχείο της Ελεάνας Απέργη, μέσα από αυτό «γνώρισα» και τον Διονύση Παγουλάτο και την πολύχρονη πορεία του στο θέατρο..
Ηταν αποκλειστικά ηθοποιός του θεάτρου, έπαιξε ελάχιστα στο σινεμά και καθόλου στην τηλεόραση. Ηταν ένας γνήσιος “εργάτης” του θεάτρου που δούλευε μέσα στο χώρο και σαν ηθοποιός και σαν παραγωγός και σαν σκηνοθέτης και όταν έφτιαξε και το δικό του θέατρο δεν δίστασε να κάνει και τον ταμία και τον ηλεκτρολόγο και τον τεχνικό σκηνής, και τον υποβολέα και όποια άλλη δουλειά χρειαζόταν!. Πρόλαβα αυτό τον τρόπο δουλειάς μέσα στο θέατρο εκεί στα 1979 όταν βρέθηκα κοντά στην Τζένη Ρουσσέα στο θέατρο “Μουσούρη”, αλλά και λίγο μετά στο θέατρο “Ελληνικό” με τον Μάνο Κατράκη και την Γιούλα Γαβαλά και κυρίως στη συνέχεια με την Κατερίνα Βασιλάκου… Δεν υπήρχαν τότε θέσεις και αξιώματα, εγώ παραγωγός, εσύ τεχνικός, εσύ ηθοποιός.. «Αν θες να κάνεις σωστή δουλειά στο θέατρο, θα κάνεις τα πάντα!», άκουγα συχνά από τους παλιότερους..Όλοι για το καλό της δουλειάς. Έτσι γίνονταν τότε οι παραγωγές, όχι με πολλά λεφτά και μεγάλα μέσα αλλά με αγάπη, αυταπάρνηση, αφοσίωση.. Οχι όπως σήμερα που το θέατρο μας έχει γίνει.. σούπερ μάρκετ με πολλά υποκαταστήματα που κανείς δεν βλέπει το μεγάλο «αφεντικό» που έχει 5-6 άλλου είδους επιχειρήσεις και παρεμπιπτόντως αγοράζει και.. 5-6 θέατρα, έτσι για μια άλλου είδους… «μπίζνα»!..Ο Διονύσης Παγουλάτος έζησε 56 ολόκληρα χρόνια μέσα στις θεατρικές αίθουσες. «Οργωσε» όλη την Ελλάδα δεκάδες φορές, παίζοντας κάθε μέρα και άλλο έργο!.. Εφτασε στην Κύπρο, την Κωνσταντινούπολη, την Αίγυπτο.. Επαιξε με σπουδαίους ηθοποιούς, μεγάλα έργα, έφτιαξε τον δικό του χώρο, το θέατρο «Γιώργου Παππά».Το κράτησε σχεδόν 12 χρόνια μέχρι να βρεθούν κάποιοι.. «αετονύχηδες» να του το «φάνε», όπως συνέβαινε και εξακολουθεί και σήμερα να συμβαίνει.. Πάνω απ όλα εκείνοι οι άνθρωποι ήταν ηθοποιοί, δεν ήξεραν από «επιχειρήσεις».. Ετσι την δύσκολη στιγμή – και είναι πολλές οι δύσκολες στιγμές στο θέατρο – βρισκόταν ο «κατάλληλος» άνθρωπος και τους έπαιρνε τα θέατρα μέσα από τα χέρια τους… Πολλά τα παραδείγματα, έτσι πρόχειρα θυμάμαι πως κάπως έτσι έχασαν το θέατρο τους η Αννα και η Μαρία Καλουτά, η Τζένη Ρουσσέα το θέατρο «Μουσούρη», η Βούλα Ζουμπουλάκη το «Αθηνών», ο Χρήστος Φράγκος το «Ελσα Βεργή», η Κατερίνα Βασιλάκου το «Πανελλήνιον», η Αλκηστης Γάσπαρη το «Ορβο» και τόσοι άλλοι. Όλοι με τον ίδιο τρόπο. Οι «αετονύχηδες» πάντα παραμονεύουν στην γωνία να σε βρουν στην ανάγκη, όπως άλλωστε και σε κάθε δουλειά…
Η 56 χρονη πορεία του Διονύση Παγουλάτου…
Ας δούμε όμως την 56 χρονη πορεία του Διονύση Παγουλάτου στο θέατρο που τόσο αγάπησε και που το υπηρέτησε αθόρυβα μέχρι τον θάνατο του το 2003…
Γεννήθηκε στο Αργοστόλι της Κεφαλλονιάς το 1923. Τέλειωσε την δραματική σχολή του «Εθνικού θεάτρου» το 1948. Τον ίδιο χρόνο έκανε τα πρώτα βήματα του στην σκηνή του «Πειραϊκού Συνδέσμου» με το «Νέο θέατρο» στο έργο του Δημήτρη Κουνελάκη «Ο Αγαπητικός της Βοσκοπούλας».
1948-1949 επιστρέφει στο «Εθνικό θέατρο» και παίζει στο έργο του Μπωμαρσαί «Ο Κουρέας της Σεβίλλης».
Το 1949 και για τρία χρόνια υπηρετεί στον στρατό.
Από το 1951 έως το 1955 ανήκει σ ένα σπουδαίο θίασο: Ελλη Λαμπέτη, Γιώργος Παππάς, Δημήτρης Χόρν. Παίζουν στο θέατρο «Κυβέλης» τα έργα «Ξενοδοχείο η ευτυχία» του Σωβαζόν και «Μια γυναίκα χωρίς σημασία» του Οσκαρ Ουάιλντ με πρωταγωνίστρια στο δεύτερο την κα Κυβέλη.
Μετά ξεκινά η μεγάλη περιοδεία του θιάσου Λαμπέτη –Παππά -Χόρν στην Κύπρο, Κωνσταντινούπολη, Αίγυπτο με μια σειρά έργων: Σαίξπηρ «Αμλετ», Ντοστογιέφσκυ «Εγκλημα και τιμωρία», Νικοντέμι «Το κουρέλι», Σωβαζόν «Ξενοδοχείο η ευτυχία», Ωστιν Στρόνγκ «Ο Εβδομος ουρανός», Χιού Χέρμπερτ «Γαλάζιο φεγγάρι», Τζών Πάτρικ «Ανυπόμονη καρδιά».
Καλοκαίρι του 1955 ο Διονύσης Παγουλάτος επιστρέφει στον Αθήνα και ιδρύει την «Νέα Ελευθέρα Σκηνή» στο θέατρο «Διονύσια» της Καλλιθέας και παρουσιάζει μια σειρά από έργα: Γρηγόριου Ξενόπουλου «Το φιόρο του Λεβάντε», Ωστινγκ Στρόνγκ «Εβδομος ουρανός», Ντ.Υσσώ- Γκάου «Βαθιές είναι οι ρίζες», Μιχάλη Κουνελάκη «Η Απαγωγή της Σμαράγδας», Φράνκ Στέητον «Το ατμόπλοιο Τζόαν Ντάνβερς» κάΤο Καλοκαίρι του 1956 βρίσκετε στο Θέατρο «Εθνικού κήπου» στον θίασο Νίκου Χατζίσκου και παίζει στα έργα «Ο Μιμίκος και η Μαίρη» του Δημήτρη Γιαννουκάκη και «Η Στρίγκλα που έγινε αρνάκι» του Σαίξπηρ.
1956-1957 Περιοδεία με τον θίασο του Αλέκου Αλεξανδράκη με την Αννα Κυριακού με τα έργα : Νικοντέμι «Το κουρέλι», Κώστα Αναγνωσταρά «Κληρονομιά με φούντες» και «Πίκ-νίκ» του Ουίλλιαμς Ινγκ.
Καλοκαίρι του 1957 μαζί με την Ελεάνα Απέργη παρουσιάζουν στο θέατρο «Ραντάρ» [Λεωφ.Αλεξάνδρας] σε επανάληψη τα έργα που είχαν παίξει στα «Διονύσια» της Καλλιθέας.
23 Οκτωβρίου 1957 ο Διονύσης Παγουλάτος ενώνει την ζωή του με την ηθοποιό Ελεάνα Απέργη μετα από γνωριμία δύο χρόνων. Μαζί θα ζήσουν 48 χρόνια και θα αποκτήσουν δύο κόρες την Μαρία και την Ολυμπία.
Νέα περιοδεία τον χειμώνα 1957-1958 με τον θίασο του Νίκου Χατζίσκου με τα έργα «Ερωτόκριτος», «Ο Μιμίκος και η Μαίρη» και «Η στριγκλα που έγινε αρνάκι».
Καλοκαίρι του 1958 Θέατρο «Εθνικού κήπου», «Νέα Σκηνή» Κωστή Λειβαδέα. Δημήτρη Γιαννουκάκη «Ανθισμένη μυγδαλιά»
1958-1959 Θέατρο «Μαρίκας Κοτοπούλη». Θίασος Μαίρης Αρώνη με τον Ντίνο Ηλιόπουλο στα έργα : Δημήτρη Ψαθά «Φωνάζει ο κλέφτης», Στέφανου Φωτιάδη «Η χρυσή αράχνη».
1959-1960 Θέατρο «Μαρίκας Κοτοπούλη» Θίασος Ντίνου Ηλιόπουλου, Τζένης Καρέζη, Διονύση Παπαγιαννόπουλου στο έργο «Το κοροϊδάκι της δεσποινίδος» των Νίκου Τσιφόρου- Πολύβιου Βασιλειάδη.Καλοκαίρι του 1960 περιοδεία με το έργο του Ξενόπουλου «Το φιόρο του Λεβάντε» με την Ελεάνα Απέργη.
Χειμώνας 1961-1962 περιοδεία με τον θίασο της Τζένης Καρέζη με τα έργα: «Ματωμένος γάμος» του Λόρκα, «Ηταν ένα κουτό κορίτσι» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, «Το κουρέλι» του Νικοντέμι, Τσιφόρου- Βασιλειάδη «Η κυρία του κυρίου», «Αγάπη μου Νεγρίτσα» του Φρανσουά Καμπώ και «Το Ζαμπελάκι» του Διονύσιου Ρώμα.
1961-1962 «Κυκλικό θέατρο» Λεωνίδα Τριβιζά. Ούγκο Μπέττι «Μια όμορφη Κυριακή του Σεπτέμβρη».
1962. Ο Διονύσης Παγουλάτος και η Ελεάνα Απέργη ιδρύουν ένα νέο θέατρο στην Αθήνα, στην οδό Σίνα στο χώρο της παλιάς «Λεοντείου» σχολής. Του δίνουν το όνομα του μεγάλου πρωταγωνιστή της περιόδου 1930-1950 του Γιώργου Παππά που είχε πεθάνει πριν τέσσερα χρόνια.[ Ο Γ. Παππάς είχε παντρέψει το ζευγάρι.]
Στο θέατρο «Γιώργου Παππά» ο Διονύσης Παγουλάτος θα φιλοξενήσει θιάσους όπως της Βίλμας Κύρου, της Αντιγόνης Βαλάκου, της Κάκιας Αναλυτή- Κώστα Ρηγόπουλου ενώ με δικό του θιάσο [Ελεάνας Απέργη – Διονύση Παγουλάτου] θα παρουσιάσει τα έργα «Οι τρεις άγγελοι» του Αλμπέρ Υσσόν [1962], «Στέλλα Βιολάντη» και «Το Φιόρο του Λεβάντε» του Ξενόπουλου το 1964. [Μετά δυο αυτά έργα θα κάνει περιοδεία και στα Επτάνησα με αφορμή τα 100 χρόνια από την Ενωση τους με την Ελλάδα.]
Καλοκαίρι του 1965 ο Διονύσης Παγουλάτος και η Ελεάνα Απέργη περιοδεύουν στην Γερμανία με το έργο των Αλέκου Σακελλάριου- Χρήστου Γιαννακόπουλου «Δεσποινίς ετών 39».
Από το 1965 έως το 1973 στο θέατρο «Γιώργου Παππά» παρουσιάζουν και παίζουν στα έργα:1965-1966 Ντομινίκ Νοάν «Ο Τρίτος μάρτυς», Αλέκου Γαλανού «Τον καιρό της ειρήνης»
1966-1967 Μωρίς Μπράντελ- Ανίτα Χάρτ «Ενας απρόσκλητος μουσαφίρης», Σαίξπηρ «Ο Εμπορος της Βενετιάς».
1967-1968 Σόμερσετ Μώμ «Δια παρασχεθείσας υπηρεσίας», Σακελλάριου-Γιαννακόπουλου «Δεσποινίς ετων 39».
1968-1969 Δημήτρη Βυζάντιου «Βαβυλωνία».
1970-1971 Ιστβαν Ορκένυ «Οικογένεια Τότ» με την συνεργασία του Μίμη Φωτόπουλου.
1971-1972 Διονύση Παγουλάτου «Ο Αφορεσμένος»
«Αφορεσμένος», το έργο της ζωής του…
1971. Ο Διονύσης Παγουλάτος ανεβάζει το έργο της ζωής του. Το δικό του θεατρικό έργο, τον «Αφορεσμένο» που παίζεται ολόκληρο τον χειμώνα στο θέατρο «Γιώργου Παππά». Το καλοκαίρι πάει περιοδεία στην Πάτρα, Μυτιλήνη, Ιθάκη και βέβαια στην Κεφαλλονιά στο Ληξούρι και το Αργοστόλι. Χειμώνας 1972-1973 ο «Αφορεσμένος» επαναλαμβάνεται για δεύτερη χρονιά στην Αθήνα και πάει όλο τον χειμώνα. Για να δεδομένα της εποχής μεγάλη επιτυχία!..
Από κείμενο του ιστορικού του Νεοελληνικού θεάτρου Γιάννη Σιδέρη – που από το 1938 έως τον θάνατο του το 1975 πάλεψε για την δημιουργία του «Θεατρικού Μουσείου», το οποίο σήμερα λόγω οικονομικών προβλημάτων κινδυνεύει να κλείσει –αντιγράφω ένα απόσπασμα. Το διάβασε ο ίδιος στην πρεμιέρα του «Αφορεσμένου» τον δεύτερο χρόνο της παρουσίασης του στις 30-9-1972
«…Ο Διονύσης Παγουλάτος όπως το δείχνει και το επίθετο του είναι Κεφαλλoνίτης, σωστός Κεφαλλoνίτης, με όλα τα ωραία γνωρίσματα που τα παραδέχονται για το νησί του Λασκαράτου οι άλλοι Ελληνες…Είναι με άλλα λόγια ο Παγουλάτος ευγενής, πανέξυπνος, θεληματικός, έχει ποιητική καρδιά, φαντασία και τόλμη!
…Το συμπαθητικό θέατρο που μας φιλοξενεί τώρα, το έκτισε εκείνος, αφού είχε ανακαλύψει το χώρο, που ήταν κάτι σαν αυλή σχολείου ή αίθουσα. Το έκανε ναό της τέχνης και το αφιέρωσε μ ευσέβεια – άλλο γνώρισμα του αυτό – στον Γιώργο Παππά, τον αλησμότητο μου, που είχε συνδεθεί μαζί του με πολύχρονη φιλία και συνεργασία.…Ο Παγουλάτος δε διάλεξε το Λασκαράτο από τοπικισμό. Τον διάλεξε για την αρετή του. Το έχει γράψει ο ίδιος: «Η συνέπεια και η ακεραιότητα είναι για μένα πιο σημαντικό από την ποίηση του την ίδια.» Τον εμπνέει ο ποιητής για το ήθος του και όχι για την λογοτεχνική του φήμη. Τούτο συμβαίνει γιατί και ο ίδιος ο συγγραφέας έχει μέσα του ένα Λασκαράτο, ένα ηθικό άνθρωπο άξιο να παθαίνει και να πεθαίνει για το δίκιο και για το γενικότερο καλό. Για τον ίδιο λόγο βρήκε ο «Αφορεσμένος» την ανταπόκριση στο κοινό, στους ειδικούς και στους κριτικούς – και στους πιο κακότροπους του σιναφιού μας – γιατί ο καθένας μας έχει μέσα του ένα Λασκαράτο, μια επιθυμία για την αρετή και για τον αγώνα της!.
…Στον «Αφορεσμένο» κυρίαρχη μορφή είναι και η γυναίκα του Λασκαράτου και υψώνεται προς το τέλος όταν του παραστέκεται πιο έντονα και πιο αποφασιστικά.
Αλλη μια αιτία να μας γοητεύσει το έργο.. Γιατί και ποιος δεν έχει ποθήσει και στις χαρές και στις λύπες του μια ερωτευμένη γυναίκα κοντά του; Λοιπόν ο Παγουλάτος αντλεί από την ίδια του, την άμεση ζωή και γράφει…Εχει κοντά του την σύζυγο του.. …Η Ελεάνα Απέργη έχει μια ιδιαίτερη εσωτερική ευθύτητα και γι αυτό το τάλαντο της είναι αποδοτικό!..Το φανέρωσε από την αρχή του σταδίου της. Οταν έδωσε τις εξετάσεις για το δίπλωμα της, μέλος της επιτροπής ήταν ο Γιώργος Χέλμης ο σπουδαίος θεατρικός επιχειρηματίας που είχε την χάρη να είναι σύζυγος της Μαρίκας Κοτοπούλη. Ελεγε τότε σε φίλους του προφέροντας το όνομα της Ελεάνας Απέργη, πως είχε αναγνωρίσει στο πρόσωπο της μια νεαρή που θα γινόταν ηθοποιός εκλεκτή – όπως και έγινε!
…Ο «Αφορεσμένος» δεν είναι μόνο ένα καλοχτισμένο θεατρικό έργο, είναι μαζί και γραμμένο καλά και ως λογοτεχνικό κείμενο. Εχει την ομορφιά και την γλύκα την Επτανησιακή. Θυμίζει πως ο Μάτεσης και ο Ξενόπουλος είναι οι δάσκαλοι του Παγουλάτου, στο γράψιμο…»
Για τον «Αφορεσμένο..»
Το 1980 γράφει ο Διονύσης Παγουλάτος στο πρόγραμμα του «Αφορεσμένου» που έπαιξε για δεύτερη φορά με το «Κλιμάκιο Ανατολικής Μακεδονίας» του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος.
«..Οταν έγραφα τον «Αφορεσμένο» για να τον παρουσιάσω στο θέατρο «Γιώργου Παππά» το 1971 είχα να αντιμετωπίσω τρείς δυσκολίες: Πρώτα την επίσημη λογοκρισία της εποχής. Δεύτερο την ανεπίσημη λογοκρισία – αλλά υπαρκτή – των καθολικών παπάδων που ήταν οι ιδιοκτήτες του ακινήτου. Τρίτον την απόφαση μου, προκειμένου να δραματοποιήσω τον Κεφαλλονίτη φιλόσοφο και σατυρικό ποιητή σε μια κορυφαία στιγμή της 90χρονης υποδειγματικής ζωής του, να μην καταφύγω σε θεατρικά πυροτεχνήματα και να μην ξεφύγω από την ιστορική αλήθεια και τα κοινωνικοπολιτικά και λαογραφικά δεδομένα της εποχής.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες δυσκολεύτηκα όπως ήταν φυσικό, αλλά έζησα και την ικανοποίηση από την γενική αναγνώριση και αποδοχή που είχε το έργο σαν σωστό θέατρο με ιστορικό περιεχόμενο…Ο Ανδρέας Λασκαράτος δικαιώθηκε ως ένα σημείο στην εποχή του. Η εκκλησία που τον είχε αφορίσει, η ίδια στα 90 του χρόνια – λίγο πριν πεθάνει – του «σήκωσε» τον αφορισμό.. Σήμερα όμως, ύστερα από ένα αιώνα και τέταρτο, με την πρόοδο που έγινε [ από την ανάποδη, δυστυχώς ] και που δεν μπορούσε κι ο ίδιος να την φανταστεί, ο Λασκαράτος δικαιώνεται πανηγυρικά και γίνεται έντονα επίκαιρος..»
Δέκα χρόνια «Κρατικό θέατρο Βορείου Ελλάδος»
Από το 1973 και για περίπου δέκα χρόνια ο Διονύσης Παγουλάτος ανήκει στο δυναμικό του «Κρατικού θεάτρου Βορείου Ελλάδος». Παίζει σε δέκα τέσσερα έργα:
Ας τα δούμε με την σειρά που παρουσιάστηκαν:
1974-1975 Μπρένταμ Μπήαμ «Ενας Ομηρος»
1975-1976 Γρηγόριου Ξενόπουλου «Ο Ποπολάρος»
1976 Γεώργιου Χορτάτζη «Κατσούρμπος»
1976-1977 Γεώργιου Σουρή «Τα ίδια και τα ίδια»
1976-1977 Γεώργιου Θεοτοκά «Αντάρα στ Ανάπλι»
1976-1977 Αρθουρ Μίλλερ «Η Δοκιμασία»
1977-1978 Μιχάλη Κουνελάκη «Η απαγωγή της Σμαράγδας»
1978 Θόρτον Ουάιλντερ «Η προξενήτρα»
1978-1979 Ιάκωβου Καμπανέλλη «Το παραμύθι χωρίς όνομα».
1979 Βαγγέλη Γκούφα «Τρικυμία σε φλυτζάνι»
1979-1980 Σπύρου Μελά «Ο μπαμπάς εκπαιδεύεται».
1980 Αρθουρ Μίλλερ «Ηταν όλοι τους παιδιά μου»
1980-1981 Διονύση Παγουλάτου «Ο Αφορεσμένος»
1982-1983 Παντελή Χόρν «Το Φιντανάκι».
ΤΟ «Φιντανάκι» ήταν η τελευταία συνεργασία του Διονύση Παγουλάτου με το ΚΘΒΕ
Δεν μπορούμε να πούμε ότι το ΚΘΒΕ αξιοποίησε το ταλέντο και την μεγάλη εμπειρία του καλού αυτού ηθοποιού…
Φυσικά γνωρίζω πως γίνονται στα Κρατικά Θέατρα – και όχι μόνο – οι διανομές,
πως αξιοποιούνται και πως προβάλλονται οι «αρεστοί» στις εκάστοτε διοικήσεις…
Δυστυχώς ούτε τότε, ούτε τώρα υπάρχει αξιοκρατία!..
Λίγο πριν «βγεί» στην σύνταξη το 1983-1984 σαν «αποχαιρετιστήρια» παράσταση παρουσιάζει στην Αθήνα στο θέατρο «Διονύσια» και σε περιοδεία το έργο του Κώστα Βάρναλη «Η αληθινή απολογία του Σωκράτη».
Ακολουθούν περίπου δέκα χρόνια σιωπής…
Καλοκαίρι του 1993 επανεμφανίζεται στο θέατρο της «Σέττας», που είχε φτιάξει στο χωριό Σέττα της Εύβοιας ο φίλος του ηθοποιός του «Εθνικού Θεάτρου» Νίκος Παπακωνσταντίνου. Εκεί θα παίξει στο έργο του Σταύρου Μελισσινού «Αχ αυτός ο Βοκάκιος». Στο ίδιο θέατρο το καλοκαίρι του 1996 θα παίξει στην «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή. Καλοκαίρι του 1997 θα κάνει τα τελευταία βήματα του στην σκηνή του ίδιου θεάτρου στην «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευριπίδη έχοντας στο πλευρό του – στο ρόλο της Ιφιγένειας – την κόρη του Ολυμπία Παγουλάτου..
Χειμώνας του 1998, η αρρώστια «κτυπά» τον Παγουλάτο.Τον ταλαιπωρεί τέσσερα χρόνια. 29 Αυγούστου του 2003 «φεύγει» σε ηλικία 80 χρόνων.
Οπως είπα και στην αρχή ο Διονύσης Παγουλάτος ήταν ηθοποιός του θεάτρου. Ελάχιστες ήταν οι εμφανίσεις του στο σινεμά: 1960 «Το κοροϊδάκι της Δεσποινίδος» του Γιάννη Δαλιανίδη, 1960 «Τρείς κούκλες και εγώ» του Νίκου Τσιφόρου και 1962 «Εγκλημα στην Ομόνοια» του Χρήστου Λαθουρόπουλου. Η μοναδική του εμφάνιση στη μικρή οθόνη ήταν η μεταφορά του «Αφορεσμένου» το 1980 στο «Θέατρο της Δευτέρας» στην ΕΡΤ. Αντίθετα πολλές ήταν οι συμμετοχές του στη μεταφορά πολλών θεατρικών έργων στο ραδιόφωνο τα πρώτα χρόνια της καριέρας του.
Τέλος εκτός από τον «Αφορεσμένο», έγραψε την κωμωδία «Η Πουλιάδα»- παραφράζοντας την «Ιλιάδα» -που όμως δεν ανέβηκε ποτέ στην σκηνή.
Θα κλείσω αυτό το αφιέρωμα στον Διονύση Παγουλάτο, αυτό τον σπουδαίο «εργάτη» της τέχνης μ ένα κείμενο που βρήκα μέσα στα εκατοντάδες κιτρινισμένα και τσαλακωμένα αποκόμματα που μου έφερε μέσα σε μια σακούλα η Ελεάνα Απέργη όταν αποφάσισα να φτιάξω το αρχείο της. Είναι από την εφημερίδα «Εμπρός» με ημερομηνία 29 Απριλίου 1972. Τριάντα εννέα χρόνια πριν ο δημοσιογράφος-συγγραφέας Νίκος Βυζαντινός, με αφορμή τον «Αφορεσμένο» του Διονύση Παγουλάτου γράφει για την κατάσταση που επικρατούσε τότε στο θέατρο. Δυστυχώς αυτό το κείμενο θα μπορούσε να είχε γραφεί χθες!. Τίποτα δεν έχει αλλάξει από τότε, αντίθετα η κατάσταση έχει επιδεινωθεί…
«Αυτά που θέλει ο κόσμος…»
Οι θίασοι που παρουσιάζουν «σκετσογραφήματα» και υπηρετούν έτσι όχι το θέατρο αλλά μόνο το υποθέατρο έχουν για πρόχειρη δικαιολογία ότι «αυτά θέλει ο κόσμος» ενώ το ειλικρινές θα ήταν αν έλεγαν καθαρά και ξάστερα «αυτά μπορούμε να παίξουμε, αυτά παίζουμε». Τους εαυτούς μας, σε χοντροκομμένες καταστάσεις!.
Ο κόσμος όμως δεν θέλει αυτά που παίζουν. Ο κόσμος θέλει να δει ένα έργο με αρχή, μέση, τέλος, με δομή και θέση , με ανθρώπινες καταστάσεις…Το κοινό μας δεν είναι τόσο υπανάπτυκτο όσο φαντάζονται ή μάλλον όσο θέλουν και τους βολεύει να το εμφανίζουν. Μια χαρακτηριστική απόδειξις είναι ο «Αφορεσμένος» που παίζεται στο θέατρο «Γιώργου Παππά». Το έργο δεν είναι ούτε.. αντιθέατρο, ούτε υποθέατρο. Είναι θέατρο και μάλιστα καλό θέατρο. Ο θίασος που το παίζει – Ελεάνας Απέργη, Διονύση Παγουλάτου – είναι γνωστός μόνο σ ένα στενό κύκλο που ξέρει όμως να ξεχωρίζει και πρόσωπα και πράγματα στον θεατρικό χώρο. Δεν έχει δηλαδή την ευρεία εκείνη δημοτικότητα που εξασφαλίζεται από τις απανωτές εμφανίσεις στον κινηματογράφο. Οι άνθρωποι είναι μόνο ηθοποιοί. Δεν είναι «στάρ»!. Δεν έπαιξαν ποτέ τους εαυτούς τους των στην οθόνη. Δεν γελοιοποίησαν την ανθρώπινη υπόσταση και δεν υπερτίμησαν την νοημοσύνη κανενός. Ακόμη δεν τροφοδότησαν ποτέ τις κουτσομπολικές σελίδες των λαϊκών περιοδικών με τα προσωπικά τους θέματα..Δεν δημιούργησαν σκάνδαλα γύρω από την ζωή τους και δεν τους ρώτησε κανείς δημοσιογράφος ούτε ποιό είναι το χόμπι τους, ούτε ποιά ποδοσφαιρική ομάδα προτιμούν, ούτε αν δεν ήτανε αυτοί που είναι, τι θα θέλανε να είναι!!..
Εργάζονται δημιουργικά και αθόρυβα, έχουν τα ατομικά και καλλιτεχνικά τους βάσανα που τα ξέρουν αυτοί και οι φίλοι τους και όχι οι αναγνώστες των περιοδικών, αλλάζουν πουκάμισα, όχι όμως και αυτοκίνητα – άλλωστε δεν έχουν ούτε πατίνι – πατούν στο έδαφος σαν κοινοί θνητοί και όχι σαν ημίθεοι, γνωρίζονται με τους γείτονες τους και όταν ο Παγουλάτος θέλει να πιεί καφέ, πηγαίνει στου «Γαμβέττα» και όχι στα.. «τσέικ» [!] που δεν σερβίρουν καφέ!!…
Παρ όλα αυτά οι θεατές όλο και πληθαίνουν στο θέατρο «Γιώργου Παππά» πράγμα που σημαίνει ότι ο κόσμος όταν ανακαλύψει πως υπάρχει τέλος πάντων και κάτι άλλο από κείνο που.. «θέλει», τρέχει να πάρει και μια γεύση από θέατρο…Γιατί απλούστατα άλλα είναι εκείνα που πραγματικά θέλει ο κόσμος και δεν τα βρίσκει..
Ετσι ξαναγυρίζουμε στον…πιανίστα, που κάνει ότι μπορεί όπως λέγαμε και πριν από λίγο καιρό.. Με την διαφορά πως ο πιανίστας που κάνει ότι μπορεί είναι ο διάσημος και φανταχτερός θίασος και ο πιανίστας που κάνει όχι ότι μπορεί, αλλά ότι πρέπει είναι ο άσημος και απέριττος..
Κάποτε όμως θα ξεκαθαρίσουν τα πράγματα. Και οι θίασοι θα απαρτίζονται όχι από σταρ αλλά από ηθοποιούς και τα έργα που θα παίζονται θα είναι έργα και όχι «σκετσογραφήματα»!!!…»
Φωτογραφίες:
1. O Διονύσης Παγουλάτος το 1980.
2. Ο Διονύσης Παγουλάτος το 1947.
3. Από αριστερά ο Διονύσης Παγουλάτος, ο Γιώργος Παππάς, ο Δημήτρης Χόρν, η Ελλη Λαμπέτη και ένας τεχνικός του θεάτρου το 1955 στην Αίγυπτο.
4. Ο Διονύσης Παγουλάτος το 1955 στην «Απαγωγή της Σμαράγδας» στα «Διονύσια» της Καλλιθέας.
5. Ο Διονύσης Παγουλάτος στην «Βαβυλωνία» το 1968 στο θέατρο «Γιώργου Παππά».
6. Νικηφόρος Γκίκας, Διονύσης Παγουλάτος, Ελεάνα Απέργη «Δεσποινίς ετών 39» το 1967 στο θέατρο «Γιώργου Παππά».
7. Διονύσης Παγουλάτος, Ελεάνα Απέργη στον «Αφορεσμένο» το 1971 στο θέατρο «Γιώργου Παππά».
8. Αλέκος Πέτσος, Διονύσης Παγουλάτος το 1976 στο Κ.Θ.Β.Ε. «Αντάρα στ Ανάπλι».
9. Διονύσης Παγουλάτος, «Αχ αυτός ο Βοκάκιος» το 1993 στο θέατρο «Σέττας» στην Εύβοια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου